Een nachtmerriestoornis: wat is het en hoe overwin je het?

Wanneer we verontrustende terugkerende nachtmerries krijgen, kunnen we dit een nachtmerriestoornis noemen. Ontdek hoe je het kunt voorkomen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Laatste update: 06 maart, 2023

Op een bepaald moment in het leven kan iedereen een nachtmerrie hebben: aangevallen worden door een dier, in een catastrofe terechtkomen, of plotseling onze tanden uitvallen. Als dit echter een frequente situatie is die zich meerdere keren per week herhaalt en ons dagelijks leven verstoort, spreken we van een nachtmerriestoornis.

Het komt heel vaak voor dat we met deze dromen zitten waar we met ongemak aan terugdenken als we wakker worden. Tot zover is er niets aan de hand als het af en toe gebeurt. De herhaling ervan verdient echter onze aandacht.

Wat is een nachtmerriestoornis?

Niet elke nachtmerrie is een stoornis, maar een stoornis wordt wel een nachtmerrie. Het klinkt als een woordspeling, maar het is belangrijk om het verschil te begrijpen.

Nachtmerries worden ervaren als dromen die onaangename emoties oproepen (angst, bezorgdheid, verdriet, leed). Ze lijken heel echt en levendig; daarom hebben we bij het ontwaken duidelijke herinneringen aan het ongemak en kunnen we moeite hebben om weer in slaap te vallen.

Waarom spreken we dan van een nachtmerriestoornis? Wanneer worden nachtmerries een stoornis? Dat gebeurt omdat hun aanwezigheid continu is en ons dagelijks functioneren en welzijn beïnvloedt. Dat wil zeggen, het blijft niet beperkt tot een specifiek moment, maar wordt verlengd in de tijd.

De symptomen van een nachtmerriestoornis

Enkele symptomen van een nachtmerriestoornis zijn de volgende:

• Frequente en voortdurende nachtmerries.
• Overdag herinneren we ons de nachtmerrie. We vinden het moeilijk om ons ervan los te maken en bij het oproepen ervan veroorzaakt het ons weer ongemak. We kunnen ook moeite hebben ons te concentreren en door te gaan met onze taken.
• We ervaren uitputting en vermoeidheid en hebben het gevoel dat onze rust niet herstellend was.
• We hebben stemmingswisselingen, zoals prikkelbaarheid, lusteloosheid of angst.

Verschillende classificaties

Er zijn verschillende classificaties voor deze stoornis. Ten eerste kan ze worden ingedeeld naar de duur:

• Acuut: De nachtmerries duren minder dan 1 maand.
• Subacuut: Het voorkomen is van 1 tot 6 maanden.
• Persistent: Dit komt langer dan 6 maanden voor.

Ook kan het worden ingedeeld wat betreft de ernst:

• Mild: De nachtmerries komen minder dan één keer per week voor.
• Matig: Ze komen meerdere keren per week voor, maar niet elke nacht.
• Ernstig: Dit komt bijna elke nacht van de week voor

De diagnose

Nu kunnen nachtmerries functioneren als een indicator of waarschuwingsteken van iets anders dat ons overkomt, zoals angst, stress, trauma of depressie. Er wordt bijvoorbeeld gedacht dat nachtmerries een van de manieren zijn waarop de hersenen posttraumatische stress proberen te verwerken.

De intensiteit van de ervaring is zo sterk dat het tijdens het waken moeilijk is om die te “verwerken” of te “transformeren”. Het “ongezegde” probeert echter op de een of andere manier opgelost te worden.

Aan de andere kant is het, om de oorsprong van de nachtmerriestoornis vast te stellen (Engelse link), goed om te herkennen of er veranderingen waren in het dieet, in de dagelijkse routine en gewoonten, of er een bepaalde gebeurtenis was, enz. Het hebben van slapeloosheid is ook een factor die predisponeert voor nachtmerries.

In die zin is voor het spreken over deze stoornis een differentiële diagnose nodig. Het kan bijvoorbeeld niet gediagnosticeerd worden als het gelijktijdig voorkomt met middelengebruik of als er een onderliggende psychische stoornis is.

Hoe kun je een nachtmerriestoornis overwinnen?

Er zijn verschillende aanbevelingen om rekening mee te houden om een nachtmerriestoornis te overwinnen. Enkele daarvan zijn de volgende.

Maak een afspraak met een arts

Zo kun je vaststellen of er een organische oorzaak is die je rust kan beïnvloeden. Nachtmerries kunnen bijvoorbeeld voorkomen samen met coronaire hartziekten.

Let op je nachtelijke voeding

De kwaliteit van de slaap hangt ook af van het eten aan het eind van de dag, als je alcohol of een andere stof hebt genuttigd. Om de rust te bevorderen, is het aan te bevelen om minstens twee uur of langer voor het rusten een lichte maaltijd te nuttigen.

Voer een adequate slaaphygiëne uit

Een van de manieren om bij te dragen aan een rustgevende slaap heeft te maken met een voorafgaande voorbereiding. Probeer bijvoorbeeld een routine aan te houden van op dezelfde tijd naar bed gaan en opstaan. Het is ook mogelijk om wat ademhalings- en ontspanningsoefeningente oefenen.

Stel je positieve dingen voor

Het oefenen van verbeelding met eindes die de inhoud van de nachtmerrie veranderen is mogelijk. Overdag kan bezorgdheid over dromen ertoe leiden dat we proberen te voorkomen dat we ze ons herinneren.

Dergelijke pogingen mislukken echter vaak en wekken meer frustratie op. In plaats daarvan kunnen we ons bewust worden van de emoties, vaststellen wat ons dwars zit in de droom, en een aangenamer einde bedenken. Als we bijvoorbeeld dromen dat een dier ons aanvalt, kunnen we een andere versie plannen waarin iemand waarschuwt dat we worden aangevallen en ons te hulp komt.

Vraag om professionele hulp

Je kunt psychologische therapie beginnen om vaardigheden te ontwikkelen om met stress om te gaan en problemen op te lossen, wonden uit het verleden te helen, en om veerkracht op te bouwen uit een traumatische situatie. Het is een manier om actief te worden rond ons ongemak en de droom (of eigenlijk de nachtmerrie) niet vanzelf te laten oplossen.

Kwaliteit van slaap is kwaliteit van leven

Als we slapen, herstellen de hersenen zich van de activiteit en de eisen van de dag. Het stelt ons in staat onze ideeën te verhelderen om betere beslissingen te nemen, maar er vinden ook andere processen plaats, zoals de consolidatie van leren.

Het aanpakken van nachtmerriestoornissen is essentieel omdat gebrek aan rust een beperkende factor is voor het hebben van een goede kwaliteit van leven. Als het lang aanhoudt, kan het zelfs angst of een fobie opwekken.

Soms leidt het tot compensatiegedrag, zoals het licht aanlaten of niet alleen kunnen slapen. Na verloop van tijd, als deze stoornis niet wordt aangepakt, leidt het tot moeilijkheden.