5 tips om kinderen te helpen frustratie te verdragen

Kinderen die niet weten hoe ze frustratie moeten verdragen lijden, geven op bij tegenslagen, en kunnen hun doelen laten varen. We vertellen je hoe je ze kunt helpen deze noodzakelijke vaardigheid te ontwikkelen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 31 oktober, 2022

Het verdragen van frustratie is voor niemand gemakkelijk. We zouden allemaal graag willen dat gebeurtenissen onder onze controle zijn en in ons voordeel gebeuren. We raken ontmoedigd als een project in duigen valt, een doel niet bereikt wordt, of ons iets ontzegd wordt waar we diep naar verlangen. Voor kinderen is het echter ingewikkelder om frustratie te verdragen, vanwege hun cognitieve onvolwassenheid en gebrek aan hulpmiddelen.

De hersenen van kinderen zijn nog in ontwikkeling (Engelse link), en bepaalde functies, zoals impulscontrole, zijn nog niet volledig tot stand gekomen. Kinderen missen ervaring en hulpmiddelen waarmee ze hun emoties kunnen beheersen, zodat ze in bepaalde situaties gemakkelijker uit de hand lopen of in elkaar storten. Als je je kind wilt helpen frustratie te verdragen, zijn hier enkele richtlijnen.

Hoe kun je kinderen helpen frustratie te verdragen?

Het is belangrijk te onthouden dat frustratie verdragen niet betekent dat je ze niet voelt. Het is onmogelijk dat een mens (laat staan een kind) niet tot op zekere hoogte ontmoedigd of boos wordt bij mislukking of weigering.

Proberen dit gevoel uit te bannen zou alleen maar leiden tot het onderdrukken ervan. Wat we kunnen doen is de kleintjes leren niet te dramatiseren en vooral te weten hoe ze deze emotie kunnen kanaliseren. Om dit te doen kun je de volgende stappen volgen.

1. Laat ze gefrustreerd raken

Om elke vaardigheid te verwerven moet je oefenen. Als je je kinderen niet toestaat gefrustreerd te zijn, zullen ze niet weten hoe ze met deze emotie moeten omgaan als die zich voordoet.

Veel ouders overbeschermen hun kinderen. Ze doen alles voor ze en gaan elke uitdaging uit de weg met de bedoeling ze te bevrijden van ongemak. Het is echter belangrijk hen deze mogelijkheden te gunnen.

Doe niet voor je kind wat hij zelf kan, geef niet toe aan zijn grillen of aan elk verzoek als het onredelijk is. Geef ook geen loze lof. Integendeel, bevorder hun autonomie, moedig hun inspanning aan en stel de grenzen die je gezond en gepast vindt, ook als je kind zich daardoor ongemakkelijk voelt.

2. Valideer hun emotie

Het doel is niet om frustratie uit te bannen of te onderdrukken. Je kind zal het meermalen voelen en zal het nodig hebben dat je hem begeleidt in zijn ongemak. Dat je hem helpt te begrijpen en te benoemen wat er met hem gebeurt.

Stel je bijvoorbeeld voor dat het kind met een glazen voorwerp aan het spelen is en dat je het van hem wegneemt om te voorkomen dat hij zich bezeert. Dit zal waarschijnlijk een woedeaanval uitlokken en dat is natuurlijk.

Je kunt het kind op dit moment steunen door kalm te blijven. Daarbij kun je zinnetjes gebruiken als “Ik weet dat je boos bent omdat je met dat mooie voorwerp wilde spelen, maar dat kan niet want het is gevaarlijk en je zou je kunnen bezeren.” Schreeuw niet tegen hem of straf hem niet omdat hij zijn ongenoegen uit. Sta hem toe te voelen en help hem te begrijpen en te kanaliseren wat hij voelt.

3. Moedig een actieve en positieve houding aan

Het verdragen van frustratie betekent niet berusting. Deze uitdagende momenten zijn ideaal om kinderen aan te moedigen een actieve houding ten opzichte van de omstandigheden aan te nemen.

Als hij bijvoorbeeld in een sportwedstrijd verloren heeft, moedig je hem aan zich af te vragen : “Wat kan ik anders doen om de volgende keer betere resultaten te behalen?”

Het is ook een gelegenheid om te leren onderhandelen. Als je kind bijvoorbeeld naar de film wil, maar jij hebt hem nee gezegd omdat jij nog klusjes rond het huis moet afmaken, kan hij aanbieden je daarmee te helpen zodat je eerder vrij bent.

Dit stimuleert een groeimindset (Engelse link) waarbij het kind begrijpt dat hij kan verbeteren, leren en gedijen. Dit in plaats van een vaste mindset waarbij hij ervan uitgaat dat zijn mogelijkheden beperkt zijn en er niets aan te doen valt.

4. Leer hulpmiddelen voor emotionele regulatie

Kinderen die moeite hebben om frustratie te verdragen kunnen reageren met woede, ongecontroleerd huilen en zelfs agressie. Dit gebeurt omdat ze niet in staat zijn hun emoties te reguleren of hun opwinding te verminderen.

Je kunt je kind bepaalde hulpmiddelen aanreiken om tijdens deze moeilijke momenten te gebruiken. Leer ze bijvoorbeeld eenvoudige ademhalingsoefeningen of creëer thuis een veilig hoekje waar ze heen kunnen gaan om tot rust te komen.

5. Stel strakke doelen en moedig doorzettingsvermogen aan

Om kinderen te helpen frustratie te verdragen, is het ten slotte belangrijk een evenwicht te vinden. Als we te autoritair zijn, hen steeds bekritiseren en te veel eisen, wekken we angst, ongemak en demotivatie op. Zijn we daarentegen te toegeeflijk, dan laten we ze niet leren.

De sleutel is om leerdoelen te stellen die aan hun leeftijd en mogelijkheden zijn aangepast. Zo kunnen ze doelen halen en slagen, ook al zijn daar doorzettingsvermogen en verschillende pogingen voor nodig. Thuis verantwoordelijkheid toewijzen en samen met kinderen kunst of creatieve projecten maken zijn twee goede manieren om ze de kans te geven fouten en frustraties te verdragen.

Kinderen helpen frustraties te verdragen is hun voorbereiden op het leven

Dit is een van de belangrijkste lessen die alle ouders van jonge kinderen moeten aanpakken. Je kinderen moeten leren met frustratie om te gaan om het leven aan te kunnen.

School, persoonlijke relaties, hobby’s, werk… alle gebieden stellen ons voor uitdagingen en we zullen ze niet altijd de eerste keer tegenkomen. Men moet bereid zijn tegenslagen het hoofd te bieden en van richting te veranderen zonder emotioneel weg te zinken. Wat is een betere manier dan het van je hand te leren in de veilige omgeving die het huis is?