Wat is protonentherapie voor borstkanker?

We vertellen je alles over deze therapie die zeer effectief kan zijn bij de behandeling van borstkanker.

Protonentherapie, of protonbestraling bij borstkanker is een geavanceerde vorm van bestraling die gebruikt wordt om kankercellen gericht te doden. Het verschil tussen protonentherapie en conventionele bestralingstherapie is dat protonentherapie gebruik maakt van geladen deeltjes, protonen genaamd, in plaats van ioniserende straling of röntgenstraling.

Hierdoor kan de therapie preciezer worden gericht op de plaats van de kwaadaardige cellen. Omliggende gezonde weefsels worden op deze manier beschermd.

Wat is protonentherapie?

Protonentherapie voor kanker wordt toegediend met behulp van een apparaat dat een cyclotron wordt genoemd. Dit apparaat stuurt een bundel hoogenergetische protonen door de huid en rechtstreeks naar de tumor.

Het gebruik van een protonenbundel veroorzaakt, net als bij conventionele bestralingstherapie, schade aan het DNA van de cellen. Deze therapie dringt rechtstreeks door tot de tumor en maakt een betere dosering en diepte mogelijk, waardoor de kans op de bijwerkingen die gepaard gaan met stralingsschade aan normale weefsels kleiner wordt.

Daarom voorkomt protonentherapie, vooral bij borstkanker, stralingsschade aan hart en longen. Het is een nuttig alternatief in bijzondere gevallen van patiënten die een hoger risico lopen op hartproblemen, hetzij vanwege hun bijzondere kenmerken, hetzij vanwege hun persoonlijke medische geschiedenis.

Deze behandeling heeft nog een extra voordeel. Het maakt het mogelijk een hogere dosis protonentherapie te gebruiken om de kans op het doden van kwaadaardige cellen te vergroten.

Hoe wordt protonentherapie toegediend?

Voorafgaand aan de behandeling moet een CT- of MRI-scan worden gemaakt om een driedimensionale kaart van de tumor te maken. Vervolgens berekenen de oncologen met behulp van computerprogramma’s en gespecialiseerde software hoe de behandeling in de juiste doses en op de juiste plaats moet worden toegediend.

De ideale plaats voor de behandeling wordt op de huid gemarkeerd, zodat die tijdens de sessies foutloos kan worden vastgesteld.

Protonentherapie wordt uitgevoerd in een daarvoor geschikte ruimte. De persoon moet in een exacte positie op de behandeltafel gehouden worden, zodat de protonenbundel gericht kan worden.

De sessie is vrij snel en duurt ongeveer 30 minuten. Hij wordt meestal 5 keer per week uitgevoerd gedurende een periode van 6 weken. Deze behandeling is niet pijnlijk.

Geassocieerde bijwerkingen

In het algemeen zijn de meest voorkomende bijwerkingen van protonentherapie dezelfde als die van conventionele radiotherapie:

• Vermoeidheid
• Gewichtsverlies
• Pijn in het toepassingsgebied
• Roodkleuring van de huid rond het gebied waar de bundel invalt

Voordelen van protonentherapie bij borstkanker

Bij borstkanker zijn degenen die het meeste baat hebben bij protonentherapie patiënten die het grootste risico lopen op stralingseffecten op het hart en de kransslagaders. Dit kan gelden voor vrouwen:

• Die al een borstamputatie hebben ondergaan
• Met een voorgeschiedenis van hartaandoeningen
• Die een bestraling hebben ondergaan op regionale lymfeklieren.
• Met tumoren aan de linkerkant of in het onderste kwadrant van de borst.

Aan de andere kant is protonentherapie geïndiceerd (Engelse link) bij borstkanker die gediagnosticeerd wordt als een van de volgende typen:

• Terugkerend
• Inflammatoire
• Triple-negatief
• Ductaal carcinoom in situ
• Invasief ductaal of lobulair carcinoom
• Vroege stadia (stadium I)
• Lokaal gevorderd (stadia II en III)

Protonentherapie lijkt vooral nuttig in de vroege stadia van borstkanker, vooral als de vrouw al conservatief is geopereerd. Bij zulke patiënten zou het terugkomen of uitzaaien van kankercellen met deze aanpak voorkomen kunnen worden.

Anderzijds wordt het ook gebruikt bij recidieven. Het is een goede optie voor degenen die al conventionele radiotherapie hebben gekregen in een gebied dat dicht bij het gebied ligt dat een terugkeer van de tumor aangeeft.

Is deze therapie alleen voldoende?

Nee, protonentherapie is meestal slechts een onderdeel van de aanpak, die ook chirurgie (mastectomie met of zonder verwijdering van lymfeklieren), conventionele bestralingstherapie, chemotherapie en hormonale, biologische of doelgerichte therapie omvat.

Bovendien wordt deze techniek gebruikt bij andere soorten kanker en niet alleen bij borstkanker. Ze wordt gebruikt bij de volgende oncologische varianten:

• Prostaat
• Hersenen (Engelse link)
• Longen (Engelse link)
• Lever
• Slokdarm

Omdat protonentherapie rechtstreeks tot de tumor doordringt, vermindert het de kans op bijwerkingen van straling in gezonde weefsels. In het geval van borstkanker voorkomt het schade aan hart en longen. Ook kan een hogere dosis worden toegepast.

Het is een niet-invasieve behandeling, handig voor een snellere terugkeer naar de dagelijkse activiteiten. Het biedt vergelijkbare of betere resultaten (Engelse link) dan conventionele radiotherapie en vermindert het risico van uitzaaiing of terugkeer van de kanker.