De mogelijke oorzaken van onverklaarbaar gewichtsverlies

Onverklaarbaar gewichtsverlies is een waarschuwingssignaal voor mogelijke gezondheidsproblemen. Bij ernstige ziekten gaat gewichtsverlies meestal met andere symptomen gepaard. Je dient je arts hiervan op de hoogte te stellen indien dit bij jou gebeurt.

Onverklaarbaar gewichtsverlies kan vele oorzaken hebben, waarvan de meeste met gezondheidsproblemen verband houden. Hoe dan ook, dit is een belangrijk teken dat niet over het hoofd mag worden gezien en dat een medisch consult rechtvaardigt.

Tegenwoordig heeft lichaamsgewicht veel esthetische en sociale connotaties. Om deze reden is het eerste waar je zeker van moet zijn dat er inderdaad sprake is van onverklaarbaar gewichtsverlies. Soms is er gewoon een verandering in de perceptie van het lichaamsbeeld.

In dit verband wijst Dr. Jorge Quiroga Vila, directeur van de afdeling Interne Geneeskunde van de Clínica Universidad de Navarra (Spaanse link), erop dat tot 50% van de patiënten die voor onverklaarbaar gewichtsverlies consulteren, niet echt gewicht hebben verloren. Als er echter echt sprake is van onverklaarbaar gewichtsverlies dan zijn er verschillende mogelijke oorzaken.

Onverklaarbaar gewichtsverlies

Onverklaarbaar gewichtsverlies is vaak een teken van systeem ziekte. Voordat we echter verder gaan, moeten we de parameters vaststellen van wat significant of klinisch relevant gewichtsverlies betekent.

Het is niet eenvoudig om vast te stellen wanneer gewichtsverlies een reden tot zorg is. Er is echter bijna absolute medische consensus over één bepaalde parameter. Elk verlies van 5% van het lichaamsgewicht, in een periode van zes tot twaalf maanden, zou een reden voor een medisch consult moeten zijn.

Het is daarom niet belangrijk hoeveel kilo’s er af zijn gegaan, maar welk percentage van de totale lichaamsmassa ze vertegenwoordigen. Iemand die 100 kilo weegt, moet vermoeden dat er iets mis is als hij in zes tot twaalf maanden 5 kilo verliest. Iemand die 50 kilo weegt, moet echter zijn arts al raadplegen als hij 2,5 kilo verliest.

Hoewel dit feit misschien vanzelfsprekend lijkt, is het belangrijk om erop te wijzen: dit gewichtsverlies moet onvrijwillig en onbegrepen zijn. Met andere woorden, je moet je zorgen maken als het gewichtsverlies vanzelf is opgetreden, zonder dat je iets specifieks hebt gedaan.

Belangrijkste oorzaken

Er zijn veel mogelijke oorzaken van onverklaarbaar gewichtsverlies. In 75% van de gevallen is het mogelijk om de oorzaak te achterhalen. Mensen verliezen meestal gewicht omdat ze minder calorieën binnenkrijgen dan ze nodig hebben of omdat ze aan een aandoening lijden die verhindert dat hun lichaam voedingsstoffen goed opneemt. Soms komt het door beide.

Het is heel gebruikelijk dat onverklaarbare gewichtsverlies het gevolg van depressie is. Het is erg belangrijk om te analyseren of iemand rouwde of leed ten gevolge van een overlijden, echtscheiding of een traumatische gebeurtenis voordat hij of zij gewicht verloor.

Gewichtsverlies is een van de eerste symptomen van een aantal ziekten. Dit is het geval bij tumoren van het spijsverteringsstelsel, infectieziekten zoals HIV (Spaanse link), endocarditis, tuberculose en schimmel- of parasitaire ziekten.

Gewichtsverlies komt vaak voor bij hyperthyreoïdie of feochromocytoom, diabetes mellitus en bijnierinsufficiëntie. Hoewel verschillende soorten kanker met gewichtsverlies in verband worden gebracht, zal de patiënt in deze gevallen ook andere symptomen krijgen.

Leeftijd en gewichtsverlies

Leeftijd is een relevante factor bij het analyseren van de oorzaken en gevolgen van gewichtsverlies. Dit gebeurt in bepaalde specifieke stadia of bij bepaalde omstandigheden:

• Pasgeboren baby’s. Het is niet ongebruikelijk dat baby’s in de eerste 7 dagen van hun leven tot 10% van hun lichaamsgewicht verliezen. Dit komt omdat ze via uitwerpselen of urine vloeistoffen verdrijven. Vanaf dat moment wordt verwacht dat baby’s een 200 gram per week aankomen tot ze zes maanden oud zijn.
• Oudere mensen. Gewichtsverlies is een normaal onderdeel van het verouderingsproces, zolang het maar geleidelijk gebeurt. Verlies van spier- en botmassa is ook normaal. Plotseling onverklaard gewichtsverlies is een teken van gezondheidsproblemen.
• We moeten ook opmerken dat aan het begin van de zwangerschap vaak gewicht verloren gaat. Dit komt voor bij moeders die tijdens het eerste trimester duizelig worden en overgeven en daarom geen adequaat dieet kunnen volgen. Deze patiënten moeten contact met hun arts opnemen.

Emotionele stress is ook een veelvoorkomende oorzaak van gewichtsverlies. Hoge cortisolspiegels en eten op onmogelijke tijden leiden hiertoe. Op dezelfde manier kan dwangmatig gebruik van psychoactieve drugs het gewicht beïnvloeden.

Wat te doen als je onverklaard gewichtsverlies constateert

Als je merkt dat je in korte tijd veel bent afgevallen en je je realiseert dat er veranderingen in het lichamelijk functioneren zijn, dan moet je een arts raadplegen. Hij of zij weet welke stappen je moet volgen om de oorzaak op te sporen en het probleem aan te pakken.