Wat is de GGT-test en wat betekenen de resultaten?

De GGT-test bestaat uit het meten van het enzym gamma-glutamyltranspeptidase in het bloed om te beoordelen of er schade is aan het leverweefsel of de galwegen.

Beoordeeld en goedgekeurd door de dokter Diego Pereira.

Geschreven door Carmen Martín

Laatste update: 02 mei, 2023

Het doel van de GGT-test of ‘gamma-glutamyltranspeptidasetest’ is het diagnosticeren van leverproblemen. Hij bestaat uit het meten van de concentratie van het enzym gamma-glutamyltranspeptidase (Engelse link) in het bloed. Het heeft de neiging te veranderen als de lever of de galwegen in slechte conditie zijn.

Het is echter een niet-specifieke parameter, want het verhoogt ook bij bepaalde botziekten of bij alcoholisten. Ondanks zijn aspecifiekheid maakt hij vroege opsporing van vele ziekten mogelijk. Bovendien is het een eenvoudige en kosteneffectieve test. Wat is het precies? Hier zijn alle details.

Waaruit bestaat de GGT-test?

De GGT-test bestaat uit het meten van de niveaus van het enzym gamma-glutamyltranspeptidase in het bloed. Volgens een publicatie (Engelse link) van Kids Health wordt dit enzym in verschillende delen van het lichaam aangemaakt. De grootste synthese vindt echter plaats in de lever en de galblaas.

In het bloed en andere organen zijn de niveaus meestal minimaal. Wanneer een hoge concentratie wordt waargenomen, kan men daarom schade of ziekte vermoeden. Met name de veranderde GGT-test geeft aan dat het enzym mogelijk uit de lever in het bloed ontsnapt.

Dit waarschuwt dan weer voor beschadiging van de lever of de galwegen. De niveaus ervan zijn echter variabel. Bij zuigelingen zijn ze bijvoorbeeld meestal het hoogst vlak na de geboorte. Bovendien, hoe hoger de concentratie in het bloed, hoe meer leverschade de persoon heeft.

Wanneer is de GGT test nodig?

De GGT test helpt bij het opsporen van leverziekten. Hij dient ook voor de diagnose van ziekten die de galblaas en de galwegen aantasten. In feite wordt de test specifiek gebruikt als schade wordt vermoed als gevolg van het gebruik van stoffen of drugs, zoals alcohol of bepaalde medicijnen.

De test zelf is geïndiceerd als er symptomen optreden die kenmerkend zijn voor deze pathologieën. Om een voorbeeld te noemen: geelzucht, dat is de geelachtige pigmentatie van de huid en slijmvliezen. Het ontstaat door de ophoping van bilirubine, die niet door de lever kan worden geëlimineerd.

Andere symptomen die tot het uitvoeren van deze test kunnen leiden zijn de volgende:

• Donkere urine.
• Zeer lichtgekleurde ontlasting (acholia).
• Misselijkheid en braken.
• Buikpijn.

Schade aan lever of galwegen

De GGT-test kan schade aan lever of galwegen opsporen. De reden is dat de gamma-glutamyltranspeptidaseniveaus als eerste stijgen als iemand een obstructie in dit gebied heeft.

Om deze reden wordt het beschouwd als een van de meest gevoelige testen met betrekking tot galweg-pathologieën. Hij maakt deel uit van het zogenaamde ‘leverpanel’ (Engelse link), waarin verschillende tests zijn samengebracht die de belangrijkste leverenzymen (transaminasen) meten.

De meest relevante transaminasen zijn, naast GGT, alanine aminotransferase (ALT) en aspartaat aminotransferase (AST). Ook alkalische fosfatase en bilirubine maken deel uit van deze tests. Elk van deze heeft de neiging meer verhoogd te zijn bij bepaalde ziekten.

Maar net als bij de GGT-test zijn het allemaal niet-specifieke parameters. Het meest relevante is dat als AST hoog is, dit het gevolg kan zijn van een bot- of galblaasprobleem. In dat geval, als de GGT-test normaal is, is de schade aan het botsysteem gelokaliseerd.

GGT-test en chronisch alcoholmisbruik

Mensen die regelmatig alcohol drinken hebben meestal een veranderde GGT-test. Het enzym verhoogt hun bloedspiegel. In feite zijn ze hoger dan bij mensen die sporadisch maar in grotere hoeveelheden drinken.

Daarom is het een test die helpt om onderscheid te maken tussen chronische en acute alcoholmisbruikers. Hij is nuttig als je wilt weten of een patiënt nog steeds drinkt of echt gestopt is.

Waaruit bestaat de test?

De GGT-test is heel eenvoudig uit te voeren. Volgens een publicatie van het San Diego Hospital is geen voorafgaande voorbereiding nodig. Wel is het raadzaam om minstens 8 uur van tevoren te vasten.

De arts kan voor elke patiënt specifieke instructies geven. Je kunt bijvoorbeeld gevraagd worden om vóór de test bepaalde drugs of alcohol te vermijden. Technici doen de test door een veneus bloedmonster te nemen. Daarom maakt het dragen van een shirt met korte mouwen het afnemen van bloed gemakkelijker.

Het eerste wat je moet doen is het huidoppervlak reinigen met een antiseptisch middel. Om de ader gemakkelijker te vinden wordt een elastische band als een tourniquet om de arm gelegd. Hierdoor kunnen de aderen zich volzuigen met bloed.

Vervolgens brengen ze een naald in en nemen een monster van de binnenkant van de elleboog. Ze kunnen het ook nemen van de rug van de hand of zelfs van de voet en verzamelen het bloed in een flesje voor vervoer naar het lab.

Als ze de benodigde hoeveelheid hebben verzameld, verwijderen ze het elastiek van de arm. Dan drukken ze op de prikplaats met absorberend katoen en trekken de naald terug. Van het eerder verkregen bloed voeren ze in het laboratorium de GGT-test uit.

Verkrijgen van de resultaten en risico’s

Na het verkrijgen van het bloed brengt de technicus het naar het laboratorium en verwerkt het in een machine. De resultaten zijn snel, binnen een paar uur. Maar als er veranderingen zijn, zijn verdere tests nodig.

Over het algemeen is het een eenvoudige, veilige en praktische procedure. Zoals bij elk bloedonderzoek kunnen zich enkele problemen voordoen. Er kan bijvoorbeeld een klein hematoom ontstaan op de prikplaats.

Het is ook mogelijk dat patiënten duizelig worden en flauwvallen bij het afnemen van het bloed. Ook kan er pijn ontstaan in het gebied waar de artsen de naald hebben ingebracht. Dit zijn echter zelfbeperkende en minder belangrijke bijwerkingen.

Wat betekenen de resultaten?

Het enzym gamma-glutamyltranspeptidase heeft gewoonlijk zeer lage concentraties in het bloed. Het ligt meestal tussen 0 en 30 internationale eenheden per liter (IU/L). Zoals we gezien hebben, kun je dat binnen een paar uur krijgen.

De test is veranderlijk, volgens een Lab Test Online publicatie (Engelse link), als GGT niveaus hoog of normaal zijn. Als de concentratie verhoogd is, wijst dat op een aandoening van de lever of de galwegen.

Bovendien is de schade groter naarmate de concentratie hoger is. Het komt bijvoorbeeld voor bij ziekten als hepatitis en cirrose. Deze verhoging kan echter ook voorkomen bij andere ziektebeelden. Enkele daarvan zijn de volgende:

• Metabool syndroom.
• Pancreatitis (alvleesklierontsteking).
• Diabetes.
• Hartfalen.
• Gif- of drugsmisbruik.

Aan de andere kant sluit een normale GGT-test meestal vrijwel zeker een leverziekte uit. Het helpt ook om te weten of iemand alcohol heeft gedronken. Het grootste probleem is dat je misschien meer tests nodig hebt omdat het niet-specifiek is.

Je kunt er zelfs voor kiezen om de test op een ander moment te herhalen als de parameters grensverleggend zijn. De reden is dat de verhoging van dit enzym van voorbijgaande aard kan zijn. Bijvoorbeeld bij het drinken van alcohol.

Wat je moet onthouden over de GGT-test

De GGT-test is een bloedtest om de niveaus van het enzym gamma glutamyl transpeptidase in de lever en galblaas te meten. Fysiologisch gezien zijn de niveaus ervan in het bloed meestal bijna niet detecteerbaar.

Als de concentratie stijgt, wijst dat dus op schade aan deze organen. Het is echter een zeer aspecifieke test. Het vereist meestal andere aanvullende tests om de oorzaak en een diagnose met zekerheid te vinden.