Waarom is het moeilijk om te ademen als ik sport?

Waarom is het tijdens lichamelijke inspanning moeilijk om te ademen? In dit artikel vertellen we je alles wat je over dit veelvoorkomende en normale fenomeen moet weten.

Steeds meer mensen worden zich ervan bewust dat lichaamsbeweging een fundamenteel onderdeel van een gezonde levensstijl is. Als je het echter niet vaak doet of niet correct traint, dan kan het ademen tijdens het trainen moeilijk worden.

Ademhalingsmoeilijkheden tijdens het sporten kunnen zich uiten in kortademigheid, hoesten, vernauwing van de keel of piepende ademhaling (fluitend geluid wanneer lucht door je keel stroomt).

Over het algemeen zijn er veel redenen waarom tijdens lichamelijke activiteit ademhalingsproblemen kunnen ontstaan. In dit artikel analyseren we alles wat met het ademen tijdens het sporten te maken heeft.

Welke functie heeft de ademhaling?

De ademhaling heeft verschillende soorten functies. Het belangrijkste doel van ademhalen is echter om de functionaliteit van het lichaam te behouden door:

• Zuurstof aan weefsels te leveren (Engelse link) en CO2-afval, aangemaakt door cellen te verwijderen.
• Constante handhaving van de zuurgraad van het bloed, die door de pH wordt gemeten. De pH heeft een smal gezond bereik tussen 7,35 en 7,45. De ademhaling is verantwoordelijk voor het binnen dit bereik houden van het bloed door CO2 uit te drijven.

Ventilatie en ademhaling

Ademen is een essentieel proces waarmee je alle weefsels in je lichaam van zuurstof kunt voorzien. Om ademhaling te definiëren, moet je het concept van ventilatie (Engelse link) en de bestaande typen begrijpen.

Enerzijds hebben we pulmonale ventilatie, het proces waarbij lucht de longen binnenkomt en verlaat. Dit mechanisme vindt plaats door de neurale activering van de ademhalingsspieren en de drukverschillen tussen de longen en de buitenlucht.

Aan de andere kant bereikt al deze lucht die je inademt de longblaasjes niet om gasuitwisseling te produceren en zuurstof naar de weefsels te transporteren. In plaats daarvan blijft het in de luchtwegen (bronchiën, luchtpijp, enz.). Deze ongebruikte lucht neemt een volume in dat ‘anatomische dode ruimte’ wordt genoemd.

Als we het luchtvolume dat via pulmonale ventilatie binnenkomt en dat van de lucht uit de fysiologische dode ruimte aftrekken, dan ontstaat er lucht die de longblaasjes daadwerkelijk bereikt en wordt gebruikt. Dit volume dat de longblaasjes bereikt, maakt deel uit van het alveolaire ventilatiemechanisme.

Afhankelijk van de manier waarop je ademt, of je het dieper of ondieper doet, of het warm of koud is, of je traint of niet, kan de hoeveelheid lucht die daadwerkelijk de longblaasjes bereikt, variëren.

Soorten ventilatie

Er zijn twee verschillende soorten ventilatie. Beide worden echter door dezelfde variabelen weergegeven (met enkele verschillen). Dit komt, omdat dit proces in wezen wordt gedefinieerd als het volume lucht dat per minuut binnenkomt wanneer je inademt. Dit wordt gevonden door deze twee hoeveelheden te vermenigvuldigen:

• Ademhalingssnelheid: hoe vaak je per minuut ademt. Gemiddeld haalt een gezond persoon in rust gewoonlijk 12 ademhalingen per minuut.
• Ademvolume: het luchtvolume dat in één ademhaling binnenkomt. Een gezond persoon krijgt in rust gewoonlijk 0,5 liter lucht per ademhaling.

Iemand die gezond is heeft daarom meestal een ventilatie die ongeveer gelijk staat aan 6 liter lucht per minuut. Het volume van iemand waarbij ademen moeilijk gaat ligt dus lager.

Ademen tijdens het sporten: wat gebeurt er?

Als je aan het sporten bent, dan voeren de spieren waar je mee aan het trainen bent namelijk twee belangrijke processen uit. Deze processen bestaan uit het volgende:

• Ze gebruiken de zuurstof die uit het bloed komt om energie te krijgen en om te kunnen bewegen.
• Aangezien ze veel moeten werken, halen ze ook energie uit andere processen die geen zuurstof nodig hebben. Deze processen genereren echter lactaat, dat in het bloed wordt afgegeven en het verzuurt.

Door deze processen blijft het bloed dat door de spierweefsels circuleert zuurstofloos en verzuurd. Dit kan je lichaam in gevaar brengen. Om dit te voorkomen, worden de hersenen, via receptoren die ze door het lichaam hebben verspreid, zich gelukkig bewust van deze veranderingen en zorgen ze ervoor dat je:

• Sneller gaat ademen door je ademhalingsfrequentie te verhogen.
• Veel dieper in ademt, zodat er voor elke ademhaling meer lucht in de longen kan komen. Met andere woorden, je ademhalingsvolume neemt toe.

Als je ademhalingsfrequentie en ademhalingsvolume toenemen, dan zullen de pulmonale en alveolaire ventilatie ook toenemen. Dit betekent in feite het volgende:

• Er komt meer zuurstof in het bloed om aan de behoeften van de spieren te voldoen.
• Je lichaam stoot meer CO2 uit, elimineert het zuur dat door spieren wordt gegenereerd en houdt de pH van het bloed stabiel.

Stadia van ademhaling tijdens het sporten

Volgens studies hebben onderzoekers vastgesteld dat er wanneer je sport drie fasen zijn (Engelse link). In de eerste en tweede fase stijgt de ventilatie abrupt om de activiteit uit te voeren. Bij het bereiken van de derde fase past het lichaam zich aan en blijft de ventilatie stabiel.

Waarom is het moeilijk om te ademen als ik sport?

Als je niet aan lichaamsbeweging gewend bent, kun je je in het begin verstikt voelen. Dit effect is echter volkomen normaal. Je ademhalingssysteem moet zichzelf inspannen om normale bloedcondities te behouden en te voorkomen dat ze veranderen op de manieren die we hebben genoemd.

Als je echter met trainen doorgaat, dan wordt het ademen gemakkelijker, omdat je lichaam aan de nieuwe situatie gewend raakt. Aan de andere kant moet je weten dat het niet hetzelfde aanvoelt wanneer je de hele tijd met dezelfde intensiteit traint als wanneer je een oefening doet die in intensiteit toeneemt.

Bij een oefening die na verloop van tijd intenser wordt, zal je lichaam er niet aan wennen en zal het meer zuurstof blijven vragen. Je ademhaling zalm daarom nog sneller worden. Natuurlijk blijf je voor elke ademhaling hetzelfde volume aan lucht aanzuigen.

Bij professionele atleten kunnen we zien dat hun ademhalingsfrequentie veel lager is. Dit zijn professionele atleten die hun ademhalingssysteem hebben getraind om meer lucht op te vangen. Zo ademen ze dieper in en houden ze de lucht veel langer in de longen, waardoor ze minder moeten ademen.

Wanneer je een arts moet bezoeken als je tijdens het sporten moeilijk kunt ademen

Als het tijdens het sporten moeilijk is om te ademen dan kan het erop wijzen dat je er niet aan gewend bent. Het is echter belangrijk op te merken dat het ook een teken van andere ademhalings- of cardiovasculaire aandoeningen kan zijn. Je moet daarom op symptomen letten zoals:

• Kortademigheid of verstikking, zo sterk dat je de activiteit niet kunt voortzetten.
• Piepende ademhaling of fluiten tijdens het ademen.
• Duizeligheid of flauwvallen.
• Gevoel dat je borst zich te veel uitzet en terugtrekt.

Als je een van deze symptomen ervaart, dan moet je naar de arts gaan om te bepalen of ze door een onderliggende aandoening worden veroorzaakt. Als dat het geval is, dan zal de professional je afhankelijk van het probleem een behandeling geven.