Wat is candidiasis?
Candidiasis is een mycose. Het is een infectie die veroorzaakt wordt door een schimmel uit de Candida familie.
- Het kunnen acute, subacute of chronische infecties zijn.
- Ze tasten de huid, het slijmvlies en de dieperliggende weefsels in het lichaam aan.
- De symptomen kunnen enorm verschillen.
- Ook de prognose varieert erg. Het kan gaan van een milde infectie van de slijmvliezen tot een levensbedreigende aandoening in het geval van ernstige onderdrukking van het immuunsysteem.
- Candidiasis is een opportunistische vorm van mycose.
Candida spp*
Dit is een vorm die veroorzaakt wordt door een gist-achtige schimmel en is meestal eencellig. In dit artikel bespreken we drie soorten die tot dit type behoren:
- Candida albicans: Dit is de meest agressieve vorm. Deze infectie is voor meer dan de helft van de symptomen verantwoordelijk.
- Candida glabrata
- C. parapsilosis: komt voor als gevolg van het gebruik van katheters en naalden.
- C. krusei: men associeert dit met het aanbrengen van fluconazol (een schimmelwerend product).
* De afkorting “spp” wordt gebruikt om naar alle soorten te verwijzen die tot een bepaald type behoren.
Wat bedoelen we met opportunistische ziektekiemen?
Opportunistische ziektekiemen zullen in normale omstandigheden een gezond persoon niet infecteren. Om een infectie te veroorzaken moet er sprake zijn van een verandering in één van de biologische afweermechanismen van het immuunsysteem.
De Candidasoort behoort tot deze groep pathogenen, net als de meeste schimmels en ook sommige bacteriën. Eigenlijk is het zo dat Candida bij een groot percentage mensen deel uitmaakt van de normale huidflora.
Hoe wordt candidiasis veroorzaakt?
Door een verandering in de mechanische beschermingen: beschadiging van de huid of van de slijmvliezen (primaire beschermers)
Dit treedt op bij mensen die katheters of prothesen gebruiken of die gedialyseerd worden. Dat verklaart ook de infecties die kunnen optreden bij intraveneus druggebruik.
“Als de schimmel zich in de bloedsomloop voortbeweegt, dan kan hij bijna elk orgaan in het lichaam aantasten. Dit zien we bij patiënten wiens immuunsysteem ernstig onderdrukt is (zoals bij onbehandelde HIV en in de terminale fase van leukemie).”
Beschadiging van de huid of van de slijmvliezen heeft als gevolg dat ze niet langer hun beschermende rol kunnen vervullen. Het gevolg is dat schimmel kan beginnen te groeien. Spuiten of katheters die de huid doorboren zullen op die manier de slijmvliezen beschadigen. Daardoor is de persoon in kwestie vatbaar voor deze infectie.
Door veranderingen van de bacteriële flora
Beschadiging van de bacteriële flora wordt meestal veroorzaakt door het gebruik van breed spectrum antibiotica. De verklaring hiervoor ligt in de brede werking van dit soort antibiotica. Ze vallen niet alleen de bacteriën aan die verantwoordelijk zijn voor de infectie maar ook de normale flora. Wanneer deze bescherming verdwijnt, wordt de kans op het ontwikkelen van mycose groter.
Het komt bijvoorbeeld redelijk veel voor dat jonge vrouwen last krijgen van candidiasis nadat ze antibiotica genomen hebben.
Door situaties waarbij het immuunsysteem onderdrukt wordt
Het kan een gevolg van een ziekte zoals bij patiënten met HIV. Of van bepaalde medicatie zoals bij transplantaties. Daarbij moeten de patiënten medicatie nemen om afstotingsreacties te vermijden.
Oppervlakkige candidiasis
Candidiasis in de mond (orofaryngeale candidiasis)
De kenmerken van deze vorm is dat er witte pseudomembranen verschijnen. Ze bedekken de tong, het zachte gehemelte en de mondslijmvliezen. Wanneer je deze weghaalt, dan ontdek je een roodkleurig versleten oppervlak. Ze kunnen erg pijnlijk zijn. Bovendien kunnen ze het moeilijk maken om te slikken en te ademen.
Ze treden het vaakst op bij mensen met HIV (negentig procent van de gevallen). Dit is één van de eerste signalen van deze ziekte. Deze vorm van candidiasis is de meest voorkomende opportunistische infecties die deze groep patiënten treft. Maar de laatste jaren is de frequentie van deze aandoening gedaald.
Ook mensen met kanker kunnen als gevolg van hun verzwakte immuunsysteem deze infectie krijgen. Pasgeborenen zijn er ook vatbaar voor omdat hun immuunsysteem nog in ontwikkeling is.
Ontsteking van de vagina en vulvovaginitis Candida
Ook deze soort komt redelijk veel voor. Dit zijn de klinische kenmerken:
- Een erg sterk brandend gevoel in de vulva en de vagina, vooral bij het plassen.
- Ernstige roodheid van de slijmvliezen van de genitaliën.
- Het verschijnen van witte vlekjes op de roodkleurige slijmvliezen.
- Witachtige dikke vaginale afscheiding met klontjes. Het wordt beschreven als “cottage cheese”.
Balanitis Candida (eikelontsteking)
Deze soort komt minder voor dan vaginitis. Meestal treedt het samen met diabetes op. Maar het kan ook ontstaan bij mensen die besneden zijn of wiens partner ooit last heeft gehad van candidiasis.
Op de eikel en de voorhuid verschijnen ruw uitziende wondjes en oppervlakkige puistjes. Ze zijn gewoonlijk pijnlijk en kunnen bovendien gepaard gaan met een brandend gevoel dat verergert tijdens het plassen.
Candidiasis van de huid
Dit type infectie ontwikkelt zich meestal in huidplooien en streken waar je strakke kleding draagt. In beide gevallen creëert het lichaam een warme, vochtige omgeving.
Dit veroorzaakt een rode uitslag met erge jeuk. Het treedt meestal op onder de borsten, op het achterwerk en in de genitale zone. Maar kan ook in andere gebieden van het lichaam verschijnen. Bovendien veroorzaakt het soms een ontsteking van de huidfollikels die eruitziet als puistjes.
Het komt vaak voor bij zuigelingen wanneer luieruitslag besmet raakt met Candida. Het gevolg is dat de symptomen verergeren.
APECED: type 1 auto-immuun polyendocrinopathie
Dit is een zeldzame genetische ziekte die het gevolg is van een mutatie in het AIR-gen (auto-immuun regulator).
De ziekte begint in de kindertijd te ontwikkelen. Daarbij ontstaat steeds opnieuw candidiasis van de nagels en de mond zonder aanwijsbare oorzaak.
Later treden er auto-immuunstoornissen op in verschillende klieren. Andere symptomen zijn onder andere hypoparathyroïdisme, bijnierfalen en de ziekte van Addison.
Diepe candidiasis
Candida van de slokdarm
Deze aandoening komt vooral voor bij mensen met een onderdrukt immuunsysteem en vooral bij mensen met HIV of lymfoom. Het doet zich minder vaak voor bij mensen die behandeld worden met corticoïden. Dit zijn enkele ernstige symptomen:
- Een brandend gevoel onder het borstbeen.
- Moeilijkheden om te slikken (dysfagia)
- Pirosis (brandend maagzuur)
Op de slijmvliezen van de slokdarm verschijnen ook witachtige pseudomembranen.
Invasieve candidiasis
In dit geval bevindt de schimmel zich in de bloedsomloop. Daardoor heeft hij het vermogen om elk orgaan in het lichaam aan te tasten. Ook dit type zien we optreden bij patiënten wiens immuunsysteem zeer ernstig onderdrukt is. Bijvoorbeeld bij ongecontroleerde HIV of in de terminale fase van leukemie.
Het is een heel ernstig symptoom en meestal is de prognose slecht.
Diagnose van candidiasis
Om deze aandoening te diagnosticeren zal men bacterieculturen afnemen en analyseren.
Een arts zal een uitstrijkje nemen van de aangetaste zone en dit dan kweken in het lab. Daarna kan het onder een microscoop geanalyseerd worden.
Preventie en behandeling
Uiteraard is een goede persoonlijke hygiëne belangrijk om candidiasis te voorkomen. Zorg ervoor dat je na het douchen de huidplooien goed afdroogt en draag vooral zorg voor de genitale zone. We raden zwangere vrouwen aan om bio-actieve yoghurt toe te voegen aan je dagelijkse voeding. Want yoghurt onderhoudt een goede vaginale zuurte.
De behandelingen hangen af van het soort mycose. Eén van de meest gebruikte behandelingen is het gebruik van clotrimazol.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- McCarty, T. P., & Pappas, P. G. (2016). Invasive Candidiasis. Infectious Disease Clinics of North America. https://doi.org/10.1016/j.idc.2015.10.013
- Millsop, J. W., & Fazel, N. (2016). Oral candidiasis. Clinics in Dermatology. https://doi.org/10.1016/j.clindermatol.2016.02.022
- Maurissen, W., Van Meensel, B., Verguts, J., Donders, G., & Lagrou, K. (2009). Vulvovaginal candidiasis. Tijdschrift Voor Geneeskunde. https://doi.org/10.2143/TVG.65.23.2000660
- Arendrup, M. C. (2010). Epidemiology of invasive candidiasis. Current Opinion in Critical Care. https://doi.org/10.1097/MCC.0b013e32833e84d2
- Arroyo-Fajardo, A., San Juan-Delgado, M. F., & García-Rodríguez, J. (2017). Vaginitis por candida glabrata: ¿la gran olvidada? Revista Iberoamericana De Micología, 34(4), 246. doi:10.1016/j.riam.2017.01.001
- Prieto Santa Anna, Luz Marina, Illnait Zaragozí, María Teresa, Ramos Rodallegas, Edna G., Lazcano Herrero, Bonfilio, Márquez Sánchez, Norma, Cantelar de Francisco, Nereyda, Manzur Katriba, Julián, & Martínez Machín, Gerardo. (2006). Candidiasis oral en pacientes seropositivos al VIH y casos SIDA: Aspectos clínicos, micológicos y terapéuticos. Revista Cubana de Medicina Tropical, 58(3) Recuperado en 11 de junio de 2020, de http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0375-07602006000300001&lng=es&tlng=es.
- Estrada Pereira, Gladys Aída, Márquez Filiu, Maricel, Díaz Fernández, José Manuel, & Sánchez Cuza, Odalis. (2015). Candidiasis bucal en pacientes con tratamiento antineoplásico. MEDISAN, 19(9), 1080-1087. Recuperado en 11 de junio de 2020, de http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1029-30192015000900002&lng=es&tlng=es.
- Palacios Martínez D, Díaz Alonso RA, Gutiérrez López M, Gordillo López FJ, Arranz Martínez E, Ruiz García A. Esofagitis candidiásica en una paciente inmunocompetente: a propósito de un caso. An Sist Sanit Navar. 2013;
