Humusstoffen: eigenschappen en voordelen voor planten

In dit artikel vertellen we je alles over humusstoffen en hun voordelen voor je bodem.

Landbouwvelden hebben de neiging steeds minder organisch materiaal te bevatten om de ontwikkeling van hun gewassen te voeden en te bevorderen. Dit komt door verschillende factoren, zoals overexploitatie van de grond, het gebruik van chemicaliën of ontbossing. Hierdoor komen humusstoffen in het spel, die essentieel zijn voor de plantengroei.

Dit zijn de belangrijkste substraten waaruit de meeste organische stof bestaat. Ze ontstaan uit een reeks chemische en biologische verschijnselen waarbij kleine moleculen uit organisch afval worden gemengd.

Wat zijn humusstoffen?

Humuszuren worden gevormd uit een mengsel van moleculen in een proces dat humificatie wordt genoemd. Samen met de fotosynthese is dit een van de belangrijkste biologische gebeurtenissen in de ontwikkeling van planten. Het ontstaat diep in de bodem, uit organische resten van planten en groenten die zich lange tijd hebben opgehoopt.

Ze maken tussen 65% en 75% van het organisch materiaal uit, waardoor ze de vruchtbaarheid van de bodem kunnen veranderen. Ze kunnen aanwezig zijn in compost, veen en leonardiet (Spaanse link). Het is uit deze laatste dat meestal humus of humusstoffen met een betere kwaliteit voor commercialisering worden gewonnen.

Kenmerken van humusstoffen

Humusstoffen zijn het resultaat van een microbiologisch proces met complexe eigenschappen. In het algemeen kunnen ze zijn:

1. Fulvinezuren
2. Humuszuren
3. Hymatomelanische zuren
4. Huminen (Engelse link)

Ze hebben een zwarte of bruine kleur en de indeling hangt af van de oplosbaarheid van hun componenten. Ten opzichte van planten werken humuszuren langzamer, maar met aanhoudende werking. Daarnaast werken fulvozuren sneller, maar met minder persistentie, en worden ze eerder door bladeren en wortels opgenomen.

Voordelen van humusstoffen voor planten

Het gebruik van humusstoffen om de plantengroei te stimuleren is effectief en helpt het gebruik van industriële meststoffen en pesticiden te verminderen. Dit is bewezen door verschillende wetenschappelijke studies, zoals deze (Engelse link).

Hierin stelt men vast dat humusstoffen een levensvatbaar alternatief zijn om de gevolgen van klimaatverandering te bestrijden met natuurlijke en milieuvriendelijke producten. Humus speelt een centrale rol in zowel de vruchtbaarheid van de bodem als de voeding van de vegetatie.

Absorptie

Een van de belangrijkste voordelen die humusstoffen hebben voor planten is de verbetering van de opname van voedingsstoffen. Dit maakt zowel een efficiëntere ontwikkeling van de vegetatie mogelijk en  bevordert fysiologische processen.

Weerstand

De meest voorkomende problemen waaraan gewassen bloot staan zijn de verspreiding van plagen, ziekten evenals klimatologische tegenslagen. Humusstoffen verhogen de natuurlijke weerstand van planten tegen deze problemen.

Wortels

De wortelontwikkeling wordt ook bevorderd als de kwaliteit van het organisch materiaal wordt verbeterd. Humus stimuleert de ademhaling en versterkt de verticale wortelgroei.

Kwaliteit en uiterlijk

Naast het verbeteren van de algehele groei bereikt men ook kwaliteitsgewassen. De kleur, smaak en grootte van de producten zullen hierdoor verbeteren. Anderzijds verbeteren ook het uiterlijk en de esthetiek.

Zaden

Humusstoffen verbeteren en verhogen de kieming van zaden. Het resultaat is een grotere vegetatieve ontwikkeling en hogere opbrengsten.

Voordelen van humusstoffen voor de bodem

Door voortdurende landbouwwerkzaamheden, samen met onder andere het gebruik van industriële en anorganische meststoffen, hebben bodems een laag gehalte aan organische stof. Dit veroorzaakt een verlies aan productiviteit, zodat het gebruik van humusstoffen een oplossing lijkt met meerdere voordelen voor de bodemkwaliteit:

• Wortels: ze verbeteren en versterken hun groei.
• Erosie: ze werken tegen bodemerosie.
• Giftige stoffen: ze verminderen hun aanwezigheid in de bodem.
• pH: ze dragen bij tot de regulering van de zuurgraad van de bodem.
• Voedingsstoffen: ze bevorderen de assimilatie van macro- en micronutriënten.
• Kwaliteit: ze dragen bij tot de kwaliteit van chemische stoffen zoals zink, ijzer en koper.
• Micro-organismen: ze stimuleren hun aanwezigheid en microbiële activiteit in het algemeen.
• Absorptie: ze verbeteren de energieabsorptie en vergemakkelijken daarnaast de opwarming van de bodem.

In zandgronden dragen humusstoffen bij tot een grotere retentie van voedingsstoffen en water, doordat ze de zanddeeltjes omhullen. In kleigronden daarentegen verhogen ze de beluchting, waardoor het substraat zachter wordt. Dit verhoogt het binnendringen van voedingsstoffen en water.

Humusstoffen verwerken in gewassen

Met alle voordelen die ze vertegenwoordigen voor bodem en plant, lijdt het geen twijfel dat het verwerken van deze stoffen een voordeel is voor gewassen. Opbrengsten verbeteren snel en bovendien winnen bodems beetje bij beetje aan kwaliteit.

Als je een meer directe verbetering van de bodemgesteldheid nastreeft, dan is een toepassing met een hogere aanwezigheid van humuszuren aan te bevelen. Als je ze daarentegen nodig hebt om op de plant in te werken, moet de oplossing voorrang geven aan fulvinezuren.

Wat betreft de marktprijzen zijn er goedkopere opties, meestal met plantenresten, maar ook duurdere. De laatste zijn mijnextracties, waarbij de stoffen honderden jaren in formatie zijn gebleven en afkomstig zijn van leonardiet.