Waar zijn tanden van gemaakt?
Tanden spelen een fundamentele rol in ons dagelijks leven. Eten, spreken en glimlachen vereisen immers allemaal tanden! Maar heb je je ooit afgevraagd waar tanden van gemaakt zijn?
Niet iedereen weet waaruit deze structuren van de mond gevormd zijn. Veel mensen nemen zelfs aan dat de gebitselementen gewoon botten zijn. In dit artikel verduidelijken we waar tanden van gemaakt zijn. Zo kun je ze beter verzorgen en dit deel van je mond bovendien mooi en gezond houden!
Wat is een tand?
Voor we in detail bekijken waar tanden van gemaakt zijn, is het nodig te verduidelijken wat deze lichaamsdelen precies zijn.
Tanden zijn kleine verkalkte anatomische organen die in de mondholte liggen. Samen vormen ze het gebit, dat het eerste deel van het spijsverteringsstelsel vertegenwoordigt.
De belangrijkste functie van tanden is het kauwen en vermalen van voedsel. Maar, zoals gezegd, zijn ze ook betrokken bij het spreken en het uiten van emoties (glimlachen).
Elk gebitselement bestaat uit twee herkenbare anatomische delen, die als volgt zijn:
- De kroon. Dit is het zichtbare deel van het gebitselement. Het maakt kauwen mogelijk.
- De wortel. Dit is het bedekte deel van de tand dat zich in het bot nestelt en de tandstructuur ondersteunt. Afhankelijk van de tand kunnen er één of meerdere wortels zijn.
- Het verbindingspunt van beide delen heet de hals van de tand, of tandbaarmoederhals. Hij bevindt zich aan de rand van het tandvlees.
- Elke tand ligt ingebed in een tandkas, binnen de kaakbeenderen. Hij wordt met de benige structuur samengehouden door een gomfose-gewricht. Dit bestaat uit meerdere collagene vezels die zich uitstrekken tussen de wortel van de tand en de botwand, en die samen het parodontale ligament vormen.
Soorten tanden
Mensen zijn bifiodont. Dit betekent dat ze tijdens hun leven twee sets tanden hebben.
- De eerste set tanden is het melktandgebit. Ze worden ook melkgebit, primair gebit, of melktanden genoemd. Er is een totaal van 20 primaire tanden. Ze verschijnen in de mond van de baby geleidelijk van ongeveer zes maanden tot 3 jaar. Dan, van 6 tot 12 of 13 jaar, vallen ze uit om vervangen te worden door permanente, secundaire tanden.
- Blijvende tanden bestaan uit 32 tanden, waaronder verstandskiezen die tussen 17 en 21 jaar doorkomen. Niet alle volwassenen hebben die echter.
Niet alle tanden zijn hetzelfde. Elke tand heeft een bepaalde rol in de kaak en is gemaakt voor een specifieke functie tijdens het kauwen. Laten we eens kijken naar de verschillende soorten tanden.
Snijtanden
Dit zijn de scherpe, vierkante tanden aan de voorkant van de mond. Hun belangrijkste functie is het snijden van voedsel als we bijten.
Er zijn vier bovenste en vier onderste snijtanden. Ze worden centraal en lateraal genoemd, naar hun nabijheid tot de middellijn van het gezicht.
Hoektanden
Deze bevinden zich achter de snijtanden. Het zijn scherpe en puntige tanden. Ze spelen een belangrijke rol bij het verscheuren van voedsel.
Premolaren
Premolaren staan achter de hoektanden en voor de kiezen. Ze worden ook bicuspiden genoemd, omdat ze een kauwvlak met twee uiteinden hebben. Hun functie is zowel het vermalen als het pletten van voedsel.
Er zijn er twee aan elke kant van elke boog, met een totaal van acht: vier bicuspiden boven en vier bicuspiden onder. Deze zijn alleen aanwezig in het blijvende of volwassen gebit. Als er wistanden ingroeien, vervangen ze de melktanden.
Molaren
De molaren staan in het meest achterste deel van de mond, achter de premolaren. Hun kronen hebben een groot occlusaal oppervlak met groeven en cuspen. Dit maakt het mogelijk voedsel te kauwen en krachtig te malen.
Er kunnen in totaal 12 kiezen in een volwassen mond zijn: zes in elke boog, drie aan elke kant. Van voor naar achter omvatten ze de eerste kies, de tweede kies, en de derde kies of verstandskies.
Verstandskiezen ontwikkelen zich niet bij iedereen, want sommige mensen hebben ze gewoon niet. Andere keren moet de tandarts ze trekken wegens ruimtegebrek in de kaak, malpositie, of complicaties zoals een infectie, pijn, of de verplaatsing van andere tanden.
Dit artikel wil je misschien ook lezen:
Bleachorexia: de obsessie voor witte tanden
Waar zijn tanden van gemaakt?
Nu we hebben verduidelijkt wat ze zijn en wat de verschillende soorten tanden zijn, is het tijd om te bespreken waar tanden van gemaakt zijn. Hun samenstelling omvat verschillende lagen weefsels die verantwoordelijk zijn voor de consistentie, de weerstand en het uiterlijk van de gebitselementen. Laten we eens gaan kijken.
Het tandglazuur
Tandglazuur is het buitenste deel van de kroon van de tanden en kiezen. Dit weefsel bestaat uit hydroxyapatiet, een mineraal dat zeer resistent is, en eiwitten. Deze samenstelling geeft tandglazuur de eigenschap het hardste weefsel van het menselijk lichaam te zijn.
De belangrijkste functie ervan is als een beschermende barrière te fungeren voor de binnenste weefsels. Zo worden ziekteverwekkers, kauwkrachten, de wrijving van voedsel of zeer warm of zeer koud voedsel door deze sterke en resistente laag opgevangen.
Maar ondanks zijn grote weerstand is glazuur kwetsbaar voor mineraalverlies (Spaanse link). De meest voorkomende oorzaak is demineralisatie door zuren die door bacteriën in de mond worden opgewekt, en die we kennen als gaatjes.
Ook het verstrijken van de tijd, de consumptie van zeer zure voedingsmiddelen of dranken (Spaanse link), of de blootstelling aan schurende stoffen kunnen het weefsel doen slijten. Ook moet je weten dat, omdat het geen levende cellen heeft, tandglazuur niet in staat is zichzelf te herstellen en te regenereren.
Een merkwaardig feit over glazuur is dat het doorschijnend is. De geelwitte of grijzige kleur van de tanden hangt af van de tint van het tandbeen eronder.
Dentine
Dentine is een ander hard weefsel dat de tand vormt. Het vormt het grootste deel van de tandstructuur, want het bevindt zich zowel in het coronaire gedeelte, binnen het glazuur, als in de wortel, onder het cementum.
Het bestaat uit een hard materiaal dat lijkt op bot. Het bestaat hoofdzakelijk uit een gekwalificeerde collageenmatrix. Intussen heeft het buisjes of microscopische kanaaltjes die het aan de binnenkant met de pulpa verbinden.
Zijn belangrijkste functie is de tandpulp te beschermen. Bovendien helpen zijn elastische eigenschappen om krachten van slagen of verwondingen te weerstaan en zo het glazuur tegen breuken te beschermen.
Dit deel wordt gevormd door gespecialiseerde cellen die odontoblasten (Spaanse link) genoemd worden. Ze bevinden zich tussen het tandbeen en de pulpa en blijven gedurende het hele leven van de tand in dit gebied. Ze nemen deel aan de vorming van herstellend dentine en aan de ontstekings-, immuunrespons- en nociceptieprocessen van de tand.
Zo is het mogelijk dat dit deel in sommige specifieke situaties zelfherstellend kan werken. Maar vanwege deze nauwe relatie met het pulpaweefsel vertaalt elke beschadiging hier zich in pijn of gevoeligheid.
Zoals reeds gezegd is het dentine het weefsel dat verantwoordelijk is voor de kleuring van de tanden.
Tandpulp
Tandpulp is het vitale weefsel van de gebitselementen. Het ligt in het binnenste gedeelte van de tanden en wordt beschermd door de buitenste lagen.
Het bestaat uit zowel bindweefsel, bloedvaten als zenuwuiteinden. Daarom wordt het ook vaak de zenuw van de tand genoemd. Pijn ontstaat uit dit gebied. Zijn functies zijn onder andere zintuiglijke overdracht, het voeden van de tand, en het vormen van dentine.
Ook wordt de ruimte die de pulpa in de tand inneemt de pulpakamer (in het coronaire gedeelte) en de tandkanalen (in de wortelzone) genoemd. Zenuwen en bloedvaten komen de tand binnen door een gat aan het eind van het wortelkanaal. Van daaruit strekken ze zich uit door de hele dikte van de pulpa om die te voeden.
Dit zijn de gebieden die bij endodontische behandelingen worden schoongemaakt en opgevuld. Het zijn ingrepen die in feite gebruikt worden om zowel gevallen van ontsteking als het afsterven van het pulpaweefsel op te lossen.
Tandcement
Ook dit is een van de harde weefsels van de tand. Het fungeert als een bedekking van de wortels en beschermt het dentine in de wortelzone.
Het speelt ook een belangrijke rol bij de ondersteuning van de gebitselementen. Het articuleert met het alveolaire bot via het parodontale ligament. Het bestaat uit verkalkt organisch weefsel.
We denken dat je het leuk zult vinden om te lezen:
Tandbederf: wat veroorzaakt gaatjes in de tanden?
Wat is het verschil tussen tanden en botten?
Zowel tanden als botten zijn wit, sterk, en bevatten grote kalkafzettingen. Daarom denken veel mensen vaak dat ze hetzelfde zijn.
Maar nu je weet waar tanden van gemaakt zijn, begrijp je waarschijnlijk ook dat er verschillende weefsels zijn waaruit de tanden bestaan, en geen daarvan is bot! Er zijn echter ook andere kenmerken die tanden van botweefsel onderscheiden:
- Samenstelling. Botten bestaan uit collageen, calciumfosfaat, en levende cellen. Bovendien bevatten ze, in tegenstelling tot tanden en kiezen, binnenin beenmerg, waar bloedcellen worden aangemaakt.
- Remodellering. Botten bevinden zich in een voortdurend remodelleringsproces. Cellen in hen verwijderen oud weefsel en vervangen het door nieuw bot. Dit maakt het mogelijk gezonde en sterke structuren te behouden. Dit gebeurt echter niet met de tanden, die, eenmaal gevormd, geen grote transformaties ondergaan.
- Genezing. Bij een verwonding of breuk zijn de botten in staat een genezingsproces op gang te brengen via een zachte callus die dan verkalkt en de wond kan herstellen. Anderzijds kan het verlies van tandmineralen door cariës of breuken zichzelf niet herstellen en zal de hulp van een tandarts nodig zijn.
Het belang van de verzorging van je tanden
Het snijden, knarsen, scheuren en pletten van voedsel gebeurt in onze mond bijna onbewust. Het uitspreken van woorden of het tonen van onze tanden bij het glimlachen zijn ook handelingen waar we vaak niet eens bij stilstaan. Ook, hoewel we ons er misschien niet van bewust zijn, zijn tanden bij al deze belangrijke handelingen betrokken.
Weten waar tanden van gemaakt zijn stelt ons in staat om zowel bewuster als verantwoordelijker om te gaan met de verzorging van onze mond. Verwaarlozing van onze gebitsgezondheid kan onomkeerbare gevolgen hebben. Zelfs als onze tandarts uitstekend werk verricht om functie, anatomie en esthetiek te herstellen, kan het weefsel zelf zich niet volledig herstellen.
Daarom is het van essentieel belang een goede mondhygiëne te beoefenen. Goed poetsen combineren met het gebruik van fluoride tandpasta, flosdraad en mondspoeling is essentieel om ziekten van tanden en tandvlees te voorkomen.
Ook het eten van gezonde voeding die rijk is aan calcium, fluoride en vitaminen helpt het gebit gezond te houden. Het vermijden van suikers, ultrabewerkt voedsel, koolzuurhoudende dranken en zure stoffen helpt ook je tanden te beschermen.
Tenslotte kan het niet hebben van schadelijke gewoonten, zoals nagelbijten, op voorwerpen bijten of je tanden gebruiken om dingen te snijden of te scheuren, verwondingen aan de tanden helpen voorkomen. Bovendien helpt het gebruik van gebitsbeschermers tijdens risicovolle sporten om de integriteit van de tanden te behouden.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Reyes-Gasga, J. (2021). Estudio del Esmalte Dental Humano por Microscopía Electrónica. Pädi Boletín Científico De Ciencias Básicas E Ingenierías Del ICBI, 9(Especial2), 1-6.
- Trujillo-Hernández, M., Acosta-Acosta, A. A., Burgos Anaya, M. P., Hoyos-Hoyos, V., & Orozco-Páez, J. (2021). Erosión del esmalte dental en dientes expuestos a bebidas de origen industrial. Estudio piloto in vitro. International journal of interdisciplinary dentistry, 14(3), 237-241.
- Rodríguez Pérez, H. B. La otra visión del odontoblasto: una revisión narrativa.
- Escorcia, V. S. (2019). Fisiopatología de los odontoblastos: una revisión. Duazary: Revista internacional de Ciencias de la Salud, 16(3), 87-103.
- Lantigua Palin, C., & Rodríguez, A. M. (2020). Estudio sobre los daños físicos ocasionados en el esmalte frente a agentes químicos utilizados en las diferentes técnicas de blanqueamiento: revisión literaria (Doctoral dissertation, Santo Domingo: Universidad Iberoamericana (UNIBE)).
- Pérez Soriano, M. (2019). Estudio comparativo del color dental según edad, género y tipo de diente. Ene, 11, 09.
- De la Cruz Sedano, G. S., Flores, A. K. V., Porroa, J. J. J., & de Priego, G. A. P. M. (2020). Erupción dentaria: bases moleculares. Un artículo de revisión. Revista Científica Odontológica, 8(1), e009-e009.
- Ayala Pérez, Y., Carralero Zaldívar, L. D. L. C., & Leyva Ayala, B. D. R. (2018). La erupción dentaria y sus factores influyentes. Correo Científico Médico, 22(4), 681-694.
- Endo, M. S., Mazuquini, A. C., Capitanio, M., Iwaki, L. C. V., Martins, A. B. T., & Pavan, N. N. O. (2019). Estudo da anatomia de pré-molares inferiores por meio de tomografia computadorizada de feixe cônico. Dent. press endod, 44-49.
- Suarez, M. R. G. (2020). DESMINERALIZACIÓN Y EROSIÓN DENTARIA, ESTUDIO IN VITRO. Orbis Tertius-UPAL, 4(8).