Verschillende soorten eiwitten en hun functies

Eiwitten kunnen van twee verschillende soorten zijn. Over het algemeen hebben ze zeer uiteenlopende functies in het lichaam waardoor ze onmisbare voedingsstoffen zijn. Waarom zijn ze zo belangrijk?

Geschreven en geverifieerd door de diëtist Saúl Sánchez Arias.

Laatste update: 23 augustus, 2022

Weet je alles over de verschillende soorten eiwitten? Eiwit is een essentiële macronutriënt voor de mens. Het moet in de voeding aanwezig zijn en is opgebouwd uit kleinere elementen die aminozuren genoemd worden.

Onder alle aminozuren waaruit een eiwit bestaat vinden we de niet-essentiële (die door het lichaam zelf gesynthetiseerd kunnen worden) en de essentiële (die via de voeding opgenomen moeten worden).

We kunnen dus bevestigen dat regelmatige inname van eiwit onmisbaar is voor het leven. In de meest recente wetenschappelijke artikelen (Engelse link) staat dat de inname van deze voedingsstof het ontstaan van bepaalde ziekten, zoals sarcopenie, kan voorkomen. Er zijn echter verschillende soorten eiwitten, op basis van oorsprong en functie.

2 soorten eiwitten op basis van oorsprong

We kunnen onderscheid maken tussen eiwitten van dierlijke en plantaardige oorsprong. De eerste worden gekenmerkt door een hogere kwaliteit dan de laatste. Ze worden eiwitten van hoge biologische waarde genoemd, omdat ze in hun samenstelling de negen aminozuren bevatten die voor elk mens essentieel zijn.

Bovendien hebben ze de eigenschap zeer goed verteerbaar te zijn, wat hun opname en hun gebruik in de menselijke stofwisseling vergemakkelijkt. Het meest volmaakte eiwit dat in de dierlijke wereld bekend is, is ei-eiwit.

Er zijn echter ook andere eiwitten zoals melk- of vleeseiwitten van zeer hoge kwaliteit. In feite zijn eiwitsupplementen meestal gebaseerd op wei-eiwitisolaten die een hoge inname van dit macronutriënt mogelijk maken. Het gebruik ervan is vooral aan te bevelen bij intense inspanning, volgens onderzoek dat gepubliceerd werd in het tijdschrift Nutrients (Engelse link).

Plantaardige eiwitten daarentegen zijn meestal onvolledig. Dit betekent dat het een tekort heeft aan ten minste één essentieel aminozuur. Daarom moeten we verschillende soorten plantaardige eiwitten combineren om een juiste inname van aminozuur te bereiken.

Maar zelfs als we erin slagen deze inname te optimaliseren, is de verteerbaarheid van plantaardige eiwitten veel lager. Dit betekent dat de opname en bio-beschikbaarheid ervan lager is dan die van eiwitten uit de dierlijke wereld. In evenwichtige diëten bevelen specialisten aan dat minstens 50% van de eiwitopname uit dierlijke eiwitten komt.

De functies van eiwitten

Eiwit is een macronutriënt dat in het lichaam verschillende functies heeft. Een van de belangrijkste, en waarvoor ze het meest bekend zijn, is hun structurele vermogen om botten, spieren en andere weefsels op te bouwen en te herstellen. Hun functies gaan echter veel verder:

• Ze werken als antilichamen om ons tegen vreemde organismen te verdedigen.
• Het zijn enzymen die fysiologische reacties die in het lichaam optreden versnellen of mogelijk maken.
• Ze maken inwendig pH-evenwicht mogelijk door middel van een buffersysteem.
• Eiwitten helpen bij het samentrekken van spieren.
• Ze geven elasticiteit en weerstand aan organen en weefsels.
• Helpen bij de juiste werking van het zenuwstelsel.
• Mogelijk energiereservoir.
• Ze vervoeren zuurstof door het bloed.
• Het is dus duidelijk dat eiwitten enzymatische, structurele, verdedigende, opslag-, transport-, receptor- en motorische functies kunnen vervullen.

Eiwitten zijn een essentiële macronutriënt

Om al deze redenen is eiwit een essentiële macronutriënt voor de menselijke voeding. Desondanks is de eiwitbelasting in de hedendaagse voeding meestal hoger dan aanbevolen.

Terwijl specialisten doses aanraden van tussen de 1,2 en 1,6 g eiwit per kilo lichaamsgewicht voor sedentaire mensen, bereiken de meeste mensen waarden van rond de 2 g.

Deze waarden kunnen zinvol zijn voor krachtsporters of topsporters. Dit werd gesteld in een studie uit 2015 (Engelse link). Maar bij sedentaire volwassenen zouden ze de lever en de nieren te veel kunnen belasten en niet al te veel voordelen bieden voor de lichaamssamenstelling.

We raden dus aan de inname van eiwitten enigszins te verminderen, behalve in gevallen van speciale behoeften. De combinatie van dierlijke en plantaardige eiwitten is meestal een goede keuze in elk dieet.

Het is interessant om voedingsmiddelen uit het plantenrijk te kiezen met een hoog eiwitgehalte, zoals het geval is bij noten. Een andere interessante optie zijn peulvruchten, maar in dit geval raden specialisten aan om ze te combineren met granen om de aanvoer van essentiële aminozuren te corrigeren.

Neem verschillende soorten eiwitten in je dieet op

Eiwitten zijn, samen met vetten, de macronutriënten met de meeste functies in het lichaam. Daarom is de inname van eiwitten essentieel binnen het kader van een gevarieerde voeding.

Desondanks heeft de huidige maatschappij de neiging om te veel eiwitten te consumeren, vooral door de verkoop van eiwitsupplementen. Alvorens dit soort supplementen te gebruiken, raden we je aan een voedingsdeskundige te raadplegen om te laten beoordelen of het nodig is of niet.

In elk geval zijn matigheid en variatie de sleutelbegrippen in het dieet van elke zittende mens. Minder vlees eten en meer vis, en ook eiwitten die uit de plantaardige wereld komen invoeren in je dieet, zijn heel gezonde gewoonten.