Tien dingen die je moet weten over het zikavirus

Zwangere vrouwen vormen de grootste risicogroep voor het zikavirus, omdat het virus geboorteafwijkingen en microcefalie kan veroorzaken. Daarom is het voor doktoren wereldwijd zeer belangrijk om dit virus in bedwang te houden.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft een belangrijke waarschuwing doen uitgaan. Het zikavirus, dat wordt overgebracht door de gelekoortsmug, heeft zich volgens de tot dusver vastgestelde gegevens, binnen Amerika naar minstens vijftien landen verspreid.

Waar men zich vooral zorgen over maakt is dat er, volgens de meeste nationale gezondheidsinstituten, vandaag de dag nog geen specifieke behandeling is ontwikkeld om het virus te bestrijden.

Hopelijk kunnen de meeste mensen zich echter voldoende beschermen door de juiste voorzorgsmaatregelen te treffen en door de beschikbare informatie goed in zich op te nemen.

Volgens de meeste doktoren veroorzaakt het zikavirus doorgaans symptomen als uitslag en koorts. Alleen mensen die een zwak immuunsysteem hebben lopen risico om aan dit virus te overlijden.

Momenteel maakt men zich voornamelijk zorgen over een heel ander probleem dat ook door dit virus wordt veroorzaakt. Het zikavirus kan namelijk gevolgen hebben voor baby’s in de baarmoeder en ernstige geboorteafwijkingen veroorzaken.

In dit artikel voorzien we je daarom van alle informatie die je nodig hebt.

Wat is het zikavirus?

Het zikavirus is zeer soortgelijk aan knokkelkoorts en gele koorts. Het is ontstaan in een regio van Oeganda die bekend staat als Zika. Vandaar dat het virus de naam zika kreeg toen het voorheen nog onbekende virus, dat ook van invloed is op apen, eenmaal werd ontdekt.

Het virus werd in 1947 ontdekt, maar het virus sprong pas in 2007 over op mensen en infecteerde toen ongeveer 8000 mensen op een eiland in Micronesië, in de Stille Oceaan. Toendertijd veroorzaakte het virus voornamelijk symptomen als zeer ernstige uitslag, gewrichtspijn en vermoeidheid.

Toen de uitbraak in Micronesië echter werd overgebracht vanuit Afrika, had het virus in de tijd tussen 2007 en 2015 enkele veranderingen ondergaan waardoor er zorgwekkendere gevolgen werden waargenomen in Amerika, waaronder microcefalie bij pasgeboren baby’s.

Het hedendaagse zikavirus is anders

• Het Pasteur-instituut in Guyana doet onderzoek naar het zikavirus, waarbij ze het pathogeen analyseren dat zich inmiddels heeft verspreid naar veel gebieden in Amerika.
• Hoewel er jaarlijks miljoenen mensen besmet kunnen raken, leidt het virus slechts in zeldzame gevallen tot overlijden. Gevallen waarin mensen reeds last hebben van ademhalingsziektes, besmettelijke ziektes, ernstige hartziekte of vermoeidheid.
• Wat tegenwoordig zoveel ophef veroorzaakt, zijn de gevolgen die we hiervoor ook al aangaven. De hedendaagse vorm van het zikavirus heeft gevolgen voor foetussen in de baarmoeder en kan onder andere microcefalie veroorzaken.
• Volgens het Europees Centrum voor ziektepreventie en –bestrijding (European Center for Disease Prevention and Control) werden er in de periode 2010 tot 2014 in Brazilië tussen de 150 en 200 gevallen van microcefalie bij pasgeboren baby’s vastgesteld. In 2015 was dit aantal opgelopen naar 3895, waardoor de statistieken nog zorgwekkender werden.
• De hedendaagse vorm van het zikavirus is afkomstig van een Aziatisch genotype en is niet langer verbonden aan de vorm die in eerste instantie afkomstig was uit Oeganda.

De geschiedenis van het zikavirus dat vandaag de dag van invloed is op Amerika is volledig nagelopen. Hierdoor is er meer hoop dat er binnenkort een effectieve behandeling en een vaccin zullen worden ontwikkeld.

Hoe wordt het zikavirus overgedragen?

De meest waarschijnlijke manier om besmet te raken met het zikavirus is door gebeten te worden door de gelekoortsmug, ook wel denguemug.

Om dit te voorkomen is het echter niet voldoende om simpelweg muggenspray op jezelf te spuiten of stilstaand water te vermijden. Vergeet niet dat de hedendaagse vorm van het zikavirus ook op de volgende manieren kan worden overgedragen:

• Via geslachtsgemeenschap (het virus blijft een zeer lange tijd in het sperma aanwezig).
• Perinatale transmissie, van de moeder aan de foetus via de bloedbaan. Het virus kan niet worden overgebracht via de borstvoeding.

Symptomen van het zikavirus

Nadat iemand gebeten is door een met dit virus besmette mug kan het tussen de twee en zeven dagen duren voordat de eerste symptomen zich voor beginnen te doen. Vergeet echter niet dat slechts één op de vier mensen daadwerkelijk besmet raakt met het virus.

De voornaamste symptomen zijn: jeuk en huiduitslag.

Een makkelijke manier om het zikavirus te onderscheiden van allergieën of andere huidreacties is de aanwezigheid van ernstige spierpijn of vermoeidheid.

Neurologische gevolgen of auto-immuuncomplicaties zijn weliswaar zeldzaam, maar hebben zich in de afgelopen maanden wel voorgedaan bij mensen in Brazilië.

Het zikavirus en zwangere vrouwen

Zoals je kunt zien, wordt de hedendaagse ophef die dit virus veroorzaakt voornamelijk opgewekt door het zorgwekkende aantal kinderen dat geboren wordt met microcefalie.

Hierdoor vormen vrouwen die momenteel zwanger zijn en die zwanger proberen te raken en die in een van de landen of regio’s wonen waar het virus zich naartoe verspreid heeft tegenwoordig de voornaamste risicogroep.

Vandaag de dag geldt dit voor de volgende landen:

• Mexico
• Guatamala
• El Salvador
• Honduras
• Haïti
• Puerto Rico
• Sint Maarten
• Guadalupe
• Martinique
• Barbados
• Panama
• Ecuador
• Colombia
• Venezuela
• Guyana
• Suriname
• Frans-Guyana
• Brazilië
• Bolivia
• Paraguay

Het epidemiologisch bulletin van Brazilië heeft tot op heden de meeste gevallen vastgesteld en doet onderzoek naar de mogelijke relatie tussen het virus en de baby’s die dit jaar zijn overleden.

Daarnaast overleden ook in de Verenigde Staten al mensen. Vooralsnog blijft het virus zich dus verspreiden.

Ik ben zwanger, wat kan ik doen?

De aanbevelingen voor mensen die buiten Amerika wonen zijn zeer duidelijk en vanzelfsprekend. Als je zwanger bent, ga dan niet op reis naar een van de bovengenoemde landen.

Hoe zit het echter voor alle vrouwen die in een van de bovengenoemde landen wonen? Doktoren roepen deze vrouwen op om de volgende voorzorgsmaatregelen te treffen:

• Zorg dat je lange mouwen en broeken, om te voorkomen dat je wordt gebeten door muggen.
• Gebruik muggenspray.
• Zorg ervoor dat er rondom je huis geen plekken zijn waar stilstaand water zich kan ophopen, waaronder ook plantenpotten. Houd plekken waar zich veel vocht en insecten kunnen concentreren onder controle. Slaap met een klamboe.
• De wereldgezondheidsorganisatie raadt alle zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger proberen te raken aan om regelmatig langs te gaan bij de dokter voor controle en om altijd goed geïnformeerd te blijven.

Redenen waarom het zikavirus geboorteafwijkingen kan veroorzaken

Zoals we hierboven ook al aangaven, heeft vooral Brazilië te maken gehad met de ernstige gevolgen die dit virus kan hebben, waaronder ook microcefalie bij pasgeboren baby’s.

Tegenwoordig worden er dan ook tientallen onderzoeken uitgevoerd om de oorzaken hiervan te achterhalen. Er worden ook naar manieren gezocht om de ziekte te behandelen.

• Het risico op microcefalie en andere geboorteafwijkingen is in verband gebracht met een infectie die gedurende het eerste trimester van de zwangerschap door het zikavirus kan worden veroorzaakt.
• Microcefalie is een zeer zeldzame aandoening die ofwel genetisch bepaald is ofwel ontstaat door blootstelling aan omgevingsfactoren (giftige of besmettelijke).
• Kinderen die met deze afwijking geboren worden, hebben een veel kleiner hoofdje dan normaal. Dit is belemmerend voor hun ontwikkeling. Kinderen met microcefalie kunnen last krijgen van toevallen, moeite met de voeding en er is zelfs kans op overlijden tijdens de eerste paar dagen van hun leven.
• Vandaag de dag bestaat er geen behandeling voor deze afwijking.

Ik ben zwanger: hoe kan ik erachter komen of mijn baby microcefalie heeft?

Microcefalie kan door middel van een echo al in de baarmoeder worden vastgesteld. Dit kan echter wel pas na zes maanden en zelfs dan zijn de resultaten nog niet 100% betrouwbaar.

Daarom wordt de diagnose doorgaans pas vastgesteld na de bevalling. De ernstigheid van microcefalie kan verschillende maten aannemen. Sommige kinderen kunnen uiteindelijk, met de juiste ondersteuning, gewoon vrijwel normale levens leiden. Desalniettemin gaat microcefalie bijna altijd gepaard met een bepaalde leerstoornis.

Conclusies

De aan het zikavirus verbonden waarschuwing is momenteel al voor vele landen. Het is ook van kracht in bepaalde gebieden in Zuid-Amerika en Azië.

Het laatst bekende nieuws is dat het zikavirus steeds dichter in de buurt komt van Jamaica en het Caribische gebied in zijn algeheel. Medische instellingen raden vrouwen aan om zwangerschap gedurende de recente uitbraak zo lang mogelijk uit te stellen. Ze raden ook aan om zichzelf te beschermen tegen muggen.

Het is belangrijk om gelijk een dokter te raadplegen wanneer je last hebt van symptomen die vermoedelijk veroorzaakt kunnen worden door het zikavirus. Aarzel dus niet om de medische aanbevelingen die doktoren geven op te volgen.

Tegenwoordig zijn onderzoekers in staat om het virus op te sporen, te achterhalen waar het vandaan is gekomen en hoe het zich verspreidt. Er is dus hoop dat er snel een vaccin wordt ontwikkeld.

Door steeds meer informatie op te doen, bepaalde gewoontes te veranderen en te vertrouwen op de steun van medische deskundigen en onderzoekers zullen we in staat zijn om het zikavirus te bestrijden.