Het Dunning-Kruger effect: wat is dat?

Het artikel van vandaag gaat over het Dunning-Kruger effect. Ten eerste, maakt de incompetentie van een aantal mensen hen niet in staat om hun fouten te beseffen? Laten we verder gaan dan intelligentie en kijken hoe degenen die het meest zelfverzekerd zijn, vaak het minst capabel zijn.
Het Dunning-Kruger effect: wat is dat?
Andrés Carrillo

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Andrés Carrillo.

Laatste update: 11 augustus, 2022

Het Dunning-Kruger effect kan het onvermogen aantonen om een objectieve beoordeling van de eigen capaciteiten te maken, rekening houdend met de mate van training. Dus, denk je dat mensen met een minder academische voorbereiding hun eigen beperkingen adequaat kunnen inschatten?

Er is bijvoorbeeld een vooroordeel wanneer iemand zelfmedicatie gebruikt zonder medische kennis te hebben. Wat er gebeurt is dat mensen er irrationeel van uitgaan dat ze alles over het positieve effect van zelfmedicatie weten. En degenen die goed zijn opgeleid, hebben de neiging om aan zichzelf te twijfelen.

Wat is het Dunning-Kruger effect?

Het Dunning-Kruger effect stelt voor dat iemand geneigd is zijn of haar capaciteiten op een bepaald gebied te overschatten. Dit terwijl ze geen brede beheersing van een onderwerp hebben. Het stelt ook dat degenen die bekwaam zijn in een bepaald onderwerp de neiging hebben om zichzelf niet te vertrouwen.

Hoe is deze theorie echter ontstaan? In de jaren negentig promootten David Dunning en Justin Kruger onderzoek met het idee om te bewijzen dat incompetente mensen niet konden weten dat ze incompetent zijn. Ironisch genoeg is dit aan hun incompetentie te wijten!

Het is echter een vergissing om deze theorie te gebruiken. Het gaat niet om de incompetentie van anderen, maar om de eigen incompetentie. We moeten ons dus afvragen of we ons van onze eigen incompetentie bewust zijn in die dingen waar we niet goed in zijn.

Het is waar dat we iemand kunnen herkennen die niet in staat is om zijn eigen incompetentie te beseffen. Ze kunnen zelfs proberen om een indruk van overdreven meesterschap te geven. Er is echter geen manier om vast te stellen dat iemand zich in feite niet bewust is van zijn eigen gebrek aan bekwaamheid.

De oorzaken van dit gedrag

Vrouw zit diep in gedachten

Dit effect staat als een cognitieve vooringenomenheid bekend en voorkomt dat mensen zichzelf objectief evalueren. Volgens de auteurs, Dunning en Kruger, treedt dit fenomeen op vanwege een probleem van metacognitie (het vermogen om de eigen prestaties te analyseren).

Het uitgangspunt is als volgt: mensen met beperkte kennis van een onderwerp hebben een dubbele last (Engelse link). Ze komen niet alleen tot de verkeerde conclusies en maken voortdurend fouten. Hun eigen incompetentie berooft hen ook van het vermogen om het te realiseren.

Het gevoel van eigenwaarde is een belangrijke factor bij het ontstaan van een vertrouwensvooroordeel, zoals bij het Dunning-Kruger effect het geval is. Elk superioriteitscomplex verbergt eigenlijk een minderwaardigheidscomplex en problemen met het gevoel van eigenwaarde.

Mensen kiezen daarom vaak het alternatief om te doen alsof ze capabel zijn in plaats van de realiteit te accepteren dat ze niets over een onderwerp weten. Er kunnen zelfs mensen met een hoog intelligentieniveau zijn die met betrekking tot hun capaciteiten een cognitieve vooringenomenheid hebben.

Voorbeelden van het Dunning-Kruger effect in het dagelijks leven

We zullen nu enkele alledaagse voorbeelden van het Dunning-Kruger effect bekijken. Zoals we hierboven vermeldden, kan iedereen dit soort gedrag vertonen, ongeacht hun intelligentieniveau.

1. Gesprekken over politiek

Politiek is een van de gebieden waarop mensen irrationeel denken dat ze nauwkeurige en waarheidsgetrouwe antwoorden hebben (Engelse link). Het is gebruikelijk om simplistische meningen over complexe politieke kwesties te horen van mensen die geen achtergrond in het onderwerp hebben.

2. Medicijnen en gezondheid

Medische wetenschappen zijn een ander onderwerp dat mensen geneigd zijn te vereenvoudigen tot het punt dat ze met zekerheid de effectiviteit van een aantal medicijnen aangeven zonder met de mening van professionals rekening te houden. Op deze manier zijn er mensen die geloven dat hun persoonlijke ervaring hen de kennis geeft om anderen te helpen.

3. Relaties

We krijgen vaak meningen over wat we moeten doen om de omstandigheden te verbeteren als we met enkele vertrouwde vrienden over relatieproblemen praten. Deze meningen zijn op niets meer dan anekdotische gebeurtenissen gebaseerd. Onze vrienden kunnen echter beweren dat dit efficiënte oplossingen zijn.

Manieren om het te vermijden

Wat je moet doen om deze cognitieve vooringenomenheid te vermijden, is door de gewoonte te creëren om op natuurlijke wijze al die meningen in twijfel te trekken die je als vanzelfsprekend beschouwt. Dat wil zeggen, ga jezelf vragen stellen die je overtuigingen ontmantelen om tot een objectievere mening te komen.

Een andere goede manier om verstandig over de eigen mogelijkheden te blijven, is door van tijd tot tijd naar bijgewerkte informatie te zoeken. Mensen die vasthouden aan wat ze hebben geleerd en niet de moeite nemen om naar nieuwe informatie te blijven zoeken, zullen hoogstwaarschijnlijk overdrijven wat ze weten.

Wat zeggen de onderzoeken erover?

Vriendinnen aan het lachen

De bewezen informatie over het Dunning-Kruger effect concludeert dat het niet kan worden begrepen als een eenvoudige manier om uit te leggen waarom mensen hun fouten niet kunnen zien. Er zijn artikelen over het onderwerp, maar het is een moeilijk te meten effect.

Een aantal onderzoeken hebben aangetoond dat mensen hun problemen op een aantal gebieden vrij snel kunnen verbeteren. Voorstanders van de oorspronkelijke studie van Dunning en Kruger beweren echter dat het gegrond is om te denken dat mensen die meer vertrouwen in hun capaciteiten hebben de neiging hebben om hun eigen tekortkomingen over het hoofd te zien.

Dit laatste zou zijn, omdat hun niveau van vertrouwen hen ervan weerhoudt om zelfkritiek te hebben en fouten te accepteren. In plaats daarvan rationaliseren ze hun realiteit naar eigen goeddunken.

Hoe met mensen met het Dunning-Kruger effect om te gaan?

Het is normaal om je hulpeloos te voelen als je in de aanwezigheid van mensen bent die simplistische meningen over onderwerpen geven waar ze geen weet van hebben. In het ideale geval, blijf kalm en onthoud dat jij niet degene met het probleem bent. Als je iemand toestaat je stemming te veranderen, dan geef je die persoon macht.

In de mate dat je de mening van andere mensen kunt accepteren, hoe gek ze ook zijn, zul je dichter bij het bereiken van een goed niveau van emotionele volwassenheid komen. Onthoud dat niemand verplicht is om het met jouw mening eens te zijn, ook al heb je gelijk.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Zhou, Xingchen, and Rob Jenkins. “Dunning–Kruger Effects in Face Perception.” Cognition 203 (2020): n. pag. Cognition. Web.
  • Aqueveque, Claudio. “Ignorant Experts and Erudite Novices: Exploring the Dunning-Kruger Effect in Wine Consumers.” Food Quality and Preference 65 (2018): 181–184. Food Quality and Preference. Web.
  • Plohl, Nejc, and Bojan Musil. “Do i Know as Much as i Think i Do? The Dunning-Kruger Effect, Overclaiming, and the Illusion of Knowledge.” Psiholoska Obzorja 27 (2018): 20–30. Psiholoska Obzorja. Web.
  • Muller, Alana, Lindsey A. Sirianni, and Richard J. Addante. “Neural Correlates of the Dunning–Kruger Effect.” European Journal of Neuroscience 53.2 (2021): 460–484. European Journal of Neuroscience. Web.
  • Schlösser, Thomas et al. “How Unaware Are the Unskilled? Empirical Tests of the ‘Signal Extraction’ Counterexplanation for the Dunning-Kruger Effect in Self-Evaluation of Performance.” Journal of Economic Psychology 39 (2013): 85–100. Journal of Economic Psychology. Web.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.