Leer de 7 principes van zen-filosofie kennen

Zen-filosofie houdt in dat je een volwaardig en authentiek leven leidt terwijl je je concentreert op het huidige moment. Hier zijn de fundamentele principes ervan.

Geschreven en geverifieerd door de filosoof Maria Alejandra Morgado Cusati.

Laatste update: 07 november, 2022

Zen is een boeddhistische school die ontstond in China tijdens de Tang-dynastie en later wortel schoten in verschillende Japanse scholen. De zen-filosofie is gebaseerd op meditatie. In feite betekent het woord zen zelf precies dat: mediteren.

In deze zin is meditatie een praktijk van zelfontdekking die ons helpt om volledig in het huidige moment te leven en rust te bereiken. De zen-filosofie gaat echter verder dan dit.

Ze houdt in dat we een volwaardig en authentiek leven leiden door ons op het huidige moment te concentreren. Deze filosofie dicteert niet wat we moeten voelen of denken of hoe we moeten zijn of wat we moeten doen: ze leert ons alleen ons bewust te zijn van onze ervaring en er helemaal in op te gaan.

De principes van de zen-filosofie zijn universeel, zodat we ze in elk geloofssysteem of elke levensstijl kunnen integreren. Bovendien is het niet nodig een klooster binnen te gaan of in een mystieke modus te gaan om met onszelf en het huidige moment in contact te komen. In feite kunnen de volgende principes een goed uitgangspunt zijn om de zen-filosofie in ons leven te integreren.

De 7 principes van zen-filosofie

1. De geest construeert je ervaring

Zen-filosofie leert ons dat ervaring niet gelijkwaardig is aan werkelijkheid. Daarom is het de geest die vorm geeft aan hoe we de feiten interpreteren, afhankelijk van ons geloofssysteem en onze persoonlijke aanleg.

Daarom kunnen we verschillende ervaringen creëren door te veranderen en te kiezen op welke aspecten we ons richten. Als we, wanneer we bijvoorbeeld geconfronteerd worden met een persoonlijke mislukking, onze aandacht richten op onszelf de schuld geven van alles in plaats van onze aandacht te richten op wat we van de situatie kunnen leren, zal de ervaring ongetwijfeld heel onaangenaam zijn.

2. Volgens de zen-filosofie is het zelf een illusie

We geloven vaak dat we de som zijn van definities, titels, en rollen die we in de maatschappij vervullen, zoals schrijver, student, goed mens, sportvrouw en moeder. We zijn echter meer dan deze beperkende en gesloten categorieën.

De waarheid is dat het zelf ook een van de werkelijkheden is die de geest construeert. Het zelf is niet iets dat precies gedefinieerd en afgebakend kan worden; het is een essentie die voortdurend verandert en beweegt. Daarom is het zo moeilijk om jezelf te begrijpen.

3. Je hoeft alleen te geloven in wat je voor waar aanvoelt

Het is belangrijk om flexibel om te gaan met ons geloofssysteem, zodat we geen enkel oordeel of leer als absolute en onveranderlijke waarheid (Spaanse link) aannemen. Idealiter moeten we vertrouwen op onze intuïtie en ons vermogen om vast te stellen wat voor ons waar is.

Anders zouden we erg in conflict kunnen raken, worstelend tussen wat anderen ons vertellen dat juist is en wat wij voelen dat waar is. Volgens de zen-filosofie volg je niet je hoogste goed als je je leven niet leeft volgens wat je weet dat waar is.

4. Onthechting is de weg naar geluk

Onthechting (Engelse link) houdt niet alleen in dat je je emotioneel losmaakt van voorwerpen, gebeurtenissen of mensen. Het gaat er ook om dat je je ervan bewust bent dat alles in het leven een betekenis en een nut heeft.

Onthechting impliceert volgens de zen-filosofie het inzicht dat de “slechte” dingen die ons overkomen ons leren en laten zien hoe we kunnen helen, om ons zo nog meer open te stellen voor de “goede” dingen.

5. “Zijn” is belangrijker dan “doen”

Stilte en stilte zijn fundamenteel in de zen-filosofie. In dit geval stelt meditatie ons in staat de geest tot rust te brengen en te herkennen wat erkend en geheeld moet worden. Ook houdt het ons verbonden met onszelf, in plaats van met gehechtheden.

Op deze manier leert meditatie ons de diepgaande kunst van “niets doen” en stelt ons in staat eenvoudigweg te zijn. Laten we niet vergeten dat, volgens de zen-filosofie, we niet zijn wat we doen, maar eenvoudigweg zijn.

6. We kunnen objectieve waarnemers zijn van onze geest en ons leven

Meditatie helpt ons gedachten te observeren terwijl ze gebeuren, alsof we een externe toeschouwer zijn. Dit stelt ons in staat te filteren door wat er door de geest gaat en te ontdekken dat we niet die gedachten zijn of de gevoelens die daaruit voortkomen.

Volgens de zen-filosofie zijn we een veel meer integrale werkelijkheid. We zijn het wezen dat die gedachten en gevoelens ervaart en dat vervolgens beslist aan welke gedachten en gevoelens we waarde hechten en hoe we handelen.

7. Eenheid is onze natuurlijke toestand

Eenheid verwijst in de zen-filosofie naar de diepe eenheid met alles wat bestaat. In feite is dat wat contemplatie is: de werkelijkheid niet van buitenaf bekijken, maar binnengaan in de essentie van wat waargenomen wordt en ermee versmelten.

De scheiding tussen alles wat bestaat is ook een illusie, want elk wezen is deel van een geheel. Pas als we in staat zijn met deze werkelijkheid samen te vloeien, bereiken we harmonie en innerlijk evenwicht.

Zen-filosofie is een levensstijl om je meer vervuld te voelen

Als we de principes van de zen-filosofie in ons leven integreren, kunnen we een gezonder perspectief verwerven. Dat helpt ons vervolgens om onze gevoelens, gedachten en ervaringen verstandiger te hanteren.

Bovendien nodigt ze ons, dankzij haar fundamentele basis, die meditatie is, niet alleen uit om ons met onszelf te verbinden, maar biedt ze ons ook een moment van ontspanning en zelfzorg. Dit is heel nodig voor onze dagelijkse routines.