Het metabool-type-dieet: werkt het echt?

Het metabool-type-dieet is gebaseerd op iemands vermogen om macronutriënten af te breken. Werkt het? In dit artikel bespreken we het.

Beoordeeld en goedgekeurd door de diëtist Maria Patricia Pinero Corredor.

Geschreven door Maria Patricia Pinero Corredor

Laatste update: 10 september, 2024

Ieder mens erft een type stofwisseling volgens zijn genetica. Dit verklaart waarom sommige diëten goed werken voor sommigen, maar niet voor anderen. Het metabool-type-dieet is gebaseerd op een hogere of lagere inname van bepaalde voedingsstoffen, afhankelijk van de metabole respons van het lichaam.

Dit dieetmodel werd ontwikkeld door metabole onderzoeksspecialisten William Wolcott en Trish Fahey. Het werd in 2001 geïntroduceerd als een methode gericht op gewichtsverlies. Sindsdien heeft het enkele variaties gehad en heeft het wereldwijd aanhang gekregen. Maar werkt het ook? Hier vertellen we je erover.

Wat is stofwisseling?

Om te beginnen is het goed te bedenken dat stofwisseling (Engelse link) de “wegenkaart” is van de duizenden chemische reacties die in de lichaamscellen plaatsvinden.

Het wordt aangedreven door enzymen, die de macronutriënten (eiwitten, koolhydraten en vetten) gebruiken om de cellen in leven te houden en zo hun functies uit te voeren. Vitaminen en mineralen werken samen met deze enzymen.

Metabolische routes produceren en geven energie af door zeer complexe moleculen zoals zetmeel af te breken. Op hun beurt gebruiken andere routes die energie om verbindingen te bouwen die nodig zijn voor de lichaamsfunctie. Als er echter te veel energie wordt geproduceerd en niet gebruikt, treedt vetophoping en gewichtstoename op.

Wat is het metabool-type-dieet?

Het metabool-type-dieet is gebaseerd op individuele verschillen in de afbraak van macronutriënten zodra ze zijn opgenomen. Op grond hiervan wordt een gepersonaliseerd dieetplan gemaakt dat rekening houdt met het type stofwisseling van elk individu. Het kan bijvoorbeeld een koolhydraatrijk of vetarm dieet zijn.

Hoe sneller iemands stofwisseling, hoe minder tijd het kost om voedingsstoffen om te zetten in energie. Maar als iemands stofwisseling traag is, dan slaat hij voedingsstoffen op als vet in plaats van ze te gebruiken. Volgens het boek van Walcott en Fahey zijn variaties in de stofwisseling te wijten aan twee erfelijke factoren, die we hieronder zullen toelichten.

1. De werking van het autonome zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel (Spaanse link) van het lichaam is verdeeld in het sympathische en parasympathische systeem. Deze staan tegenover elkaar bij allerlei lichaamsfuncties. Het sympathische helpt het lichaam bijvoorbeeld te reageren op stress, terwijl het de productie van adrenaline en energieverbranding stimuleert.

Het parasympathische daarentegen regelt elementen van het lichaam in rust, zoals rust en spijsvertering. Aangenomen wordt dat het ene systeem de neiging heeft dominanter te zijn dan het andere, en dat het metabolisch functioneren van een persoon dus varieert.

2. De snelheid van cellulaire oxidatie

Bij voedseloxidatie (Engelse link) gaat het erom hoe snel of hoe langzaam iemand voedingsstoffen omzet in energie. Wie dat snel doet, moet dus voedingsstoffen eten die langzamer worden afgebroken.

Bijvoorbeeld, door de structuur en het soort bindingen in eiwitten gaat het verteringsproces en de oxidatie daarvan heel langzaam. Ondertussen zijn er mensen die voedsel langzaam oxideren, dus moeten ze meer koolhydraten eten, want die worden snel verteerd en geoxideerd.

Soorten diëten op basis van de metabole typering

Er zijn drie soorten diëten, afhankelijk van het type stofwisseling van de persoon. Hoe worden ze geïdentificeerd? De auteurs van het boek beoordelen een aantal kenmerken met betrekking tot de dominantie van het zenuwstelsel en de oxidatiesnelheid.

Ook worden suiker-, elektrolyten-, nier- en leverfunctietests uitgevoerd. Voor een meer volledige diagnose kan ook bloed- en urineonderzoek worden gedaan.

1. Het eiwitdieet

Dit type dieet is bedoeld voor mensen die snelle oxidatoren of parasympatisch dominant zijn. Dit zijn vaak mensen die voortdurend honger ervaren en geneigd zijn zout en vet voedsel te eten. Bovendien hebben ze de neiging te falen met caloriearme diëten en zijn ze nerveus, angstig en lusteloos.

Bij dit dieetmodel wordt een inname voorgesteld van maximaal 40% eiwit, 30% koolhydraten en 30% vet. De aanbevolen voedingsmiddelen omvatten de volgende opties:

• Vlees van gevogelte
• Slachtafval
• Rundvlees
• Vis en zeevruchten
• Volle melk
• Room
• Eieren
• Kaas

2. Carbo-dieet

Het carbo-dieet is aangewezen voor mensen die trage oxidatoren en sympathische dominanten zijn. Aangenomen wordt dat degenen die tot deze groep behoren afhankelijk zijn van cafeïne en de neiging hebben een zwak te hebben voor zoet voedsel. Bovendien is hun eetlust verminderd en hebben ze problemen met gewichtsbeheersing.

In dit geval wordt een inname van ongeveer 60% koolhydraten, 20% eiwit en 20% vet voorgesteld. De consumptie van geraffineerde koolhydraten wordt echter beperkt. In plaats daarvan zijn enkele geïndiceerde voedingsmiddelen de volgende:

• Vruchten
• Groenten
• Peulvruchten
• Volle granen
• Kip, kalkoen, vis en zeevruchten (als eiwitbron)

3. Gemengd dieet

Het gemengde dieet is aangewezen bij mensen die geen snelle, maar ook geen trage stofwisseling hebben. Er is een neiging om zoet voedsel te consumeren en hun eetlust is matig. Bovendien hebben ze de neiging angstig en nerveus te zijn, en zijn ze gemakkelijk moe.

In het algemeen wordt een gelijke consumptie van complexe koolhydraten, vetten en eiwitten voorgesteld. Eiwitten en vetten kunnen echter overheersen.

Wat vinden deskundigen van het metabool-type-dieet?

De bedenkers en aanhangers van het metabool-type-dieet beweren een gewichtsverlies tot 10 pond in één maand. Er zijn echter geen studies die deze bewering ondersteunen. Tot nu toe zijn er alleen anekdotische gegevens over de vermeende effecten ervan.

Dit nog afgezien van het feit dat gezondheidsdeskundigen het erover eens zijn dat zo’n snel gewichtsverlies onhoudbaar en onhoudbaar is. Andere deskundigen (Engelse link) zeggen ook dat bij snel gewichtsverlies ook de stofwisseling vertraagt. Daarom vindt het herstel van het verloren gewicht in korte tijd plaats.

Het Ministerie van Landbouw (USDA) (Engelse link) stelde echter een amplitude voor in de reeksen macronutriënten, zodat die als volgt zijn:

• Eiwitten: 10 tot 35%
• Vetten: 20 tot 35%
• Koolhydraten: van 45 tot 65 % voor koolhydraten.

Volgens dit alles zijn er significante verschillen op te merken met het eiwitdieet van het metabool-type-dieet. Ondertussen blijft het dieet van het carbo-type binnen de aanbevolen grenzen, terwijl het gemengde type op een hoger percentage eiwitten en vetten zit.

De USDA beveelt ook het tellen van calorieën aan om gewichtsverlies te bevorderen. Dit staat haaks op de aanbeveling van Dr. Wolcott, die geen calorieën tellen als voordeel ziet. De auteur van metabolic typing beweert dat de persoon geen honger zal hebben tussen de maaltijden door. Maar is dit helemaal waar?

Men moet ook in gedachten houden dat als er speciale gezondheidsomstandigheden zijn, het essentieel is om eerst een arts te raadplegen voordat men met dit dieetmodel begint.

Vooral diabetespatiënten moeten voorzichtig zijn, omdat het dieet de sleutel is tot beheersing van de bloedsuikerspiegel. In dit verband heeft een team van wetenschappers (Engelse link) vastgesteld dat koolhydraatarme diëten de bloedsuikerbeheersing bij diabetes type 1 bevorderen.

De voordelen van het metabool-type-dieet

Het metabool-type-dieet is een gepersonaliseerd dieetplan dat rekening houdt met de voorkeuren en behoeften van het individu. Het beperkt ook de consumptie van die koolhydraatbronnen met hoge calorische waarden en bijna geen inname van vitaminen en mineralen.

Samengevat zijn de voordelen ervan de volgende:

• Gewichtsverlies.
• Beheersing van hoge glucosewaarden (afhankelijk van het gekozen type dieet).
• Het voorkomen van chronische ziekten.

De nadelen van het metabool-type-dieet

Ondanks dat het een dieetmodel is dat een gezonde levensstijl bevordert, ontbreekt het nog aan wetenschappelijke ondersteuning om de effectiviteit en veiligheid ervan te bevestigen. Een studie die de resultaten van de bij dit dieet toegepaste vragenlijst vergeleek met laboratoriumtests in verband met de stofwisseling vond geen verband.

Anderzijds kan het eiwitdieetplan de consumptie van verzadigd vet verhogen, gerelateerd aan de risico’s van hart- en vaatziekten en cardiovasculaire ongevallen. Een gebrek aan evenwicht wordt ook waargenomen bij de carbo- en gemengde diëten. Sommige onevenwichtige diëten kunnen ook leiden tot diabetes type 2 en obesitas.

Werkt het dan echt?

Het is waar dat het metabool-type-dieet een van de meest gepersonaliseerde diëten is als het gaat om het aangeven van de consumptie van bepaalde voedingsmiddelen volgens het type stofwisseling.

Het is ook waar dat het enkele persoonlijkheidskenmerken evalueert die verband houden met het dominante zenuwstelsel en die de resultaten van het dieet kunnen beïnvloeden.

De wetenschappelijke literatuur biedt echter geen grote studies die de optimalisatie van dit type dieet om af te vallen zonder enig risico aantonen. Mensen met bepaalde gezondheidsaandoeningen moeten met hun arts en een voedingsdeskundige overleggen voordat ze het proberen. Er moet in dit verband meer onderzoek worden gedaan.