De rol van voeding bij darmontstekingen

Dieet is de sleutel bij de behandeling van darmontstekingen. Professionals moeten ze volgens de symptomen en fasen van elke patiënt personaliseren.

Geschreven en geverifieerd door de diëtist Florencia Villafañe.

Laatste update: 09 augustus, 2022

Ondervoeding is een algemeen kenmerk van mensen met spijsverteringsproblemen en daarom is voeding erg belangrijk. Voeding is vooral erg belangrijk als het om darmontstekingen gaat. Dit komt omdat wat je eet, je symptomen kan verminderen en verlichten. Lees verder om er meer over te weten te komen.

Het spijsverteringskanaal kan last hebben van allerlei aandoeningen die de gezondheidstoestand kunnen beïnvloeden en Inflammatory Bowel Disease (IBD) is er een van. Deze term beschrijft dus chronische ziekten van het spijsverteringskanaal, van onbekende oorzaak, gekenmerkt door ontstekingen.

De twee meestvoorkomende IBD’s zijn chronische colitis ulcerosa (CUC) en de ziekte van Crohn (CD). Er is bovendien een derde entiteit die als onbepaalde colitis bekend staat, die kenmerken met de vorige twee deelt en, naarmate het evolueert, af en toe met de een of de ander kan worden geïdentificeerd.

Kenmerken van prikkelbaredarmsyndroom

De ziekte van Crohn

Dit kan elk deel van het spijsverteringskanaal aantasten, maar de meestvoorkomende gebieden zijn de distale dunne darm en de karteldarm. De laesies zijn gesegmenteerd en kunnen alle lagen van de darmwand beschadigen.

Colitis ulcerosa

Het treft uitsluitend de dikke darm en het rectum (Spaanse link). De laesies zijn bovendien continu en ze verschijnen op het slijmvlies en het submukeuze membraan. Deze ziekten veranderen de functie van het immuunsysteem van het spijsverteringskanaal en het leidt tot een aanhoudende ontstekingsreactie.

Symptomen van darmontstekingen

De meestvoorkomende symptomen bij beide aandoeningen zijn ernstige koliek en chronische bloederige diarree. Er kan echter ook gewichtsverlies, ondervoeding, koorts en huid- en gewrichtsblessures optreden. Verwondingen aan het darmslijmvlies veroorzaken verschillende bijbehorende voedingsproblemen, zoals:

• Anorexia.
• Oedeem.
• Bloedarmoede.
• Uitdroging.
• Verlies van eiwitten en vitamines.
• Verandering in de mineralenbalans zoals zink, ijzer, magnesium, calcium en selenium.

Oorzaken van ondervoeding

Bij darmontstekingen kan ondervoeding optreden. Deze ondervoeding kan als gevolg van verschillende factoren optreden. Dit zijn onder andere de volgende factoren:

• Verminderde voedselinname.
• De ziekte leidt tot pijn, diarree en braken.
• Uitsluiting van bepaalde voedingsmiddelen.
• Verhoogde vereisten voor koorts, stress en eiwitverlies.
• Malabsorptie van voedingsstoffen.
• Interactie tussen medicijnen en voedingsstoffen. (Volgens het FEAD (Spaanse link) zijn de medicijnen die worden gebruikt om deze aandoeningen te behandelen ontstekingsremmers, corticosteroïden, immunosuppressiva en antibiotica).

Welke voeding je moet eten als je aan darmontstekingen lijdt

Onthoud dat alle IBD’s remissiefasen hebben, maar er zijn fasen waarin de symptomen met acute episodes terugkeren. Het dieet moet daarom afhangen van het stadium waarin je je bevindt. Een gezond dieetplan kan, als er geen symptomen zijn, zonder onnodige beperkingen worden aangehouden.

In geval van acute aanvallen moetje je dieet aan de voedingsbehoeften aanpassen. Het is belangrijk dat je gedurende de dag meerdere maaltijden neemt, voldoende veilig water drinkt en extreem koude temperaturen vermijdt.

Het koolhydraatarme dieet met een korte keten of FODMAP is bij elke behandeling gunstig. Houd er rekening mee dat het dieet de volgende verhoudingen moet hebben:

• 50 tot 60% van de calorieën moet uit koolhydraten bestaan.
• 15 tot 20% uit eiwitten.
• 25 tot 30% uit vetten, dit moet beperkt worden als er diarree optreedt.

We mogen niet vergeten dat in sommige gevallen ernstige ondervoeding kan ontstaan als de darm in gevaar komt. In deze situatie is de optie parenterale of centrale voeding.

Soorten voedsel die je moet vermijden als er symptomen zijn

Je moet voeding vermijden dat tijdens de symptomatische fase van darmontstekingen gas en ongemak produceert. Deze voedingsmiddelen zijn onder andere de volgende:

• Peulvruchten en granen.
• Zuivel, voornamelijk melk.
• Aardappelen, zoete aardappelen, maïs, cassave, knoflook, ui, kool.
• Harde en gekruide kazen.
• Vers en gedroogd fruit.
• Honing, suiker, snoep, siropen en jam gezoet met xylitol of sorbitol.
• Bewerkt vlees, worst en derivaten.
• Alcoholische dranken, koolzuurhoudende dranken en frisdranken, gefermenteerde dranken en koffie.
• Pittig of zeer gekruid voedsel.

Je moet bovendien evalueren of je lichaam tekorten aan vitaminen en mineralen heeft. Je kunt in deze gevallen een beroep op supplementen doen om ze aan te vullen.

Dieet te volgen als er geen symptomen zijn

Vanwege al het bovenstaande moet je geleidelijk aan opnieuw beperkt voedsel introduceren wanneer de symptomen verdwijnen. Over het algemeen kun je beginnen met:

• Gekookte groenten die rijk zijn aan oplosbare vezels, zoals pompoen, courgette, wortelen en bieten.
• Gestoomd of gebakken fruit zoals appels, rijpe bananen, abrikozen, perziken, peren.
• Granen en daarvan afgeleide producten.
• Vetarme stukken vlees zoals vis en kip.

Onthoud tenslotte dat het enkele weken kan duren om in het dieet vooruitgang te boeken en dat het aan de behoeften van de patiënt moet worden aangepast. De progressie hangt van de symptomen af.

De conclusie van dit artikel is dan ook: de sleutel tot eten in het geval van darmontstekingen is het aanpassen van de voeding aan de symptomen en fasen van elke patiënt.