Ik kan niet stoppen met eten: oorzaken en adviezen

Wanneer de wil om te stoppen met eten tekort schiet kan er een onderliggende emotionele oorzaak zijn. Kun je niet stoppen met eten? Wil je leren wat je moet doen? Blijf lezen voor een aantal geweldige tips.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 24 augustus, 2022

Heb je de hele tijd honger? Kan je niet stoppen om midden in de nacht de koelkast te plunderen? Eet je meer dan je zou willen en voel je je dan schuldig? Als je het gevoel hebt dat je niet kunt stoppen met eten, is je probleem waarschijnlijk emotioneel, of in ieder geval grotendeels.

Het gevoel dat je je voedselinname niet onder controle kunt houden kan verontrustend zijn, omdat je weet dat je niet alleen je uiterlijk, maar ook je gezondheid schaadt. Ondanks deze kennis weet je gewoon niet hoe je moet stoppen met eten. De oplossing is in ieder geval om je relatie met eten te veranderen. Hieronder lees je wat je eraan kunt doen.

Waarom kan ik niet stoppen met eten?

Eten is een essentiële bezigheid om te overleven. Het is hoe het lichaam de voedingsstoffen krijgt die het nodig heeft om dagelijks te functioneren. Het probleem begint met de hoeveelheid voedsel die wordt ingenomen en vooral met het voedsel dat je kiest om te eten.

Wie moeite heeft met niet te veel eten, kiest vaak voor producten met een lage voedingswaarde en een hoge calorische index. Wat leidt mensen tot dit schadelijke gedrag?

Loskoppelen van het eigen lichaam

Een van de redenen voor te veel eten is het onvermogen om de eigen lichamelijke gewaarwordingen te identificeren. Bij de geboorte is iedereen geprogrammeerd om de tekenen van honger te herkennen en ernaar te handelen. In het geval van baby’s is dat huilen om gevoed te worden.

Naarmate de tijd verstrijkt, raakt de verbinding met deze interoceptieve sensaties echter verloren. Dit gebeurt om verschillende redenen. Ten eerste omdat eten vaak wordt geassocieerd met ontmoetingen, gezelschap en interactie met anderen. Eten wordt dan een sociale en plezierige handeling die verder gaat dan de voedingswaarde.

Aan de andere kant laten het snelle levenstempo en de stress van vandaag de dag ons niet lang genoeg stoppen en luisteren naar ons lichaam. Daarom beginnen we het vermogen te verliezen om te herkennen wanneer er daadwerkelijk sprake van honger is en wanneer we ons gewoon vervelen of een moment van sociale verbinding willen delen.

Emotionele honger

Een ander aspect dat het soms (bijna) onmogelijk maakt om te stoppen met eten, is emotie-eten (Spaanse link). Dit concept verwijst naar het gebruik van voedsel om onze emoties te reguleren. Is het je opgevallen dat je meer eet als je angstig, verdrietig, overweldigd of teleurgesteld bent?

Dit heeft een duidelijke verklaring. Bepaalde voedingsmiddelen stimuleren het hersencircuit dat overeenkomt met plezier en genot, omdat ze verschillende neurotransmitters vrijgeven die aangename sensaties produceren. Daardoor wordt bij het eten gevoelens als opluchting, tevredenheid en geluk waargenomen.

Helaas is dit een snel voorbijgaande toestand en helemaal geen effectieve of permanente oplossing. Kort na het eten verdwijnen de aangename effecten en komen onopgeloste emoties terug, nu in combinatie met het schuldgevoel over het eten zonder enige zelfbeheersing.

Beperkende diëten

Als je al een tijdje worstelt met je eetproblemen heb je waarschijnlijk deze paradox ervaren: te restrictief diëten volgen kan de drang en het verlangen om ongezond voedsel te eten juist vergroten (Spaanse link).

Het aannemen van een te rigide eetstijl, waarbij eten verboden is, kan leiden tot verhoogde eetangst. Hierdoor is het onmogelijk om het dieet te volgen zonder in dwangmatig eetgedrag te vervallen.

Kort na het beëindigen van dit dieet kun je zelfs het gewicht terugkrijgen dat je door de inspanning van het dieet was kwijtgeraakt. Het lichaam vraagt je om de producten en voedingsstoffen die je uit je dieet had gehaald en zo radicaal hebt beperkt.

Wat kan ik doen om te stoppen met eten?

Eten is natuurlijk essentieel om te overleven. Daarom is het geen activiteit die je kunt vermijden, zoals je waarschijnlijk zou kunnen doen met andere soorten verslavingen. De oplossing in dit geval is om je relatie met voedsel aan te passen door de voedingsfunctie ervan te erkennen en bewuster te eten.

Om dit te doen, is het essentieel om opnieuw contact te maken met je lichaam en te leren luisteren en de signalen die het verzendt correct te interpreteren. Met andere woorden, het gaat erom te herkennen wanneer er sprake is van echte honger en wanneer het emotionele honger kan zijn als gevolg van stress of angst.

Aan de andere kant is het belangrijk dat je bruikbare en effectieve copingstrategieën verwerft en ontwikkelt om met je negatieve emotionele gevoelens om te gaan.

Het doel is om te stoppen met het eten van voedsel als manier om je emoties te reguleren. Je moet andere manieren leren om ermee om te gaan. Een emotionele uitlaatklep vinden, therapeutisch schrijven of het beoefenen van meditatie zijn alternatieven die hierbij nuttig kunnen zijn.

Ten slotte is het van belang om een gezonde relatie op te bouwen met voedsel. Dit betekent dat je moet stoppen het als een vijand of als een troost te zien. Onthoud dat voedsel alleen de brandstof is die je lichaam nodig heeft en leer je voeding te selecteren op basis van je voedingsbehoeften.

Eet op een gezonde en evenwichtige manier, zonder een voedingsgroep te verbieden of te demoniseren. Eet met mate en wees je vooral bewust van wat je doet.