Zijn verzadigde vetten slecht voor onze gezondheid?

Verzadigde vetten veroorzaken bij overmatig gebruik gezondheidsproblemen. Het is het beste om hun consumptie tot een klein percentage van je totale dieet te beperken, zodat ze geen ongewenste effecten op je gezondheid veroorzaken.

Vandaag gaan we bekijken of verzadigde vetten slecht voor onze gezondheid zijn. Verzadigde vetten kunnen mogelijk tot gezondheidsproblemen veroorzaken. Ze zijn voornamelijk aanwezig in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong zoals:

• vlees
• eigeel
• worst
• melk en derivaten daarvan

Verzadigde vetten worden bij kamertemperatuur hard en zijn soms met het blote oog zichtbaar in voedingsmiddelen, zoals in het vel van kip, rood vlees en in melk. In andere producten zijn ze niet zichtbaar, omdat ze tijdens de voedselbewerking worden gebruikt.

Dit soort vet is ook in een aantal voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong aanwezig, zoals palm- of kokosolie. Deskundigen hebben vastgesteld dat een hoge consumptie van verzadigde vetten tot gezondheidsproblemen kan leiden en met name tot hart- en vaatziekten.

Deze bewering is de laatste jaren echter ter discussie gesteld. Er is in de wetenschappelijke literatuur veel discussie over het onderwerp, zoals dit artikel in het tijdschrift Critical Reviews in Food Science and Nutrition stelt (Engelse link).

Vetten en soorten vetten

Vet is een voedingsstof die energie aan het lichaam levert, zodat het goed kan functioneren. Als we sporten, dan verbrandt het lichaam tijdens de eerste 20 minuten de calorieën die door koolhydraten geleverd worden. Daarna haalt het lichaam energie uit vetten.

Vetten spelen ook een belangrijke rol bij het handhaven van de gezondheid van ons haar en de huid, evenals het in balans houden van de lichaamstemperatuur en voor de opname van vitamine A, D, E en K. Dat is de reden waarom dergelijke vitamines vetoplosbaar worden genoemd.

Er zijn in principe drie verschillende soorten vetten: onverzadigde vetten, verzadigde vetten en transvetten. Laten we eens kijken wat de verschillen tussen deze soorten precies zijn:

• Onverzadigde vetten: deze zijn vloeibaar en zijn voornamelijk in voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong en vis aanwezig. Hun consumptie helpt om het cholesterolgehalte te verbeteren.
• Verzadigde vetten: we kennen ze ook als harde vetten en een hoge consumptie verhoogt het niveau van het slechte cholesterol, dat de slagaders verstopt.
• Transvetten: dit zijn vetten die ontstaan door bewerking met een methode genaamd hydrogenering. Ze zijn de meest schadelijke en worden volgens een studie gepubliceerd in de BMJ (Engelse link) voornamelijk in industriële voedingsmiddelen gevonden.

De effecten van verzadigde vetten

Wanneer we te veel verzadigde vetten consumeren, dan kunnen ze problemen in het lichaam veroorzaken. Het meest relevante gevolg is dat men denkt dat ze een opbouw van slecht cholesterol (LDL) in de slagaders veroorzaken. Deze overtuiging wordt momenteel opnieuw onderzocht omdat er steeds nieuwe informatie beschikbaar komt.

Wanneer dit gebeurt, dan kan het risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, arteriosclerose of een beroerte aanzienlijk toenemen. Overtollig cholesterol veroorzaakt een laesie die zich op de wanden van de slagaders ontwikkelt, een atheroma plaque genaamd.

Het gevolg hiervan is dat het de diameter van de slagaders vermindert, wat vervolgens de doorbloeding belemmert. Dit proces is het begin van wat uiteindelijk tot cardiovasculaire problemen kan leiden.

Een ander ongewenst effect van dit type vet is dat het gemakkelijk tot gewichtstoename leidt. En als we veel verzadigde vetten innemen,  dan is het resultaat overgewicht en obesitas vooral als dit met weinig fysieke activiteit gepaard gaat. Beide hebben een groot effect op de gezondheid.

Mythen en misvattingen over verzadigde vetten

De kennis over vetten en diëten bestaat deels uit mythen en misvattingen. De eerste misvatting is dat het in alle gevallen slecht is om verzadigde vetten te consumeren. Dit is niet waar. Deskundigen adviseren dat verzadigde vetten niet meer dan 6% van de dagelijkse voedselconsumptie moeten vertegenwoordigen.

Daarnaast worden verzadigde vetten vaak uit het dieet verwijderd zonder na te denken over hoe ze kunnen worden vervangen. Het juiste om in deze gevallen te doen is om verzadigde en transvetten door onverzadigde vetten te vervangen en niet om alle soorten vetten volledig te elimineren.

Een andere gezonde optie is om de inname van volkoren producten met koolhydraten, zoals zilvervliesrijst, te verhogen. Aan de andere kant is het geen goed idee om slechte vetten door koolhydraten te vervangen zoals witte bloem of suiker.

Een studie over het onderwerp wees erop dat mensen die dit doen het risico op hart- en vaatziekten niet verminderen. Integendeel, een eetpatroon dat rijk is aan enkelvoudige suikers het zal het risico juist verhogen.

Vetten en een gezond dieet

De sleutel tot een gezond dieet is evenwicht. De gouden formule blijft een dieet dat veel groenten, fruit en volkoren granen bevat. In kleinere hoeveelheden en op een gereguleerde manier kunnen onverzadigde vetten en koolhydraten worden ingepast. Verzadigde vetten mogen slechts een klein deel van het dieet uitmaken.

Geschat wordt dat 25-30% van de dagelijkse calorieën uit vetten moet komen. Slechts 6-7% van deze vetten zouden verzadigde vetten moeten zijn. Dit komt dan met ongeveer 15-25 gram verzadigde vetten per dag overeen. Over het algemeen moeten we slechts kleine hoeveelheden voedsel consumeren zoals:

• industriële gebakjes
• ultrabewerkt vlees
• volle zuivelproducten
• voorverpakte voedingsmiddelen
• gefrituurd voedsel 

We kunnen natuurlijk van tijd tot tijd genieten, maar maak er de uitzondering en niet de regel van. Dat zal je helpen om een gezond gewicht en een goede gezondheid te behouden.