De rol van mineralen en hun classificatie
De rol van mineralen is belangrijk in de context van voeding. Dit komt omdat deze chemische elementen helpen om de juiste lichaamsfuncties te behouden. In feite maken ze deel uit van een breed scala aan belangrijke fysiologische processen voor het uitvoeren van dagelijkse activiteiten.
Het menselijk lichaam kan ze echter niet zelf synthetiseren, ondanks hun vitale belang. Daarom is het nodig om ze dagelijks via de voeding binnen te krijgen.
De manier om dit te doen is via de inname van groente en fruit, koolhydraatrijke producten en voedsel van dierlijke oorsprong. Het artikel van vandaag bespreekt wat mineralen zijn, welke voordelen voor de gezondheid ze opleveren en hoe ze geclassificeerd zijn.
Wat zijn mineralen precies?
Mineralen zijn anorganische stoffen die noodzakelijk zijn voor het goed functioneren van het lichaam. Ongeveer 4% van het totale menselijke gewicht bestaat uit de aanwezigheid van deze elementen. De hoeveelheid die in het lichaam wordt aangetroffen heeft echter niets te maken met het belang of de functie die ze uitoefenen.
De vier belangrijkste structurele elementen – zuurstof, waterstof, koolstof en stikstof – zijn niet opgenomen in de lijst van deze voedingsstoffen. Deze vertegenwoordigen echter 96% van het lichaamsgewicht. De overige 4% bestaat uit mineralen en sporenelementen.
In tegenstelling tot vetten, koolhydraten of eiwitten, worden mineralen niet beschouwd als energie leverende voedingsstoffen. Ze voeren echter essentiële regelgevende acties uit voor het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Een tekort kan leiden tot ziekten (Spaanse link) en voedingsproblemen.
Calcium is een mineraal en een tekort eraan kan tot osteoporose leiden.
De rol van mineralen in het menselijk lichaam
Mineralen zijn nodig om bepaalde biochemische processen in het lichaam te ondersteunen. Ze vervullen ook enkele structurele functies (Engelse link). Elk van hen heeft zijn eigen functie, maar de rol van mineralen is als volgt samenvatten:
- Mineralen zijn structurele componenten van weefsels, zoals tanden en botten. Bovendien zijn het basiselementen van alle cellen.
- Ze zijn betrokken bij het handhaven van het zuur-base-evenwicht in het lichaam.
- Daarnaast zorgen ze voor een optimale waterbalans.
- Ze maken deel uit van het transport van gassen.
- Mineralen zijn nodig om spiercontracties uit te voeren.
- Ze nemen ook deel aan het metabolisme van andere stoffen, zoals vetten, glucose en de opslag van energie.
- Mineralen spelen een belangrijke rol als enzymkatalysatoren. De invloed van mineralen op enzymen met antioxiderende capaciteit valt daarbij op.
De rol van mineralen en mogelijke gezondheidsvoordelen
Naast de bekende functies wekken deze componenten ook de belangstelling van de wetenschap op. Dit heeft te maken met hun potentiële voordelen voor ziektepreventie. Een teveel of een tekort kan verband houden met een groter risico op het ontstaan van chronische ziekten.
Osteoporose
Een lage calciuminname is gekoppeld aan het ontstaan en verergeren van osteoporose. Dit is niet de enige voedingsstof die hier een belangrijke rol speelt. Het is echter een onmisbaar element voor de juiste botvorming – vooral tijdens de kindertijd en adolescentie.
Hoge bloeddruk en de gezondheid van het hart
Zonder twijfel is de aanwezigheid van voldoende kalium (Engelse link) in de voeding een van de belangrijkste elementen voor mensen die aan een hoge bloeddruk lijden.
Calcium en magnesium zijn ook belangrijk omdat ze een omgekeerde correlatie hebben met cardiovasculaire gebeurtenissen. Vandaar de aanbeveling voor deze patiënten om het DASH-dieet te volgen (Spaanse link) dat natriumarm is.
De rol van voeding en mineralen in het bijzonder is belangrijk en wordt door de wetenschap erkent. Er zijn echter studies die twijfel doen rijzen over de werkzaamheid van supplementen.
Lees meer over:
Mineralen in voedingsmiddelen voor de gezondheid van het hart
Antioxiderende functie
Oxidatieve stress kan veel negatieve effecten op het lichaam veroorzaken, zoals achteruitgang van weefsels, DNA- en eiwitbeschadigingen. Het menselijk lichaam bevat gespecialiseerde enzymen om deze processen af te remmen. Dit komt doordat ze een antioxiderende werking hebben. Sommige elementen zijn ook betrokken bij deze mechanismen zoals:
- selenium
- mangaan
- koper
- zink
De classificatie van mineralen
Zoals de Fundación Española de la Nutrición (het Spaanse Voedingscentrum) opmerkt kan men deze essentiële voedingsstoffen in twee grote groepen verdelen: de mineralen en de sporenelementen. Beiden zijn even belangrijk wat betreft hun rol in het menselijk lichaam. Het grootste verschil zit hem in het hoeveelheid die je er per dag van nodig hebt.
De essentiële mineralen
Het menselijk lichaam heeft van de essentiële mineralen 100 mg of meer per dag nodig. De belangrijkste mineralen zijn onder andere:
- calcium
- fosfor
- natrium
- kalium
- chloor
- magnesium
Een tekort en het ontbreken van bepaalde mineralen is een van de meestvoorkomende voedingstekorten. Dit gebeurt vaak met calcium, omdat het moeilijker wordt om het op te nemen na de leeftijd van 50 jaar.
Dit probleem speelt zowel bij mannen als bij vrouwen ten gevolge van veranderingen in de maagsappen. Het kan tot ernstige gezondheidsproblemen op de lange termijn leiden, zoals osteoporose (Engelse link).
De essentiële sporenelementen
Je lichaam heeft van sporenelementen (ook wel spoorelementen genoemd) een kleinere hoeveelheden nodig. Het gaat dan om minder dan 100 mg per dag. De belangrijkste sporenelementen die een biochemische functie hebben in het menselijk organisme zijn onder andere:
- ijzer
- jodium
- zink
- fluoride
- selenium
- koper
- chroom
- mangaan
- molybdeen
Bij gezonde mensen treden tekorten aan sporenelementen meestal niet op als ze een uitgebalanceerd dieet volgen. De uitzondering op deze regel wordt gevormd door ijzer, jodium en zink.
IJzer is een sporenelement dat betrokken is bij ziektes zoals bloedarmoede.
Aan de andere kant kunnen sporenelementen in sommige gevallen giftig zijn als ze gedurende een lange tijd in grote hoeveelheden wordt geconsumeerd (Engelse link).
Bekijk ook dit artikel:
Bloedarmoede door ijzertekort: voedingsrichtlijnen
De rol van mineralen bij het in stand houden van leven
Mineralen spelen een essentiële rol omdat ze betrokken zijn bij veel basale lichaamsfuncties, zoals zuurstoftransport, weefselvorming, hormoonsynthese en enzymactiviteit.
Ze kunnen in twee grote groepen ingedeeld worden op basis van de hoeveelheid waarin je ze moet consumeren: mineralen en sporenelementen. Ze zijn allemaal even belangrijk en ze worden uitsluitend via de voeding aan het lichaam geleverd.
Een goed uitgebalanceerd dieet dat is aangepast aan je behoeften kan alle dagelijkse mineralen leveren die je lichaam nodig heeft. Over het algemeen zijn de beste bronnen groenten en fruit, vis, zuivelproducten, peulvruchten en noten.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Fujita T. Calcium paradox: consequences of calcium deficiency manifested by a wide variety of diseases. Journal of bone and mineral metabolism. 2000.18(4):234-6
- Mohammadifard N, et al. Electrolyte minerals intake and cardiovascular health. Critical reviews in food science and nutrition. 2019.59(15):2375-2385.
- Ryan-Harshman M, Aldoori W. Health benefits of selected minerals. Canadian Family Physician. Mayo 2005.51(5):673-675.
- Soetan K.O, et al. The importance of mineral elements for humans, domestic animals and plants: A review. African Journal of Food Science. Mayo 2010. 4(5):2oo-222.
- Walji, Hasnain. Vitaminas y minerales. Edaf, 2003.
- Wolonciej M. Trace elements as an activator of antioxidant enzymes. Postepy higieny i medycyny doswiadczalnej. Diciembre 2016. 31;70(0):1483-1498.
- Pensanti, Helen. Una guía rápida de vitaminas, minerales y suplementos. Grupo Nelson, 2005.
- Wotecki C.E, Thomas P.R. Eat for Life: The Food and Nutrition Board’s Guide to Reducing Your Risk of Chronic Disease. Institute of Medicine (US) Committee on Diet and Health. 1992.
- VVAA. Diet and Health: Implications for Reducing Chronic Disease Risk. National Research Council (US) Committee on Diet and Health. 1989.
- Esquivel Solís, Viviana, and Maristela Jiménez Fernández. “Aspectos nutricionales en la prevención y tratamiento de la hipertensión arterial.” Revista costarricense de salud pública 19.1 (2010): 42-47.
- López de Romaña, Daniel, Carlos Castillo, and Doricela Diazgranados. “El zinc en la salud humana-II.” Revista chilena de nutrición 37.2 (2010): 240-247.
