Verzorgerssysndroom: wie zorgt er voor de verzorger?

Els · 21 februari 2019
Als het voor jou belangrijk is je actief in te zetten voor de mensen rondom je heen, dan moet je absoluut ook weten hoe je moet zorgdragen voor jezelf.

Misschien heb ook jij wel op een bepaald moment in je leven de zorg op je genomen voor iemand uit je naaste omgeving: een bejaarde ouder, een ziek familielid of een kind dat extra aandacht nodig heeft. Herken je het verzorgerssyndroom?

Het is de emotionele en fysieke stress die ontstaat tijdens de zorg voor een hulpbehoevende persoon.

Het kan elke verzorger overkomen die verantwoordelijk is voor de behoeften, de gezondheid en het welzijn van een ander persoon.

Emotionele en lichamelijke belasting kan geleidelijk aan ontstaan tijdens het verzorgen van een geliefde uit je naaste omgeving en kan een groot deel van je eigen energie en welbevinden aantasten.

Meestal ben je sterk gefocust op de noden van de bejaarde of zieke en vergeet je helemaal om zorg te dragen voor jezelf. Je gaat helemaal op in de rol van verzorger en vergeet de nodige aandacht aan je eigen leven en verlangens te besteden.

Maar hoe vind je de gulden middenweg? Hoe ga je het best om met deze situatie waarin wellicht iedereen uit onze omgeving op een bepaald moment mee te maken krijgt?

Wil je graag meer te weten komen over het verzorgerssyndroom?

Lees dan gauw verder in het artikel hieronder.

Verzorgerssyndroom, een gewicht dat meestal op de vrouw terecht komt

verzorgerssyndroom bejaarde Vrouw

De statistieken liegen er niet om. De zorg van een hulpbehoevende persoon uit de omgeving komt bijna altijd terecht op de schouders van een vrouw.

Meestal is het een taak die met liefde en toewijding uitgevoerd wordt en die verstrengeld is met heel wat hevige emoties. Je laat niet zo maar je bejaarde ouders of zieke zus in de steek.

Meer lezen over depressie bij ouderen:
Depressie bij ouderen: hoe je het bijtijds herkent

Als iemand gelijk welke hulp nodig heeft om de dag door te komen, dan sta je zonder twijfel voor hen paraat.

Herken je dit patroon maar al te goed bij jezelf? Dan zijn er enkele belangrijke feiten die je het het beste onder de ogen ziet en onthoudt.

Wat speelt zich af rondom het verzorgerssyndroom?

  • Bijna 60% van degenen die de zorg van hun naaste op zich nemen, voelen zich verplicht de eigen carrière eventjes opzij te zetten.
  • Een verzorger ben je 24 uur per dag.
  • De persoonlijke band en liefde die bestaat tussen de verzorger en de hulpbehoevende persoon zorgt voor verhoogde stress en angstgevoelens. Je bent bang dat degene van wie je houdt dringende hulp nodig heeft of zelfs in gevaar kan raken op momenten dat jij niet aanwezig bent, maar je hebt zonder twijfel rustpauzes nodig. Deze taak kan je niet alleen op je schouders nemen en wordt beter verdeeld over verschillende familieleden.

Onvoorbereid

Veel mensen stappen onvoorbereid in de rol van verzorger. Dit kan zorgen voor een hele zware belasting. Vaak zijn verzorgers niet voorbereid op de fysieke zware belasting van de rol.

Ook zijn verzorgers niet altijd op de hoogte van dieet, lichamelijke verzorging en het toedienen van medicatie.

Verzorgers zijn vaak zelf ook niet meer de jongste. Studies hebben ook aangetoond dat de meeste verzorgers zelf reeds de leeftijd van vijftig tot zestig jaar hebben bereikt. Bovendien hebben zij zelfs soms al te maken met fysieke beperkingen omdat ze niet meer zo fit zijn als vroeger.

Verzorgers ervaren vaak een grote lichamelijke en emotionele druk Daardoor gaan ze hun eigen hobby’s verwaarlozen en ontstaat er een vicieuze cirkel. En daaruit ontsnap je niet meer zo snel.

De waarschuwingstekens van het “verzorgerssyndroom”

verzorgerssyndroom uitputting

Een opvallende vaststelling is dat de verzorger zelf meestal niet in de gaten heeft dat de situatie uit de hand loopt en te zwaar wordt. 

Er wordt zelfs regelmatig opgemerkt dat de patiënt het zelf vrij goed doet en dat degene die de zorg draagt voor hem of haar volledig lichamelijk en emotioneel uitgeput is. Het lijkt er dus op dat het verzorgerssyndroom lastig te herkennen is.

Er ontstaat chronische oververmoeidheid, een gevoel van uitputting, rugklachten en stress- of paniekaanvallen, wat in heel wat gevallen kan leiden tot een toestand van depressie.

Hoe kan je overbelasting herkennen?

Overbelasting als gevolg van het verzorgerssyndroom kun je herkennen aan de volgende symptomen:

  • Een gevoel van lichamelijke en geestelijke uitputting.
  • Problemen met in slaap vallen of helemaal niet meer kunnen slapen.
  • Het vaak voorkomen van stemmingswisselingen die je voordien nooit had.
  • Fel vermageren of net te veel bijkomen ten gevolge van emotioneel eten.
  • Afhankelijk worden van pijnstillers om die tergende rugpijn of barstende hoofdpijn het zwijgen op te leggen.
  • Je isoleert jezelf helemaal van je vrienden of gezonde naaste familie.
  • Cognitieve problemen zoals geheugenverlies of vermindering van het concentratievermogen.

Lees ook:
Chronische vermoeidheid voorkomen met 5 kruiden

Wat kan je doen om verzorgerssyndroom te vermijden?

verzorgerssysndroom hand vasthouden

Ten eerste zou je iedere dag tijd voor jezelf moeten reserveren. Ook moet je je eigen sociale leven niet uit het oog verliezen. Ga lekker uit met vrienden bijvoorbeeld. Of ga even lekker sporten terwijl iemand anders even een oogje in het zeil houdt.

Bovendien zou je alle nuttige informatie over de aandoening kunnen verzamelen. Verzamel het juiste advies zodat je de beste ondersteuning kunt bieden.

Delegeren

Je zou moeten zorgen dat jij niet alleen maar zorgt, maar dat je ook leert om verantwoordelijkheden te delegeren. Onthoud dat hoe meer hulp jijzelf krijgt, hoe meer energie je overhoud om te zorgen. Dat is van cruciaal belang.

En bovendien, als je zelf uitgerust bent, dan voel je je positiever. En dan krijg je toch veel meer gedaan?

Professionele hulp

Wees niet bang om zelf professionele hulp te zoeken als het allemaal eventjes te veel wordt. De dokter is er niet alleen voor de persoon waar jij zorg voor draagt. Ook jij bent belangrijk en kan enkel je steentje bijdragen als jezelf in goede gezondheid en conditie verkeert!

  • Whittingham, K., Barnes, S., & Gardiner, C. (2013). Tools to measure quality of life and carer burden in informal carers of heart failure patients: A narrative review. Palliative Medicine. https://doi.org/10.1177/0269216313477179
  • Sekelja, N., Butow, P. N., & Tattersall, M. H. N. (2010). Bereaved cancer carers’ experience of and preference for palliative care. Supportive Care in Cancer. https://doi.org/10.1007/s00520-009-0752-x
  • Sutcliffe, C. L., Giebel, C. M., Jolley, D., & Challis, D. J. (2016). Experience of burden in carers of people with dementia on the margins of long-term care. International Journal of Geriatric Psychiatry. https://doi.org/10.1002/gps.4295