Chemofobie: overmatige angst voor chemische stoffen
Het begon als een gerucht, dat destijds in de mode kwam. Vervolgens werd het een trend en weer later werd het een fobie. Advertenties geven vaak aan dat de producten geen conserveringsmiddelen, geen chemicaliën en kleurstoffen bevatten, en puur natuurlijk zijn. Ze laten ook de opkomst van chemofobie, of de buitensporige angst voor chemicaliën zien.
Zonder precies te weten hoe of waarom, is het woord “chemisch” ineens het tegenovergestelde geworden van “natuurlijk.” Het is alsof chemie geen essentieel onderdeel is van de natuur en, uiteraard, de mens zelf. Die fout heeft veel mensen ertoe gebracht om deze intense angst voor chemicaliën te ontwikkelen.
Achter de fans van “het natuurlijke” zit veel valse informatie en een hele marketingstrategie. Deze massahysterie is niet gezond. Het veroorzaakt veel angsten en zorgen.
Chemofobie, een overmatige angst voor chemische stoffen
Chemofobie, de buitensporige angst voor chemicaliën, begon in de jaren ’60. De bekendste reden hiervoor was het boek Silent Spring van Rachel Carson.
Het boek gaat over pesticiden die vervuiling veroorzaken. Dit is een van de belangrijkste populaire wetenschappelijke boeken aller tijden. Er ontstond echter ook een irrationele angst voor allerlei chemicaliën, niet alleen de schadelijke.
Chemofobie heeft geleid tot veel gewoontes die eigenlijk niet goed voor ons zijn. Zo eten veel mensen tegenwoordig geen zeevruchten meer, omdat ze ervan uitgaan dat ze allemaal besmet zijn met kwik. De waarheid is dat zelfs als ze kwik bevatten, het meestal een onschadelijke hoeveelheid is.
De mythe van natuurlijk versus chemisch
Enige tijd geleden stond er in een klein stadje een bordje naast een rivier. Er stond het volgende op dit bord geschreven: “Waarschuwing: water bevat grote hoeveelheden waterstof.” Als resultaat van dit bord komen veel mensen die daar vaak kwamen er nu niet meer.
Wat er op het bord stond was wel waar. Water bevat waterstof en zuurstof… Twee delen waterstof tot één deel zuurstof. Dit zijn enkele van de vele natuurlijke chemicaliën die deel uitmaken van onze wereld. Het feit dat mensen zijn gestopt met zwemmen in die rivier na het lezen van het bord is een perfect voorbeeld van een overmatige angst voor chemicaliën.
De waarheid is dat bijna alles wat we zien, eten en aanraken een chemische stof bevat. Chemicaliën maken deel uit van de natuur en werken er niet tegen.
Een groot deel van de chemische stoffen is in de natuur te vinden, terwijl andere stoffen synthetisch zijn. Dat betekent dat ze worden geproduceerd door industriële verwerking. Zowel natuurlijke als synthetische chemicaliën kunnen schadelijk zijn voor de mens. Het hangt allemaal af van de manier waarop ze het lichaam bereiken en de hoeveelheid.
Ontdek ook:
Je huis schoonmaken zonder chemische producten
Schadelijke stoffen
Een wetenschapper zei ongeveer vijf eeuwen geleden dat “het vergif hem in de dosis zit.” Die wetenschapper was Paracelsus, en zijn verklaring is waar. Als iemand aan één stuk door water drinkt zonder te stoppen, kan hij of zij er aan sterven. Ook als iemand veel wodka achter elkaar drinkt, kan diegene hieraan komen te overlijden.
Aan de andere kant heeft een minimale hoeveelheid van bepaalde schadelijke stoffen geen invloed op het lichaam. Daarnaast zijn er nu meer voorschriften dan ooit tevoren. Er zijn voorschriften voor chemicaliën als het gaat om bijvoorbeeld:
- Medicijnen
- Voedingsmiddelen
- Cosmetica
- Enzovoort
Als we vandaag alle chemicaliën zouden verbieden, zou onze maatschappij ineenstorten. In theorie zou het onmogelijk zijn om voedsel beschikbaar te maken voor iedereen op de planeet. We zouden onder andere het volgende moeten opgeven:
- Medicijnen
- Plastic
- Technologie
Angst voor chemische stoffen en marketing
Er zijn eigenlijk veel producten die worden geadverteerd als “natuurlijk” die het helemaal niet zijn. Het “natriumvrije” zout dat ze in de supermarkten verkopen, verruilt natriumchloride voor kaliumchloride. Dit kan nog schadelijker zijn.
Een natuurlijk brood bestaat gewoon niet. (Groeit het aan bomen?) Er zijn ook geen natuurlijke zoetstoffen of cosmetica die “chemicaliënvrij” zijn. Het is onmogelijk om ze te maken.
Het is heel belangrijk om te weten welke schadelijke effecten bepaalde stoffen kunnen hebben, zoals asbest. Ook is het heel belangrijk om geen generalisaties te maken en geen valse alarmen te veroorzaken. Dat bevordert alleen maar de chemofobie en de overmatige angst voor chemicaliën… als marketingstrategie.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Salort, J. M. M. (2012). Historia contra la quimiofobia alimentaria. In Anales de la Real Sociedad Española de Química (No. 3, pp. 263-267). Real Sociedad Española de Química.
- Lee, B. M., Kwon, S., Cho, Y. M., Kim, K. B., Seo, K., Min, C. S., & Kim, K. (2019, February 1). Perspectives on trace chemical safety and chemophobia: risk communication and risk management. Journal of Toxicology and Environmental Health – Part A: Current Issues. Taylor and Francis Inc. https://doi.org/10.1080/15287394.2019.1575625
- Saleh, R., Bearth, A., & Siegrist, M. (2019). “Chemophobia” Today: Consumers’ Knowledge and Perceptions of Chemicals. Risk Analysis. https://doi.org/10.1111/risa.13375
- Francl, M. (2013, June). How to counteract chemophobia. Nature Chemistry. https://doi.org/10.1038/nchem.1661
- Gribble, G. W. (2013). Food chemistry and chemophobia. Food Security, 5(2), 177–187. https://doi.org/10.1007/s12571-013-0251-2
