Alles over maag- en duodenumzweren

We weten dat er een directe relatie tussen maag- of duodenumzweren en een infectie met de bacterie Helicobacter pylori bestaat.

Geschreven en geverifieerd door de apotheker Fabiola Marín Aguilar.

Laatste update: 16 september, 2022

Vandaag gaan we het over maag- en duodenumzweren hebben. Maagzweren zijn erosies of wonden die op het slijmvlies van de maag verschijnen. Wanneer de erosies in het bovenste deel van de dunne darm plaatsvinden, dan noemen we dit duodenumzweren.

Wat veroorzaakt maag- en duodenumzweren?

• Zure hypersecretie: verlies van evenwicht van maagzuur als gevolg van overmatige productie van zoutzuur (zuur dat nodig is om de spijsvertering te bevorderen) kan het optreden van een maagzweer veroorzaken.
• Niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s): Langdurig en overmatig gebruik van ontstekingsremmende geneesmiddelen om pijn, ontsteking en koorts te verlichten, zoals ibuprofen, verhoogt het risico op gastro-intestinale bloedingen en ulceratieve aandoeningen.
• Stress, tabak en alcohol: bevorderen ook het ontstaan van maagzweren.

We weten dat er een directe relatie tussen maag- of duodenumzweren en een infectie met de bacterie Helicobacter pylori bestaat. In feite vergemakkelijkt de karakteristieke spiraalvormige morfologie van deze bacterie zijn penetratie in het maagslijmvlies, waar hij zich vast kan houden en gifstoffen kan produceren die ontstekingen en het optreden van zweren veroorzaken.

Naar schatting is ongeveer 50% van de wereldbevolking met H. pylori besmet, hoewel slechts 15% van de mensen die met dit micro-organisme zijn geïnfecteerd, tijdens hun hele leven een maag- of duodenumzweer zullen ontwikkelen.

Wat zijn de symptomen?

De meestvoorkomende symptomen die verband houden met maag- en duodenumzweren zijn onder andere de symptomen die we hieronder zullen benoemen:

• Buikpijn: het belangrijkste symptoom is een branderig gevoel in het midden van de buik. Het kalmeert meestal nadat je voedsel hebt gegeten of nadat je maagzuurremmers hebt ingenomen. In het geval van een maagzweer is de pijn direct na de maaltijd karakteristieker.
• Maagzuur of branderig gevoel in de slokdarm.
• Misselijkheid en braken.
• Veranderingen in darmtransit en zwelling of opgeblazen gevoel in de buik.

Je kunt ook een asymptomatische maagzweer krijgen, waarbij het ongemak niet zo kenmerkend is en alleen wordt gediagnosticeerd als er ernstigere complicaties optreden, zoals:

• Spijsverteringsbloeding: hematemese treedt op (de patiënt braakt bloed) en melena (zwarte ontlasting door bloed in de ontlasting).
• Perforatie: de zweer wordt dieper en dieper totdat het gastroduodenale slijmvlies is geperforeerd.
• Pylorusstenose: treedt op wanneer het gebied dat samenkomt met de maag en de twaalfvingerige darm wordt vernauwd en de patiënt een verzadigd gevoel heeft na nauwelijks gegeten te hebben.

Hoe wordt het gediagnosticeerd?

De diagnose van maag- en duodenumzweren wordt op basis van de medische geschiedenis van de patiënt gesteld, de kenmerkende symptomen die ze vertonen, een lichamelijk onderzoek en eventuele aanvullende tests die de arts passend acht. Voor de diagnose richten artsen zich meestal op visualisatie van de zweer en detectie van Helicobacter pylori-bacteriën.

• Methoden gericht op visualisatie van de zweer:
  • Orale spijsverteringsendoscopie: artsen doen dit door een buisje met een kleine camera door de mond en slokdarm te steken. Hierdoor kunnen ze het hele spijsverteringskanaal zien en eventuele afwijkingen detecteren. Als ze een ulceratieve laesie detecteren, nemen ze een weefselmonster (biopsie) voor analyse.
• Methoden gericht op de detectie van Helicobacter pylori:
  • Serologische tests om antilichamen tegen dit micro-organisme op te sporen.
  • Detectie van helicobacter in ontlastingsmonsters.
  • De ademtest: deze bestaat uit het innemen van een vloeistof met ureum met koolstofmarkering en vervolgens het doorblazen van een buis om te bepalen of de uitgeademde CO2 duidelijke koolstof bevat. Dit zou aangeven of de bacterie het heeft gemetaboliseerd en daarom de aanwezigheid van helicobacter bevestigen.

Waar bestaat de behandeling uit?

De behandeling van maag- en duodenumzweren is gericht op het verlichten van de symptomen en het verminderen van de pijn met farmacologische opties.

Antacida en maagbeschermers

• Protonpompremmers: zoals het bekende omeprazol (Spaanse link), dat verantwoordelijk is voor het blokkeren van zuursecretie uit de maag.
• H2-receptorantagonisten: een voorbeeld is ranitidine (Spaanse link).

Geneesmiddelen die zijn geïndiceerd om Helicobacter pylori te behandelen

De behandeling om dit micro-organisme uit te roeien bestaat onder andere uit het gebruik van een protonpompremmer om de zuursecretie te verminderen in combinatie met antibiotica die de bacteriën doden. Je neemt het een paar dagen in en herhaalt daarna de ademtest, die zal bevestigen of de infectie is verdwenen.

Behandeling van complicaties van maagzweren, zoals bloeding of perforatie, vereist het opsporen van de bloedende zweer door middel van endoscopie en het dichtschroeien van de bloeding. In het geval van perforatie heeft de patiënt dringend een chirurgische ingreep nodig.

Voorkom maagzweren

Het voorkomen van ulceratieve aandoeningen ligt dus in jouw handen. Het niet misbruiken van niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen, cafeïnerijke dranken, het vermijden van tabak en het eten van een gezond dieet verminderen namelijk het risico op het ontwikkelen van maag- en duodenumzweren.