Metabolisme van de lever: antibiotica en alcohol

Zowel alcohol als antibiotica zijn giftige stoffen die het lichaam verwijdert dankzij het metabolisme van de lever. Het combineren van beide substanties kan de lever in gevaar brengen.

Heb je weleens gehoord dat je geen alcohol mag drinken als je medicijnen gebruikt? Je moet nog voorzichtiger zijn als je antibiotica en alcohol mengt. De reden dat het mengen van alcohol met antibiotica slecht is voor je, heeft te maken met het metabolisme van de lever. Het is belangrijk om enkele concepten te verduidelijken om dit proces te kunnen uitleggen.

Wat is een antibioticum?

Antibiotica hebben geholpen miljoenen mensenlevens te redden sinds het eerste gebruik van penicilline.

Een antibioticum is een chemische stof, geproduceerd door een levend wezen of synthetisch gemaakt, die de groei van bepaalde soorten micro-organismen doodt of stopt. Antibiotica zijn geneesmiddelen die worden gebruikt voor de behandeling van bacteriële infecties en daarom worden ze ook wel antibacteriële middelen genoemd.

Antibiotica helpen over het algemeen de afweer van een persoon totdat de lokale reactie voldoende is om de infectie onder controle te houden. Een antibioticum is bacteriostatisch als het de groei van bacteriën stopt, en een bactericide als het ze doodt. Ze kunnen soms beide effecten veroorzaken, afhankelijk van het geval.

Wat is alcohol?

Alcohol is een drug die het centrale zenuwstelsel onderdrukt en geleidelijk de hersenfuncties remt. Dit veroorzaakt symptomen van intoxicatie die de hersenactiviteit beïnvloeden, en een gebrek aan coördinatie en gedragsveranderingen veroorzaken.

Frequente en langdurige consumptie van alcohol veroorzaakt ontsteking en vernietiging van levercellen. Dit resulteert in cirrose van de lever.

Het metabolisme van de lever

De lever is een van de belangrijkste organen in ons lichaam. Dit komt voornamelijk door het grote aantal functies dat hij gedurende de dag uitvoert.

De lever speelt een grote rol bij de stofwisseling: het regelt de eiwitten in het bloed en de distributie van bepaalde voedingsstoffen zoals ijzer. Het reguleert cholesterol en triglyceriden en elimineert gifstoffen.

Een van de belangrijkste functies is zoals gezegd om giftige stoffen uit het lichaam te filteren. Aangezien zowel antibiotica en alcohol toxisch zijn, is het de lever die ze metaboliseert.

Wanneer dit giftige materiaal zich ophoopt, resulteert dit in hepatotoxiciteit. Om te bepalen of het metabolisme van de lever correct functioneert, gebruikt men leverfunctietesten. Deze testen gebruikt men om de leveractiviteit te evalueren.

Leverfunctietesten

Leverfunctietesten meten om de werking van de lever te bepalen bepaalde eiwitten, enzymen en stoffen, waaronder:

• Bilirubine: dit is een gele stof die deel uitmaakt van de gal. Wanneer de rode bloedcellen uiteenvallen, veranderen ze in bilirubine. Er zijn tests die bilirubine in urine en bloed detecteren. In het geval van bilirubine in bloed, kan een teveel geelzucht veroorzaken.
• Aminotransferasen: enzymen die de integriteit van de hepatocyt aantonen. Op deze manier verhogen ze de levernecrose, dat wil zeggen wanneer de cellen van de lever afsterven.
• Alkalische fosfatase (AF): de meest gevoelige marker van cholestase, hoewel het niet specifiek is voor slechts één ziekte.

Hepatotoxiciteit – antibiotica en alcohol

Hepatotoxiciteit is een term die verwijst naar leverontsteking. Deze ontsteking kan verschillende oorzaken hebben, waarvan de meest voorkomende infecties zijn. Een abnormale reactie op een medicijn en blootstelling aan giftige stoffen kunnen dit echter ook veroorzaken.

Afgezien van de genoemde oorzaken, veroorzaakt het mengen van antibiotica met alcohol ook hepatotoxiciteit. Dit komt omdat beide giftige stoffen zijn, die op elkaar inwerken wanneer ze worden gecombineerd. Wanneer dit gebeurt, kunnen we onderscheid maken tussen twee mechanismen:

• Directe of intrinsieke toxiciteit: zowel alcohol als antibiotica zijn giftig en de lever metaboliseert beide. Dus als het levermetabolisme overbelast raakt, zal het de werkdruk niet aankunnen en zal het resulteren in hepatitis.
• Idiosyncratische toxiciteit: er zijn bepaalde antibiotica die een wisselwerking hebben met alcohol en deactiveren. Dit betekent dat ze niet meer werken en geen bacteriën doden. Het grote probleem in dit geval is dat de bacteriën die zouden afsterven resistent worden tegen het antibioticum, waardoor het veel moeilijker te vernietigen is.

Om idiosyncratische toxiciteit te illustreren, gebruiken we het voorbeeld van het antibioticum amoxilline-clavulaanzuur. Momenteel is dit medicijn de meest voorkomende oorzaak van idiosyncratische toxiciteit in het Westen.

Gemengd met alcohol deactiveert het, waardoor de bacteriën resistent worden. Dit betekent dat die bacteriën in de toekomst niet kunnen worden geëlimineerd met amoxilline-clavulaanzuur.

Risico op resistentie door gebruik antibiotica en alcohol

Op dit moment worden bacteriën steeds resistenter tegen antibiotica, een ernstig probleem voor de volksgezondheid van de wereldbevolking.

Om dit te voorkomen, moeten we de richtlijnen van medicijnen volgen, niet aan zelfmedicatie doen en ook geen antibiotica gebruiken om virale ziekten zoals griep of verkoudheid te behandelen. Ook moeten we het gebruik van antibiotica met andere stoffen zoals alcohol vermijden.