Waarom bacteriën en virussen sterker lijken te worden
Elk jaar lijkt het erop dat bacteriën en virussen sterker worden en meer mensen treffen. De griep van vorig jaar duurde wellicht lang. Misschien zal dit jaar de griep minder lang duren, maar de symptomen zullen je meer beïnvloeden.
Hoe virussen en het immuunsysteem werken
Een virus is een micro-organisme dat honderd keer kleiner is dan een menselijke cel. Het is de meestvoorkomende biologische entiteit op onze planeet. Het doel is om gezonde cellen ‘aan te vallen’ wanneer deze een lichaam binnenkomen.
Het immuunsysteem wordt op dat moment geactiveerd en herkent het virus als een indringer die het moet vernietigen voordat het de cellen kan bereiken. Als dit niet gebeurt, begint een proces dat ‘infectie’ wordt genoemd.
Zodra het micro-organisme een cel heeft ingenomen, kan het repliceren om meer micro-organismes te maken. De snelheid van dit reproductieproces is afhankelijk van:
- hoe sterk het virus is.
- hoe langzaam of snel het immuunsysteem actie onderneemt.
Infecties kunnen zich snel verspreiden en ook anderen infecteren wanneer de micro-organismen de cellen verlaten en vernietigen. Ons immuunsysteem is echter behoorlijk effectief als het gaat om het doden van indringers. Koorts en braken zijn bijvoorbeeld de reacties van het lichaam op het afweren van schadelijke micro-organismes zoals bacteriën.
Ook hebben menselijke lichamen zogenaamde immuniteit. Dit betekent dat het lichaam de virussen onthoudt die het heeft overwonnen. Als dit eenmaal gelukt is omdat zal het lichaam voor de rest van het leven immuun zijn voor deze ziekteverwekkers zoals:
- mazelen
- waterpokken
- bof
Wanneer je een vaccin krijgt, is het in feite zo dat je een klein deel van de ziekte ingespoten krijgt zodat je lichaam kan leren het effectief te bestrijden.
Dat is dan ook de reden waarom je soms ziek wordt door de griep nadat je het griepvaccin heeft gekregen. Dit is hoe het lichaam een effectieve weerstand tegen het echte virus ontwikkelt.
Waarom bacteriën en virussen sterker lijken te worden
De belangrijkste redenen waarom virussen en bacteriën sterker worden lijken op dit moment onder andere:
- Het gebruik (en misbruik) van antibiotica
- migratie (meestal via toerisme)
- het broeikaseffect
Er zijn elke dag nieuwe micro-organismen die zich ook sneller verspreiden. En omdat men in bepaalde landen vaak zelf medicatie koopt bij milde symptomen van koorts of cystitis, leidt dit ertoe dat bepaalde soorten muteren om te voorkomen dat ze worden vernietigd.
Artsen schrijven antibiotica voor wanneer andere therapieën onvoldoende zijn. Het nadeel is dat mensen nu hogere doses en meer medicijnen nodig hebben die sneller werken.
De levenscyclus van bacteriën en virussen is zo versneld dat de farmaceutische industrie het gewoon niet bij kan houden. Voor elk antibioticum dat ze maken, is er een bacterie of een virus dat het weerstaat.
Deze micro-organismen zijn erg slim en zullen hun best doen om te overleven. Wanneer ze afgeremd worden beginnen ze zich te verdedigen door middel van ‘stammen’. Dit zijn kleine wijzigingen en aanpassingen om hun voortbestaan te verzekeren, net als de updates die je op je telefoon of computer installeert.
Steeds meer dodelijke bacteriën en virussen
Je immuunsysteem herkent bacteriën en virussen als vijanden en handelt dienovereenkomstig. Soms beschikt het echter niet over de nodige informatie om de effecten van deze ongewenste gasten tegen te gaan. We zullen een paar voorbeelden geven.
- De Spaanse griep van 1918 doodde 2,5% van de geïnfecteerden.
- De gele koorts veroorzaakte de dood van 20% van de getroffenen.
- Ebola-hemorragische koorts veroorzaakte de dood van 90% van de geïnfecteerden.
- De pokken veroorzaakte de dood van 30% van de patiënten
Tegenwoordig lijkt het erop dat we allemaal sneller geïnfecteerd raken en dat bacteriën en virussen meer doden veroorzaken in minder tijd. Er zijn wereldwijd ongeveer 350 infectieziekten en elke 18 maanden verschijnt er een nieuwe.
De huidige omstandigheden zijn deels verantwoordelijk voor dit proces. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- vliegreizen
- opwarming van de aarde
- oorlogen
- overbevolking
- veranderingen in eetgewoontes
- hongersnood
Er worden nieuwe antivirale geneesmiddelen ontwikkeld die werken voordat het virus zich aan de cel hecht of voorkomen dat het genetische materiaal van het micro-organisme zichzelf in de gastheer injecteert. Dat betekent echter niet dat ze het virus in kwestie elimineren, alleen dat ze de effectiviteit van het virus verminderen.
Virussen en bacteriën zijn heel eenvoudige organismen, maar ze kunnen veel schade aanrichten. Mensen zullen ze misschien nooit helemaal kunnen verslaan, maar het doel is om ze steeds een stap voor te blijven.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Kim, J., & Krueger, J. G. (2017). Immunology. In Psoriasis, Second Edition. https://doi.org/10.1201/9781315119298
- University of Arizona. (2008). Microbiology and Inmunology. https://doi.org/10.1016/j.jallcom.2012.02.038
- Rodríguez., J. R. R. G. C. L. L. S. G. (2009). Inmunología Biología y Patología del sistema inmune. Cirugía Española. https://doi.org/10.1145/1186822.1073206
- Salk, J., Hilleman, M., Sabin, A., & Pleebes, T. (2016). El Sistema Inmunologico y Las Enfermedades Infecciosas.