Sociale media: de voor- en nadelen

Sociale media hebben sinds ze zijn verschenen aan het begin van deze eeuw een revolutie teweeggebracht in de manier waarop mensen communiceren. In dit artikel vertellen we je over de voor- en nadelen ervan en delen we wat wetenschappelijk bewijs hierover.

Hoewel er voor elk publiek verschillende soorten sociale media-platforms zijn, hebben ze één ding gemeen: het zijn allemaal digitale ruimtes waar mensen, merken en organisaties samenkomen en met elkaar communiceren. Maar wat zijn de voor- en nadelen van sociale media?

Gezien het feit dat de mens van nature een sociaal wezen is, zoals de filosoof Aristoteles het uitdrukte, is het geen verrassing dat er hulpmiddelen werden gecreëerd om verbindingen tot stand te brengen. De impact ervan heeft echter de traditionele communicatie overstegen.

Platformen zoals Facebook, Twitter en Instagram, die niet alleen dienen om foto’s en video’s met vrienden te delen, hebben ook het traditionele bedrijfsmodel veranderd en ze worden beschouwd als ideale kanalen voor de promotie van evenementen. Maar niet alles is koek en ei.

Hieronder ontdek je de voor- en nadelen van sociale media. Op deze manier kun je er beter van profiteren en mogelijke risico’s detecteren.

De voordelen van sociale media

Sommige mensen geloven dat sociale media de ondergang van de mensheid kunnen zijn. Deze mening kan op zekere hoogte kloppen. We kunnen echter niet ontkennen dat sociale media ook bepaalde positieve aspecten hebben. Hier zijn er een aantal.

1. Ze inspireren mensen om hun gezondheid te verbeteren

Foto’s en recepten van prachtige salades op Instagram, workout-video’s om mensen te helpen af te vallen en de posts van influencers zijn voor veel mensen inspiratiebronnen om hun gezondheid te verbeteren.

Hoewel dit voordeel een dunne lijn overschrijdt, is de waarheid dat sociale media ondersteuning bieden en platforms zijn waarop mensen over hun ideeën kunnen debatteren. Deze omgeving creëert een soort gemeenschap met gedefinieerde doelen.

Volgens een studie van de Journal of Health and Social Behavior (Engelse link) kan sociale connectie een grote impact hebben op emotionele steun om de algehele gezondheid te verbeteren.

2. Ze stellen je in staat om contact te maken met mensen van over de hele wereld

Hoewel de meeste mensen ze gebruiken om contact te houden of relaties met familie en vrienden te herstellen, stellen deze platforms iedereen met een internetverbinding in staat om te communiceren en te praten met mensen van over de hele wereld.

Op sociale media kost het maar een paar klikken om vrienden te worden met anderen, of mensen te volgen in landen waarvan je misschien nog nooit hebt gehoord.

3. Ze stellen je in staat om direct te communiceren

Vaste telefoonlijnen en brieven worden door de opkomst van de sociale media amper nog gebruikt. Het enige dat je nu hoeft te doen, is een reactie achter te laten op een van de berichten van de persoon met wie je contact wilt opnemen en je ontvangt onmiddellijk een melding wanneer deze persoon reageert.

De meeste platforms waar je geen berichten op kunt zetten, hebben wel een functie voor directe berichten. Je hoeft dus alleen maar een smartphone, computer of laptop te gebruiken om berichten over de hele wereld te verzenden en ontvangen.

4. Ze bieden nieuws aan in real-time

Door het internettijdperk konden niet alleen de media een gebeurtenis direct melden. Nu lijkt het erop dat het ieders taak is om het nieuws te helpen verspreiden, zodat de rest op de hoogte is van actuele gebeurtenissen.

He is moeilijk te geloven dat mensen voorheen moesten wachten tot de volgende dag om het nieuws te lezen of te wachten op een nieuwsuitzending op televisie. Nu hoef je niet meer zo lang te wachten. Een simpele zoekopdracht op sociale media geeft je alle informatie die je nodig hebt.

5. Het zijn instrumenten om de wet te handhaven

Sociale media zijn ook instrumenten geworden voor wetshandhavers om diegenen op te sporen en te arresteren die zo slim waren om op sociale media op te scheppen over hun misdaden. Deze variëren van ongepaste acties tot haatmisdrijven.

Zelfs 73% van de politieagenten in de Verenigde Staten zeiden dat ze via sociale media misdaden sneller kunnen oplossen (Engelse link). Experts schatten ook dat 85% van de politiediensten in Spanje ze gebruikt om misdaden te onderzoeken en op te lossen.

6. Sociale media vergroten de zichtbaarheid van merken

Of je nu een persoonlijk merk of bedrijf hebt, sociale media zijn goede opties om in contact te komen met nieuwe en terugkerende klanten. Steeds meer digitale ruimtes dienen als vensters om producten weer te geven en te verkopen, hetzij binnen hetzelfde platform, hetzij door klanten naar je website te leiden.

Sociale media zijn ook de grootste bondgenoot geworden van freelancers, ondernemers en kleine bedrijven, die zonder deze kanalen niet op dezelfde manier zouden functioneren.

7. Ze kunnen ook de schoolprestaties verbeteren

Volgens een onderzoek van Grunwald Associates LLC., in samenwerking met The National School Boards Association (Engelse link), doet 60% van de studenten die sociale media gebruiken dit om onderwijskwesties te bespreken. Deskundigen weten dat 50% ze gebruikt om huiswerk te bespreken.

Ze hebben ook ontdekt dat sociale media-programma’s waarbij leerlingen betrokken zijn, de cijfers met 50% kunnen verbeteren en het schoolverzuim aanzienlijk kunnen verminderen.

8. Ze helpen verlegen of geïsoleerde mensen om contact te maken met anderen

Een studie gepubliceerd in Common Sense Media wees uit dat 29% van de tieners zich minder verlegen en meer extravert voelt wanneer ze sociale media gebruiken. Ook gaf 20% aan dat het gebruik van deze platforms hun zelfvertrouwen, populariteit en begrip voor anderen verbeterde.

Deskundigen associëren deze resultaten met de anonimiteit die ze bieden. Dankzij deze sociale media voelen kinderen, tieners en jongvolwassenen die het moeilijk hebben om met anderen om te gaan zich meer op hun gemak met praten en communiceren, wat hun zelfvertrouwen vergroot.

9. Ze stellen mensen in staat kennis te delen en te leren

Sociale media zijn ook kennis- en leerplatforms. Je kunt delen wat je weet, maar ook leren van anderen die hetzelfde hebben gedaan, hetzij door middel van wetenschappelijke artikelen, video’s, cursussen of virtuele lessen.

10. Ze bieden innovatie en veelzijdigheid

Sociale media zijn erg veranderd sinds de introductie. De platforms die werden gemaakt om foto’s en video’s te delen met vrienden en familie, evolueerden naar multifunctionele platforms die bijvoorbeeld kunnen worden gebruikt om producten en diensten te kopen en verkopen.

De nadelen van sociale media

Sociale media worden ook geplaagd door ‘kwaad’ waar je op moet letten. Hieronder lichten we enkele van hen gedetailleerd toe.

1. Sociale media brengen je privacy in gevaar

Hoe meer gegevens er op sociale netwerken worden gedeeld, hoe minder privacy we hebben. Sommige gebruikersovereenkomsten staan platforms zelfs toe om je gegevens te gebruiken.

Je moet dus ook voorzichtig zijn met de gegevens die betrekking hebben op privacy. Het delen van onder meer adressen en foto’s van minderjarigen kan de veiligheid in gevaar brengen.

2. Ze maken je het doelwit van cyberpesten, pedofiele misleiding en sexting

Hoewel dit meestal kinderen, tieners en jongvolwassenen treffen, kan iedereen ten prooi vallen aan ‘dit kwaad’. In extreme gevallen kunnen deze praktijken leiden tot:

• Stress en angst
• Depressie
• Seksueel geweld en verkrachting
• Zelfmoord

3. Ze verspreiden valse of onbetrouwbare informatie

Een ander nadeel van sociale media is de snelheid waarmee mensen valse informatie verspreiden. Het doel van nepnieuws, dat erg populair is geworden, is om mensen verkeerd te informeren en schade toe te brengen.

Het is dus belangrijk om meerdere bronnen te controleren en om te bepalen of het nieuws dat je leest echt of nep is.

4. Ze verminderen persoonlijke interactie

Het gemak van communicatie via schermen en klikken heeft bijgedragen aan een afname van elementaire en traditionele acties, zoals persoonlijke gesprekken.

Hoewel het moeilijk te geloven is, kan dit op de lange termijn gevolgen voor je hebben, omdat je hierdoor niet de sociale vaardigheden kunt ontwikkelen die vereist zijn buiten digitale platforms. In dit opzicht verzekeren sommige experts dat sociale media antisociaal gedrag kunnen aanmoedigen (Engelse link).

5. Ze onderbreken de slaapcyclus

Sociale media kunnen verslavend zijn en je rusttijden beïnvloeden. Er is een verband tussen het blauwe licht dat mobiele telefoons uitstralen en de onderbreking van slaapcycli. Veel mensen geven namelijk de prioriteit aan een gesprek, interactie of surfen op het web, boven slapen.

6. Je krijgt er een meer zittende levensstijl door

Om actief te zijn op sociale media, moet je in de ‘echte wereld’ veel zitten. Als je op deze platforms bezig bent, moet je namelijk lange tijd op één plek zitten, om anderen te ontmoeten, met ze te praten en te socializen.

Het slechte nieuws is dat elke dag langer dan 70 minuten achter elkaar zitten schade aan je lichaam kan aanrichten. Het leidt dus ook tot een meer zittende levensstijl.

7. Ze hebben een negatieve invloed op de schoolprestaties als de sociale media te vaak worden gebruikt

Hoewel studenten die sociale media gebruiken om onderwijskwesties te bespreken de neiging hebben om betere cijfers te halen, blijkt uit een studie die is gepubliceerd in Educational Psychology Review (Engelse link) dat degenen die Instagram gebruiken tijdens het studeren of het maken van hun huiswerk over het algemeen slechtere cijfers halen.

Hetzelfde geldt voor degenen die inloggen op hun sociale mediaprofielen, regelmatig berichten en foto’s plaatsen en over het algemeen veel tijd op deze platforms doorbrengen.

Omdat de resultaten niet overtuigend zijn, raden experts ouders aan om interesse te tonen en in te grijpen bij het gebruik van sociale media door hun kinderen.

8. Ze kunnen het risico op psychische stoornissen vergroten

Een studie gepubliceerd in de American Journal of Health Behavior (Engelse link) ontdekte dat het gebruik van sociale media verband houdt met een grotere kans op depressie en angst. Ook schatten experts in dat ze, vanwege hun verslavende aard, narcistisch, hyperactief en rebels gedrag kunnen veroorzaken.

9. Sociale media verminderen de productiviteit

Net zoals goed gebruik van sociale media je productiviteit kan verbeteren, kan verkeerd gebruik ervan veel tijd verspillen.

In 2018 brachten volwassenen gemiddeld 142 minuten per dag door op sociale media. In 2019 is dat gestegen naar twee en een half uur en in 2020 naar drie uur. Mensen besteden dus meer tijd aan sociale media dan aan andere activiteiten, zoals televisie kijken, sporten en winkelen.

10. Ze stellen je bloot aan oplichting en identiteitsdiefstal

Oplichting via sociale media is heel gebruikelijk. Om deze reden moet je op je hoede zijn met prijzen, kortingsbonnen, vacatures, zakelijke kansen, enquêtes, donaties en nog veel meer. Pas ook op voor nagemaakte aanbiedingen voor speciale functies waarmee je bijvoorbeeld de kleuren en stijlen kunt wijzigen op het platform waar je gebruik van maakt.

Een ander kwaad op sociale media is identiteitsdiefstal. Mensen doen dit met winstoogmerk en deze praktijk houdt verband met misdrijven zoals oplichting. Als je hier het slachtoffer van bent, moet je dit onmiddellijk melden.

De voor- en nadelen van sociale media zijn afhankelijk van je gebruik

Sinds het verschijnen aan het begin van de eeuw hebben sociale media een revolutie teweeggebracht in de communicatie. Zoals met alles in het leven, hebben ze voor- en nadelen. Daarom is het belangrijk om bewust gebruik te maken van deze platforms om er het maximale uit te halen en niet ten prooi te vallen aan de nadelen ervan.

Enkele van de belangrijkste voordelen zijn dat ze je in staat stellen om in contact te komen met mensen van over de hele wereld, een direct mediakanaal zijn, nieuws in real-time bieden, een bron van inspiratie zijn om de gezondheid te verbeteren en innovatie en veelzijdigheid bieden.

Enkele van de nadelen zijn daarentegen dat ze je privacy in gevaar brengen, je kansen op cyberpesten, pedofiele misleiding en sexting vergroten, je slaapcycli onderbreken, de ontwikkeling van een zittende levensstijl bevorderen en je blootstellen aan oplichting en identiteitsdiefstal.