Steken en pijn in de baarmoeder: oorzaken en medisch bewijs
Het verschijnen van steken en pijn in de baarmoeder is meestal een reden voor gynaecologisch consult. De oorzaken ervan zijn gevarieerd en variëren van triviale factoren die met de menstruatiecyclus te maken hebben tot pathologieën waarbij om het even welke structuur van de buik- en bekkenholte betrokken is.
Het is juist deze multifactoriële oorsprong die een grondige medische evaluatie noodzakelijk maakt. De arts of gynaecoloog is verplicht te bepalen of er een chirurgische urgentie is of dat een andere soort behandeling nodig is. Hij of zij moet zelfs de mogelijkheid van zwangerschap uitsluiten. Ben je geïnteresseerd om hier meer over te weten? Lees dan verder!
Belangrijkste oorzaken van steken en pijn in de baarmoeder
Bij het beoordelen van de mogelijke oorzaken van steken en pijn in de baarmoeder zal de deskundige nagaan of er ook andere symptomen zijn, zoals bloedingen of abnormale afscheiding in de geslachtsdelen. Ze zullen ook nagaan of er mogelijk gastro-intestinale of urinaire symptomen zijn. In het algemeen zijn de oorzaken de volgende aandoeningen.
Dysmenorroe
De belangrijkste oorzaak van steken en pijn in de baarmoeder heeft te maken met de menstruatie, en wordt “dysmenorroe” genoemd. Meer dan de helft van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd heeft er last van en ernstige gevallen leiden tot absenteïsme van school of werk.
Menstruatiekrampen treden cyclisch op bij het begin van elke menstruatie en duren meestal twee tot drie dagen. Bovendien kunnen ze andere symptomen met zich meebrengen, zoals de volgende:
- Misselijkheid en braken
- Diarree
- Hoofdpijn
- Algemene malaise
- Vermoeidheid
De pijn bij dysmenorroe wordt beschreven als krampen, gelokaliseerd in de onderbuik, hoewel ze kan uitstralen naar de onderrug of de dijen. De aandoening wordt als primair geclassificeerd als er geen duidelijke oorzaak voor de pijn is.
Ondertussen is ze secundair als er een onderliggende pathologie is. Daarom is het belangrijk je af te vragen met welke kenmerken het verschijnt en welk verband het heeft met de menstruatie.
Nog een interessant artikel voor jou:
Wat betekent een witte afscheiding voor de menstruatie?
Mogelijke oorzaken van pijn
De menstruatie wordt op gang gebracht door een reeks cyclische hormonale veranderingen. Daaronder is een daling van de progesteronconcentratie, die reageert op de degeneratie van het corpus luteum.
Bijgevolg wordt de productie gestimuleerd van stoffen die prostaglandinen heten. Ze zijn betrokken bij samentrekking van de baarmoeder en vaatvernauwing. Daardoor vermindert de bloedtoevoer naar het baarmoederslijmvlies, wat tot ischemie en pijn leidt.
Zijn verdere medische onderzoeken nodig bij dysmenorroe?
Eerst moet beoordeeld worden of de krampen en pijn in de baarmoeder samengaan met de menstruatiecyclus. Als de krampen met de menstruatie verschijnen en ook bij eerdere gelegenheden zijn opgetreden, wordt een volledig gynaecologisch onderzoek uitgevoerd.
Als de bevindingen binnen de normale grenzen vallen, is verder onderzoek niet nodig. Om de pijn te beheersen kunnen gedurende drie tot vier dagen pijnstillers worden gebruikt.
Soms moet echter gecontroleerd worden of de pijn geen verband houdt met andere processen dan de menstruatie. Daarom kunnen aanvullende onderzoeken zoals hemacytometrie, een urinetest en een abdominale echografie aangevraagd worden.
Evenzo is het belangrijk om genitale misvormingen uit te sluiten als de pijn in de eerste menstruaties verschijnt en te hevig is.
Mittelschmerz syndroom: verwarrende steken en pijn in de baarmoeder
Een andere vaak voorkomende oorzaak van bekkenpijn is die rond de eisprong. In medische termen heet het periovulatoir of Mittelschmerz syndroom. Men beschrijft dit als pijn in de onderbuik, die overwegend slechts aan één kant optreedt.
Het kan optreden tussen dag 7 en 24 van de menstruatiecyclus en heeft als opvallend kenmerk dat de kant van de buikpijn in de volgende maanden verandert.
Oorzaken van het Mittelschmerz syndroom
Er zijn twee theorieën die de oorsprong van peri-ovulatoire pijn proberen te verklaren. De eerste berust op de pijnlijke uitzetting van het oppervlak van de eierstok – waarin de follikel groeit – die optreedt vlak voor de eisprong plaatsvindt.
De tweede reageert op een toename van de afscheiding van prostaglandinen door de inwerking van luteïniserend hormoon, die de samentrekking van de perifolliculaire gladde spiervezels opwekt en daarmee het pijngevoel.
Mittelschmerz is geen syndroom dat zijn oorsprong in de baarmoeder heeft. Maar door de hoge frequentie en het misverstand over de plaats ervan, is het mogelijk het te verwarren met andere oorzaken van pijn, vooral als het ernstig en overwegend rechtszijdig is. Het lijkt meestal op een blindedarmontsteking.
Daarom is een grondige controle, waarbij de arts ook de geschiedenis van soortgelijke pijn bij andere gelegenheden onderzoekt, essentieel.
Ontdek hier meer:
Een pseudo-menstruatie: wat is het en waarom verschijnt het?
Bekkenontstekingsziekte
Een infectie van het bovenste geslachtsorgaan wordt gegroepeerd in een entiteit die bekend staat als “bekkenontstekingsziekte” (PID). Deze aandoening tast ook naburige organen aan. Bij deze pathologie verergert de buikpijn tijdens geslachtsgemeenschap of aan het eind van de menstruatie. Ook kan het gepaard gaan met het verschijnen van een vies ruikende vaginale afscheiding en het gevoel van thermische verhoging.
Lichamelijk onderzoek onthult tederheid bij cervicale mobilisatie. Dat beschouwt men als een suggestieve bevinding van PID. Aanvullende tests zoals hemacytometrie, C-reactief proteïne en erytrocytenbezinkingssnelheid mogen het begin van een vroege antibiotische behandeling niet vertragen.
Anderzijds kunnen het maken van een vaginaal uitstrijkje en het gebruik van echografie heel nuttig zijn.
Oorzaken van pijn in de baarmoeder door PID (pelvic infammatory disease)
Het opstijgen van micro-organismen uit de vagina is de voornaamste oorzaak van bekkenontstekingsziekte. De meestvoorkomende ziektekiemen bij een seksueel actieve vrouw zijn Neisseria gonorrhoeae en Chlamydia trachomatis.
Maar niet alle infecties zijn te wijten aan een seksueel overdraagbaar micro-organisme. Er zijn risicofactoren die de kans op het ontstaan van PID vergroten, zoals de volgende:
- Risicovolle seksuele activiteiten. Meerdere seksuele partners en onbeschermde seks.
- Aanwezigheid van een spiraaltje, vooral tijdens de eerste weken na de plaatsing.
- Eerdere geschiedenis van bekkenontstekingsziekte.
- Vaginale exploratie of manipulatie van de baarmoederholte, zoals hysteroscopie of hysterosalpingografie.
Endometriose
Dit is een andere oorzaak van bekkenpijn. Ze verschijnt vaak vóór de menstruatie, neemt tijdens de menstruatie in hevigheid toe, en neemt dan geleidelijk af.
Het is belangrijk om de kenmerken van menstruatiecycli te onderzoeken, want ze zijn vaak van langere duur met hevige bloedingen. Soms zijn ze zelfs frequenter en verschijnen ze eerder dan 28 dagen.
De oorsprong van endometriose
Endometriose ontstaat doordat het endometriaalweefsel buiten de baarmoederholte komt. De oorsprong van de pijn en de associatie met de menstruatiecyclus reageren op de hormonale veranderingen die daarbij optreden.
Het lichamelijk onderzoek geeft weinig informatie. De chroniciteit van de medische toestand en de kenmerken van de menstruatie (menstruatiebloed en andere afscheiding) kunnen als uitgangspunt voor de diagnose dienen.
Aanvullend onderzoek bij endometriose
De verandering van enkele tumormarkers (Ca-125 en Ca-19-9) worden beschreven bij de aanwezigheid van endometriose. Ze zijn echter niet specifiek voor deze entiteit en daarom is meer onderzoek nodig om hun werkelijke bruikbaarheid vast te stellen.
Beeldvormend onderzoek kan in sommige gevallen bepaalde bevindingen opleveren. Men beschouwt dit niet als ideaal voor de diagnose van deze aandoening. Laparoscopie is de invasieve techniek die nauwkeurige informatie geeft, omdat ze foci van endometriale innesteling buiten de baarmoeder kan opsporen.
Van verdachte laesies moet de arts echter een biopsie nemen. Hun histologie zal de diagnose bevestigen. Sommige auteurs zeggen dat eierstok hormonale onderdrukking met verbetering van de symptomen ook als diagnosemethode kan worden gebruikt.
Raadpleging van een gynaecoloog is essentieel
In de meeste gevallen zijn steken en pijn in de baarmoeder geen ernstige aandoening. In feite treden ze meestal ad hoc op. Toch is het raadzaam het met je arts of gynaecoloog te bespreken om zo nodig tijdige en passende zorg te krijgen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Ezcurra, R.; Lambertos, N.; Peñas, V.; Dolor Abdomino-Pélvico en Ginecología; An. Sist. Sanit. Navar.; 32 (Suplemento 1): 49 – 58; 2009.
- Cid, J.; Dolor Pélvico Crónico; Rev. Soc. Esp. Dolor; 1; 29 – 39; 2006.
- Amaya, G.; Dismenorrea; XIX Curso de Actualización en Ginecología y Obstetricia; Editorial Artes y Letras S.A.S.; 291 – 301; 2010.
- Morgan, F.; Morgan, F.; Báez, J.; Quevedo, E.; Dismenorrea: Una Revisión; Rev Med UAS; 5 (1): 29 – 42; 2015.
- Baines, P.; Allen, G.; Pelvic Pain and Menstrual Related Illnesses; Emergency Medicine Clinics of North America; 19 (3): 763 – 780; 2001.
- Baquedano, L.; Lamarca, M.; Puig, F.; Ruiz, M.; Enfermedad Inflamatoria Pélvica: un Reto en el Diagnóstico y Tratamiento Precoz; Revista Chilena de Obstetricia y Ginecología; 79 (2); 2014.
- Hernández, M.; Diagnóstico de la Endometriosis; Perinatología y Reproducción Humana; 23: 25 – 29; 2009.
