De Doman-methode om jonge kinderen te leren lezen

Wil je je driejarige peuter een boek horen lezen? Zo ja, laat hem dan met de Glenn Doman-methode beginnen. Het is ontworpen om de cognitieve vaardigheden bij kinderen te stimuleren.

Het is mogelijk om een kind jonger dan drie jaar te leren lezen. Als dit idee je fascineert, dan ben je misschien in de Doman-methode geïnteresseerd. Het is een bewezen manier om kinderen op jonge leeftijd te leren lezen.

De Doman-methode is het ontwerp van de Noord-Amerikaanse arts Glenn J. Doman, oprichter van The Institutes for the Achievement of Human Potential, in Philadelphia. Deze professional heeft aangetoond dat zijn methode veel effectiever is dan de traditionele syllabische methode.

Oorspronkelijk was de ontwikkeling van de Doman-methode een hulpmiddel om kinderen met hersenletsel te helpen. Toen de maker echter de uitstekende resultaten zag in het vergroten van hun cognitieve vaardigheden, verlegde hij zijn onderzoek.

Hij was zeer geïnteresseerd in het analyseren van de effecten die het op gezonde kinderen zou kunnen hebben als je begint met hen op jonge leeftijd te leren lezen.

De Doman-methode: waar gaat het over

Glenn Doman ontdekte dat het grootste leervermogen zich in de eerste levensjaren van een kind concentreert. Hij legde dit concept uit in zijn boek ‘How to Teach Your Baby to Read’ (Hoe je baby te leren lezen).

In feite zei hij dat de eerste zes jaar van het leven van een kind de periode is die bekend staat als de ‘oorsprong van genialiteit’. Dit komt, omdat een gemiddeld kind gedurende deze periode een groter intellectueel vermogen heeft dan op enig ander moment in zijn leven.

De reden hiervoor is dat ze nog niet besmet zijn met de mythen die in de volwassen wereld heersen. Ze zijn nog steeds onbevreesd en vertrouwen op hun intuïtie.

Kinderen kunnen op jonge leeftijd leren lezen, zolang ze voldoende worden gestimuleerd om woorden en hun betekenis te herkennen. Om dit te doen, is het belangrijk om afbeeldingen te gebruiken met de woorden die dicht bij het kind staan en in een voldoende groot formaat, zodat het kind de afbeelding naast het woord kan herkennen.

De Doman-methode beweert dat leren lezen hetzelfde is als leren praten. Dat wil zeggen, wanneer een baby een woord hoort, activeert het dezelfde elektrochemische impulsen in de hersenen als die door zijn ogen worden waargenomen. De baby doet dus dezelfde moeite om te leren praten en lezen.

Hoe kunnen ze beide dingen echter tegelijkertijd leren? Dit komt, omdat beide hersenhelften tegelijkertijd gestimuleerd worden. Een kind neemt woorden als een geheel waar, zonder noodzakelijkerwijs de letters te onderscheiden, maar de tekeningen die daarbij horen.

Hoe op jonge leeftijd te leren lezen

Deze leertechniek past zich aan de kenmerken van elk individueel kind aan. Het is een eenvoudig en leuk proces. In principe gaat het erom om 3 keer per dag 5 kaarten met woorden heel snel te laten zien. Daarna is het een kwestie van elke keer 5 extra kaarten op te nemen.

Geschreven woorden moeten met dezelfde categorie overeenkomen:

• Delen van het menselijk lichaam
• Familieleden
• Kleuren
• Dieren
• Speelgoed
• Acties

De selectie van deze categorieën moet echter ook met de dagelijkse routine van een kind overeenkomen. Het werkt zo:

• Je schrijft een woord op een wit vel papier. De woorden moeten in blokletters worden geschreven, allemaal in kleine letters en met een rode kleur.
• Groepen van vijf woorden moeten elke keer als één categorie worden uitgewerkt.

Over het algemeen gebeurt dit leerproces van op jonge leeftijd leren lezen in vijf stappen. Deze stappen zullen we hieronder verder toelichten.

De eerste stap: eenvoudige woorden

Selecteer voor de eerste fase enkele woorden. Gebruik zelfstandige naamwoorden, geordend op categorieën (familie, dieren, voedsel, kleuren) en introduceer vervolgens acties (werkwoorden). Het proces om de woorden te tonen om de Doman-methode te onderwijzen, gaat als volgt:

• Laat de eerste dag 3 keer per dag 5 woorden uit dezelfde categorie zien.
• Toon op de tweede dag de 5 woorden van de vorige dag plus 5 nieuwe woorden uit een andere categorie.
• Laat de derde dag de 10 voorgaande woorden zien en voeg nog 5 woorden toe van een nieuwe categorie.
• Toon op de vierde dag de 15 woorden die je de vorige dag hebt gebruikt, plus 5 woorden uit een andere categorie.
• Laat ze ten slotte op de vijfde dag de 20 woorden zien die ze eerder hebben gezien plus 5 nieuwe woorden uit een nieuwe categorie.

De Doman-methode wordt in groepen van vijf dagen gedaan. Na het voltooien van de eerste week verwijder je een van de categorieën van de vorige week en voeg je een nieuwe toe.

Het idee hier is om het kind niet te vervelen. Je zou niet meer dan 25 kaarten per dag moeten laten zien. Toon de 25 kaarten ook nooit tegelijk, maar in groepen van 5 en in categorieën.

De sessies moeten tussen de 15 en 30 minuten duren en er moet slechts één seconde aan elke kaart worden besteed. Dat wil zeggen, de kaarten worden snel aan het kind getoond en ze hoeven de woorden niet te herhalen.

Hou het leuk

Forceer een kind nooit wanneer je hem iets probeert te leren. Het enthousiasme en de motivatie die bij het leerproces ingeprent worden, zijn van fundamenteel belang. Op dezelfde manier moet dit spel leuk zijn en anticipatie creëren. Kijk naar je kind terwijl je het woord luid en duidelijk zegt.

• Telkens wanneer je de categorie verandert, probeer dan de kaarten te schudden.
• Er mogen ook geen twee opeenvolgende woorden zijn die met dezelfde letter beginnen.

Tweede stap: woordparen

De tweede fase begint nadat het kind 150 geïsoleerde woorden heeft voltooid. In deze fase gebruik je woordparen, die je maakt door een zelfstandig naamwoord aan een bijvoeglijk naamwoord te koppelen.

Je moet ook de kleuren wijzigen. Dat wil zeggen dat de namen van de kleuren niet langer op witte kaarten moeten staan, maar op een kaart van dezelfde kleur die door het woord wordt genoemd.

Elke week laat je twee sets woordparen zien (elk vijf paar), met de woordspellen van de eerste fase. Dit betekent dat je twee sets woordparen samen met de categorieën afzonderlijke woorden uit de eerste fase laat zien.

Derde stap: korte zinnen

In deze fase maak je vellen met letters van ongeveer 5 centimeter hoog. Hier schrijf je zinnen van twee woorden op, die een zelfstandig naamwoord en een vervoegd werkwoord op elke kaart bevatten. Bijvoorbeeld:

• “Mama loopt”
• “Opa eet”
• “De kat slaapt”

Met deze zinnen kun je een boek maken van ongeveer 10 pagina’s en illustraties, met kaarten. Lees dit boek twee of drie keer per dag aan je kind voor.

Vierde stap: zinnen

In deze fase maak je zinnen met letters van ongeveer twee centimeter hoog, geschreven in zwarte inkt. Nu is het tijd om de acties op te nemen (het woord dat wordt gebruikt om een zelfstandig naamwoord te wijzigen), zoals ‘Mijn vader eet rijst’. Hier maak je ook een boek zoals in de vorige stap, maar met de nieuwe, meer complexe zinnen.

De vijfde stap: verhalen

Het is nu tijd om van boeken te genieten. In deze stap zou je kleintje verhalen kunnen begrijpen die tussen de 50 en 100 woorden bevatten. Lees ze twee of drie keer per dag hardop voor aan het kind, met een normale snelheid en intonatie.

Zoek bij voorkeur naar boeken met slechts één zin per pagina en met de tekst gescheiden van de illustraties. De verhalen moeten dicht bij de interesses van je kind liggen en je de mogelijkheid bieden om een nieuwe woordenschat te introduceren.

De Doman-methode: laatste overwegingen

Knuffel en prijs het kind aan het einde van elke leersessie. Voor Doman is positieve bekrachtiging essentieel om succes te garanderen in het proces van leren lezen op jonge leeftijd.

Volgens Doman kan een eenjarige peuter al woorden herkennen. Op de leeftijd van twee jaar kunnen dit hele zinnen zijn. Tegen de leeftijd van drie zullen ze lezen en ervan genieten.

Later is het aan je kind om de regels te ontdekken die van toepassing zijn op de geschreven en mondelinge taal. Nadat ze hebben leren lezen, kun je ze formeel het alfabet leren, wat waarschijnlijk al tijdens het proces van de Doman-methode gebeurd is.