Hoe beïnvloedt cafeïne de hersenen?
Bijna iedereen kent de basiseffecten van cafeïne op de hersenen: het produceert meer aandacht en het revitaliseert ons. Het is daarom zo gebruikelijk dat koffie het eerste drankje is dat we ‘s ochtends drinken, omdat het ons helpt om voor de dagelijkse routine wakker te worden. Beïnvloedt cafeïne de hersenen ook op een andere manier?
De waarheid is dat de werking van cafeïne op de hersenen niet beperkt is tot het verhogen van de staat van aandacht, maar veel verder gaat. Deskundigen zijn het erover eens dat het drinken van koffie in matige hoeveelheden een gezonde praktijk is. Geschat wordt dat tot 80% van de volwassenen in de wereld koffie drinken.
Wanneer we koffie echter in zeer hoge volumes consumeren, dan het veroorzaakt verschillende problemen. Een ander van de effecten van cafeïne op de hersenen is dat van het genereren van afhankelijkheid. Dit is dat we het ontwenningssyndroom ervaren als we met het drinken ervan stoppen. Laten we het onderwerp eens in meer detail bekijken.
Hoe beïnvloedt cafeïne de hersenen?
Zoals we weten, is het actieve ingrediënt van koffie cafeïne en dit is een psychoactieve stof. Het is zelfs de meest gebruikte psychoactieve stof ter wereld. Het behoort tot de alkaloïde familie, die ook drugs zoals morfine, nicotine, of cocaïne omvat.
De werking van cafeïne op de hersenen is zeer krachtig. Vanuit neurobiologisch oogpunt wijzigt het de staat van bewustzijn en activeert of verhoogt het het niveau van alertheid. Het beïnvloedt ook cognitieve processen en heeft psychologische effecten op de stemming.
Dit komt omdat cafeïne in staat is om de werking van neurotransmitters in de hersenen te wijzigen. Koffie en cafeïne beïnvloeden ook een ander belangrijk aantal processen in het organisme, zoals de spijsvertering, metabolisme en visie.
Lees ook:
Koffie en citroen: een goede combinatie?
Cafeïne, adenosine en adrenaline
Vanaf het moment dat we wakker worden en gedurende de dag, produceert het lichaam van nature een stof genaamd adenosine. Dit is verantwoordelijk voor het gevoel van vermoeidheid en maakt ons ‘s avonds slaperig. Als we koffie drinken, dan kan dit proces worden gewijzigd.
Cafeïne is een antagonist van adenosine, die, eenvoudig gezegd, betekent dat de een de actie van de ander blokkeert. Het resultaat is dat we ons niet slaperig voelen of dat we het niet in de juiste intensiteit voelen. Tegelijkertijd, leidt deze interactie tussen cafeïne en adenosine de hypofyse om hormonen vrij te geven die de bijnieren bevorderen om adrenaline te produceren.
Door cafeïne in de hersenen te hebben, met adenosine in principe geblokkeerd en de adrenalineproductie verhoogd (Spaanse link), is het alsof we een waarschuwingsbericht naar het lichaam sturen. Dit leidt tot een verhoogde hartslag en het meer pompen van bloed, evenals een meer geagiteerde ademhaling.
Door dit alles samen kunnen we ons meer angstig en prikkelbaar voelen. Een ander bijkomend effect is dat cafeïne de reabsorptie van dopamine voorkomt, een neurotransmitter die ook het proces van vermoeidheid en rust beïnvloedt.
Dopamine dat niet opnieuw geabsorbeerd wordt, verhoogt de concentratie. Dit is dan ook een deel van de verklaring waarom we verslaafd raken aan het dagelijks drinken van koffie.
Cafeïne beïnvloedt de frontale kwabben in de hersenen
Het team van Dr. Florian Koppelstaetter, van de Medische Universiteit van Innsbruck in Oostenrijk, presenteerde een studie over dit onderwerp (Engelse link). In deze studie stellen ze dat cafeïne de frontale kwabben van de hersenen activeert. Dit gebied regelt processen zoals aandacht en het kortetermijngeheugen.
Andere studies wijzen erop dat een andere manier dat cafeïne de hersenen kan beïnvloeden is door te helpen om herinneringen gemakkelijker te repareren. Dit effect is echter alleen relevant bij degenen die niet te vaak koffie consumeren.
Cafeïne verhoogt ook de concentratiecapaciteit, vooral wanneer we ons vermoeid voelen. De beschikbare informatie geeft echter aan dat wanneer het teveel wordt geconsumeerd, het de prestaties op alle gebieden vermindert en een staat van grote nervositeit genereert.
Andere effecten van cafeïne op het lichaam
Cafeïne helpt ook om een aantal medicijnen sneller en effectiever te laten reageren, zoals het geval is met ibuprofen, paracetamol of aspirine. Er zijn zelfs gezondheidsvoorwaarden, omdat koffie als mild pijnstillend werkt, met name bij hypotensie hoofdpijnen.
Koffie geeft je ook een minder hongerig gevoel, hoewel dit gevoel noch langdurig noch relevant is vanuit het oogpunt van een gewichtsverlies plan. Een aantal studies hebben aangetoond dat mensen die regelmatig koffie drinken minder kans hebben om aan onder andere hart- en vaatziekten, kanker en diabetes te sterven.
Cafeïne blijft voor een lange tijd in het lichaam. De eerste effecten worden vijftien minuten na inname gevoeld en houden tot vijf of zes uur later aan. Dat is de reden waarom een kopje koffie in de middag je rust in de nacht kan ruïneren!
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Lozano, R. P., García, Y. A., Tafalla, D. B., & Albaladejo, M. F. (2007). Cafeína: un nutriente, un fármaco, o una droga de abuso. Adicciones, 19(3), 225-238.
