Voordelen van propolis voor de mondgezondheid
Propolis is een van de natuurlijke ingrediënten die de mondhygiëne ten goede komen. Vanwege zijn interessante farmacologische samenstelling, die flavonoïden, fenolzuren en esters omvat, wordt propolis al eeuwen gebruikt als hulpstof bij de bescherming van tanden en tandvlees.
Zoals een artikel in Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine (Engelse link) uitlegt, kennen preparaten op basis van dit ingrediënt een breed scala aan toepassingen in de tandheelkunde. Ze maken met name gebruik van de antimicrobiële, antivirale, pijnstillende en ontstekingsremmende eigenschappen. Wil je er meer over weten? Lees dan snel verder!
Belangrijkste voordelen van propolis voor je mondgezondheid
Propolis wordt ook wel ‘bijenlijm’ genoemd. De reden hiervoor is dat het een materiaal is dat bijen gebruiken om de wanden van hun bijenkorf af te dichten en deze te beschermen tegen externe stoffen die de bijenkorf kunnen verontreinigen.
Het is een harsachtig, geelbruin of donkerbruin materiaal dat wordt gemaakt door stoffen uit boomknoppen en andere botanische bronnen te mengen met een stof die door bijenklieren wordt afgescheiden.
Sinds de oudheid wordt dit materiaal gewaardeerd om zijn medicinale toepassingen, aangezien zijn rijkdom aan voedingsstoffen en bioactieve verbindingen bijdraagt aan de verbetering van de gezondheid en het voorkomen van ziekten. Volgens een publicatie in het tijdschrift Nutrients (Engelse link) bevat deze samenstelling onder andere:
- fenolzuren
- flavonoïden
- esters
- diterpenen
- sesquiterpenen
- lignanen
- aromatische aldehyden
- alcohol
- aminozuren
- vetzuren
Vitaminen en mineralen
Hoewel propolis op medicinaal niveau vrij veel toepassingen kent, richten we ons hier op de voordelen voor de mondgezondheid. Wist je dat propolis kan helpen om tandbederf en tandvleesaandoeningen te voorkomen? We vertellen je alles wat de wetenschap erover te zeggen heeft.
Ontdek ook:
In de zomer je tanden verzorgen
Propolis ter voorkoming van gaatjes
Een van de belangrijkste toepassingen van propolis voor de mondhygiëne is het voorkomen van gaatjes. In een studie gepubliceerd in het Ethiopian Journal of Health Sciences (Engelse link) staat dat dit ingrediënt antibacteriële eigenschappen heeft die mondpathogenen bestrijden zoals Streptococcus spp, mutans en sobrinus.
Deze bacteriën zijn verantwoordelijk voor het ontstaan van gaatjes en andere gebitsaandoeningen. Meer specifiek remt propolis hun enzymatische activiteit en celdeling, wat hun proliferatie verhindert. Bovendien bestrijdt propolis, dankzij het gehalte aan flavonoïden en organische zuren, ook andere mondbacteriën die infecties kunnen veroorzaken.
Propolis voor parodontale aandoeningen
De schimmelwerende- en antimicrobiële eigenschappen van propolis zijn ook nuttig voor de preventie en behandeling van parodontale aandoeningen. In een onderzoeksartikel (Engelse link) in Journal of Dental Research, Dental Clinics, Dental Prospects werd vastgesteld dat propolisextracten parodontopathische bacteriën bestrijden, zoals onder andere:
- Capnocytophaga gingivalis.
- Prevotella intermedia.
- Fusobacterium neucleatum.
- Porphyromonas gingivalis.
Ook lijkt het bij te dragen aan het voorkomen van botverlies bij parodontale aandoeningen en voorkomt het op zijn beurt de groei van micro-organismen die superinfectie veroorzaken, zoals Staphylococcus aureus, Escherichia coli en Candida albicans.
Propolis als ontstekingsremmer
De flavonoïden en het cafeïnezuur in propolis zorgen voor een krachtige ontstekingsremmende werking, die nuttig is bij de behandeling van tandziekten waarbij ontstekingen optreden, zoals gingivitis.
In een studie gepubliceerd in het Journal of Dentomaxillofacial Science (Engelse link) bleek propolis vanwege zijn ontstekingsremmende werking nuttig te zijn als middel om de pulpa af te sluiten.
Een natuurlijke remedie bestaat uit het toevoegen van 30 druppels propolisextract in een half glas water (100 milliliter). Vervolgens moet je de vloeistof gebruiken om 2 tot 3 keer per dag te spoelen. Bij een duidelijke ontsteking van het tandvlees kun je het beste koud water gebruiken.
Antivirale werking van propolis
Men mag niet over het hoofd zien dat virussen ook de mondgezondheid kunnen aantasten. In dit opzicht blijkt propolis een goede bondgenoot te zijn, want de extracten ervan helpen om het binnendringen van virussen te verhinderen. De antivirale werking wordt toegeschreven aan het gehalte aan polyfenolen, flavonoïden en fenylcarboxylzuren.
Volgens een publicatie in Phytotherapy Research (Engelse link) hebben waterige en ethanolische propolisextracten een sterk antiviraal potentieel, vooral tegen het herpes simplex virus (HSV-1) dat gingivostomatitis en koortslip veroorzaakt.
Is het veilig om propolis te gebruiken voor de verzorging van je mondgezondheid?
Voor de meeste gezonde volwassenen is propolis heilzaam en levert het geen risico op als het op de juiste manier wordt gebruikt. Er zijn echter gevallen bekend van allergie voor dit harsachtige materiaal, wat zich uit in huiduitslag. Het kan ook de mondslijmvliezen irriteren bij mensen die hier overgevoelig voor zijn.
Het wordt niet aanbevolen voor zwangere vrouwen, omdat er in dit stadium weinig studies zijn over de effecten ervan. Aan de andere kant waarschuwt het voor mogelijke interacties met antivirale, kankerremmende, antibiotische en ontstekingsremmende geneesmiddelen.
De allergische verschijnselen die op kunnen treden zijn onder andere de volgende:
- eczeem
- cheilitis
- pijn in de mond
- lipoedeem
- schilfering van de lippen
Voorlopig bevelen specialisten verder onderzoek aan om veilige richtlijnen vast te stellen voor het gebruik van propolis in de tandheelkunde en de geneeskunde. Hoewel de huidige bevindingen veelbelovend zijn, worden ze nog steeds als onvoldoende beschouwd om dit ingrediënt als eerste keus te beschouwen.
Conclusie
Propolis is geen wondermiddel tegen tandinfecties, maar propolis heeft wel potentie als bondgenoot bij het verzorgen van de mondgezondheid. Er worden dan ook allerlei andere producten die dit ingrediënt bevatten gemaakt, zoals:
- tandpasta’s
- spoelingen
- extracten
- balsems
- tincturen
In ieder geval moet het met mate worden gebruikt, alleen als hulpstof en niet als geneesmiddel. Je dient de aanbevelingen van de fabrikant van het product voor gebruik nauwkeurig op te volgen. In geval van tandziekten kun je echter het beste een tandarts raadplegen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Więckiewicz W, Miernik M, Więckiewicz M, Morawiec T. Does propolis help to maintain oral health?. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:351062. doi:10.1155/2013/351062
- Braakhuis A. Evidence on the Health Benefits of Supplemental Propolis. Nutrients. 2019;11(11):2705. Published 2019 Nov 8. doi:10.3390/nu11112705
- Abbasi AJ, Mohammadi F, Bayat M, et al. Applications of Propolis in Dentistry: A Review. Ethiop J Health Sci. 2018;28(4):505-512. doi:10.4314/ejhs.v28i4.16
- Khurshid Z, Naseem M, Zafar MS, Najeeb S, Zohaib S. Propolis: A natural biomaterial for dental and oral healthcare. J Dent Res Dent Clin Dent Prospects. 2017;11(4):265-274. doi:10.15171/joddd.2017.046
-
Sabir, A. (2016). The healing actions of propolis on direct pulp capping treatment : A review. Journal of Dentomaxillofacial Science, 1(1), 188. https://doi.org/10.15562/jdmfs.v1i1.145
-
Schnitzler P, Neuner A, Nolkemper S, Zundel C, Nowack H, Sensch KH, Reichling J. Antiviral activity and mode of action of propolis extracts and selected compounds. Phytother Res. 2010 Jan;24 Suppl 1:S20-8. doi: 10.1002/ptr.2868. Erratum in: Phytother Res. 2010 Apr;24(4):632. PMID: 19472427.
- Brailo V, Boras VV, Alajbeg I, Juras V. Delayed contact sensitivity on the lips and oral mucosa due to propolis-case report. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2006 Jul 1;11(4):E303-4. PMID: 16816812.
- Hausen BM, Wollenweber E, Senff H, Post B. Propolis allergy. (I). Origin, properties, usage and literature review. Contact Dermatitis. 1987 Sep;17(3):163-70. doi: 10.1111/j.1600-0536.1987.tb02699.x. PMID: 3315436.