Oorzaken van nachtelijke angst en hoe je deze kunt overwinnen

We zijn 's nachts gevoeliger voor negatieve gedachten, wat bij een aantal mensen angst kan veroorzaken. Als de angst aanhoudt, dan kan dit een negatieve invloed op je welzijn hebben.
Oorzaken van nachtelijke angst en hoe je deze kunt overwinnen

Laatste update: 20 januari, 2021

Vandaag gaan we het over de oorzaken van nachtelijke angst hebben. Nachtelijke angst is het gevoel van spanning en rusteloosheid in de nacht, vooral als je probeert om in slaap te komen. De instroom van negatieve gedachten ‘s nachts veroorzaakt vaak angst, omdat de hersenen denken dat je in gevaar bent.

Als gevolg daarvan reageren de hersenen op deze waargenomen dreiging door in de overlevingsmodus te gaan. Dit veroorzaakt fysieke en mentale symptomen. Als deze symptomen niet lijken te verdwijnen of als ze erger worden, dan kunnen ze aan je mentale en fysieke gezondheid ernstige schade toebrengen.

Wat is nachtelijke angst?

Nachtelijke angst is een ongemakkelijke emotionele toestand die spanning, stress en zorgen veroorzaakt. Elke vorm van waargenomen gevaar of dreiging kan angst veroorzaken, resulterend in fysiologische en cognitieve reacties en zelfs gedragsveranderingen. Zoals de naam doet vermoeden, gebeurt deze specifieke aandoening ‘s nachts.

Een interessant feit over angst is dat het een doel dient en het bestaat om je te helpen je aan te passen en te overleven. Angst is een afweermechanisme dat je helpt om levensbedreigende situaties het hoofd te bieden.

De hersenen kunnen echter geen onderscheid tussen echte en vermeende bedreigingen maken (die indringend kunnen zijn), waardoor stress en angst ontstaan.

In deze gevallen reageren je hersenen op valse alarmen (bedreigingen die er niet echt zijn) of ze overschatten het huidige gevaar. Als je intense nachtelijke angst ervaart, of als deze angst lang aanhoudt, dan kun je een pathologische aandoening hebben, ook wel bekend als een angststoornis.

Angststoornissen (Engelse link) blokkeren gezonde reacties op het dagelijks leven, veroorzaken psychisch ongemak, beïnvloeden je vermogen om naar behoren te functioneren en vereisen in het algemeen professionele hulp om te worden opgelost.

Nachtelijke angst kan tot een gebrek aan slaap leiden. Wat op zijn beurt deze problemen kan versterken, ongeacht het tijdstip van de dag. Nachtelijke angst kan slaappatronen negatief beïnvloeden en slapeloosheid veroorzaken, wat problemen in je dagelijks leven kan veroorzaken.

Wat zijn de symptomen?

Vrouw met nachtelijke angst

Nachtelijke angst veroorzaakt typisch een reeks somatische en psychologische symptomen in de nacht, vlak voor het slapengaan. Niet iedereen ervaart dezelfde symptomen of dezelfde intensiteit, omdat ze allebei van veel factoren afhankelijk zijn. Enkele van de meestvoorkomende symptomen van nachtelijke angst zijn:

  • Verhoogde hartslag: je kunt hartkloppingen krijgen of een hartslag overslaan (Engelse link), die met een gevoel van verstikking en beklemming op de borst gepaard gaat.
  • Zweten: overvloedig, koud en niet gerelateerd aan de kamertemperatuur.
  • Buikklachten: soms met misselijkheid en braken.
  • Derealisatie: het gevoel dat je je in een alternatieve realiteit of depersonalisatie bevindt en het gevoel hebt dat je van jezelf gescheiden bent.
  • Extreme angsten: het gevoel hebben dat je de controle verliest of doodgaat.

Wat zijn de oorzaken van nachtelijke angst?

Nachtelijke angst kan verschillende oorzaken hebben, die van persoon tot persoon verschillen. Een belangrijke stap om nachtelijke angst te verlichten, is door de problemen die aan deze episodes ten grondslag liggen te identificeren en eraan te werken. De meestvoorkomende oorzaken van nachtelijke angst zijn de volgende:

  • Dagelijkse stressoren: relatie-, werk- of financiële problemen zijn allemaal factoren die angstcrises en paniekaanvallen kunnen veroorzaken. Deze invasieve gedachten treden bovendien meestal op als je probeert te ontspannen en ‘s nachts in slaap te vallen, waardoor rust bijna onmogelijk wordt.
  • Traumatische gebeurtenissen: het overleven van een catastrofale ervaring, zoals een natuurramp, seksueel geweld of verkrachting, marteling of ontvoeringen, kan onder andere ernstige schade aan je geestelijke gezondheid toebrengen (Engelse link), wat met de ernstigere symptomen van angst gepaard gaat. ‘s Nachts, bij het naar bed gaan, is het gebruikelijk dat iemand deze traumatische gebeurtenissen opnieuw beleeft.
  • Biologische invloeden: genetica speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van paniekaanvallen. Er zijn zelfs mensen die meer vatbaar zijn voor het ervaren van angst dan anderen.
  • Vervormde gedachten: de overschatting van mogelijke bedreigingen door de hersenen kan angst veroorzaken. Aangezien er weinig afleidingen zijn wanneer je probeert te slapen, kun je je gemakkelijk door deze gedachten laten meeslepen.

Hoe kan ik angst overwinnen?

Als je ‘s nachts intense gevoelens van angst hebt en je ervaart dit regelmatig, dan raden we je aan om professionele hulp in te roepen. Het is mogelijk dat je aan een angststoornis lijdt, die het meest effectief met therapie en, in sommige gevallen, medicijnen behandeld wordt.

Een aantal mensen met nachtelijke angst kan echter ontspanningstechnieken proberen die de angst kunnen verminderen. We zullen hieronder een aantal manieren om angst te overwinnen bespreken.

Technieken om stress te bestrijden

Door aan lichaamsbeweging te doen, kan het lichaam spanning loslaten, waardoor je je meer ontspannen voelt. Als je ongeveer twee uur voor het slapengaan een of andere vorm van lichaamsbeweging probeert te doen, dan voel je je meer moe en val je gemakkelijker in slaap.

Daarnaast zijn meditatie en yoga twee opties die mensen proberen te leren zich op het hier en nu te concentreren. Dit kan bij het voorkomen van angst nuttig zijn. Het kan echter ook als hulpmiddel dienen om een paniekaanval te stoppen terwijl deze plaatsvindt.

Een paar strekoefeningen voor het slapengaan kunnen bovendien helpen om de spanning te verminderen. Spierontspanningstechnieken en diepe ademhalingsoefeningen zijn andere alternatieven. Deze oefeningen kunnen de spierspanning verlichten en je helpen om hyperventilatie te voorkomen, twee veelvoorkomende symptomen van paniekaanvallen.

Routines

Vrouw zit in de nacht op haar mobiel

Als je een slaapschema opstelt door elke avond rond dezelfde tijd naar bed te gaan, dan word je lichaam geconditioneerd om slaap te verwachten. Stel een tijd in om de elektronica uit te schakelen. Vermijd het gebruik van je slaapkamer om te werken of te studeren. Dit kan je hersenen namelijk trainen om je kamer met stress te associëren.

Daarnaast moet je ‘s avonds wegblijven van stimulerende stoffen zoals alcohol en cafeïne. Deze kunnen je hersenen en lichaam dankzij hun effecten op het zenuwstelsel op angst voorbereiden.

Probeer positief te denken voordat je gaat slapen

We zijn vlak voordat we ‘s avonds gaan slapen vatbaar voor negatieve gedachten. Dit komt, omdat het typisch de tijd van de dag is waarop onze geest vrij is om rond te dwalen. Zonder veel om op te focussen, kunnen negatieve gedachten naar binnen sijpelen en ons angstig maken.

Als nachtelijke angst vaker en intenser wordt, dan kan dit gevaarlijk zijn voor je gezondheid. Het is daarom belangrijk om het probleem in een vroeg stadium te herkennen en de juiste hulpmiddelen te zoeken om je bij het overwinnen van angst te helpen.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Bourne E, Garano L. HAGA FRENTE A LA ANSIEDAD: 10 formas sencillas de aliviar la ansiedad, los miedos y las preocupaciones. [Internet]. Barcelona: Amat Editorial. 2006.
  • Matud, Ma Pilar, and Juan Manuel Bethencourt. “Ansiedad, depresión y síntomas psicosomáticos en una muestra de amas de casa.” Revista Latinoamericana de Psicología 32.1 (2000): 91-106.
  • Fernández LOI, Jiménez HB, Alfonso ARB, et al. Manual para diagnóstico y tratamiento de trastornos ansiosos. Medisur. 2012;10(5):466-479.
  • Navas OW, Vargas BMJ . Trastornos de ansiedad: Revisión dirigida para atención primaria. Rev Med Cos Cen. 2012;69(604):497-507.
  • Sierra, Juan Carlos, Ortega, Virgilio, Zubeidat, Ihab, Ansiedad, angustia y estrés: tres conceptos a diferenciar. Revista Mal-estar E Subjetividade [Internet]. 2003;3(1):10 – 59. Recuperado de: https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=27130102
  • Gorwood, P. “Comorbilidad del trastorno de ansiedad generalizada y el trastorno depresivo mayor:¿ Un ejemplo de peliotropía genética?.” European Psychiatry Spanish edition 11.3 (2004): 170-177.
  • Echeburúa, Enrique. Avances en el tratamiento psicológico de los trastornos de ansiedad. Pirámide, 2002.
  • Irurtia, Mª Jesús, Vicente E. Caballo, and Anastasio Ovejero. “Trastorno de ansiedad provocado por sustancias psicoactivas.” Behavioral Psychology/Psicología Conductual 17.1 (2009): 155-168.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.