Het verband tussen osteoporose en gebitsgezondheid

Osteoporose veroorzaakt een afname van de botdichtheid. Wat zijn de gevolgen van osteoporose? Kom meer te weten!

Wanneer je aan een systemische pathologie lijdt, zijn er repercussies in verschillende delen van het lichaam. Dat is ook het geval met osteoporose, en we bekijken in dit artikel het verband tussen osteoporose en gebitsgezondheid.

Deze botziekte kan een negatieve invloed hebben op de mondgezondheid. In feite zijn het in sommige gevallen de mondsymptomen die kunnen helpen bij de diagnose ervan. Wil je hier meer over weten? Blijf dan lezen!

Wat is osteoporose?

Osteoporose is een complexe pathologie die een afname van de botdichtheid veroorzaakt. Het wordt veroorzaakt door een stofwisselingsstoornis die de structuur van de botten verslechtert, waardoor ze brozer worden en het risico op botbreuken toeneemt. Over het algemeen neemt de incidentie ervan toe met de leeftijd, vooral tijdens de postmenopauze (Spaanse link). Andere risicofactoren zijn onder andere:

• Geslacht
• Leeftijd
• Genetica
• Etniciteit
• Zittende levensstijl
• Voeding
• Alcohol-, rook-, of koffiegewoonten
• Leefstijl

Breuken door een klein trauma zijn het meest erkende gevolg van osteoporose. De wervels en de kop van het dijbeen zijn de meestvoorkomende breukplaatsen.

Wat is het verband tussen osteoporose en gebitsgezondheid?

Zoals we al gezegd hebben is osteoporose een pathologie die de verschillende botten van het lichaam aantast, ook de kaken. De kaak kan aan hetzelfde verlies van botsubstantie lijden als de rest van de botten.

De vermindering van de dichtheid van de onderkaak en de bovenkaak kan leiden tot andere veranderingen in de mond. Parodontale aandoeningen, beweeglijkheid en verlies van tanden en kiezen, en disfunctie van het temporomandibulaire gewricht zijn enkele van de daarmee gepaard gaande problemen.

Het hoogteverlies van de kaken en de afname van de breedte van de alveolaire kammen kunnen misvormingen in de tandbogen en het gezicht veroorzaken. Dit leidt dan weer tot moeilijkheden bij tandheelkundige behandelingen, zoals het plaatsen van implantaten of kunstgebitten.

Gevolgen van osteoporose voor de gebitsgezondheid

Het voortschrijden van osteoporose in het kaakbot veroorzaakt verschillende problemen in de gebitsgezondheid. De volgende zijn het meest relevant.

Een afname van de alveolaire kam

Osteoporose is een van de  factoren die verlies van botdichtheid in de alveolaire kam (het gebied van de kaak waar de tandwortels zich bevinden) kunnen veroorzaken. Zowel voeding als hormonale onevenwichtigheid zijn andere bepalende factoren voor deze situatie.

Een te lage inname van calcium en fosfor, en een te lage aanmaak van vitamine D, veroorzaken vaak botresorptie in de alveolaire kammen. De hormonale onevenwichtigheid van de menopauze is een andere situatie die het botverlies bij vrouwen versterkt.

Verminderde botdichtheid in het kaakbot

Osteoporose vergroot de porositeit en de trabeculaire ruimten van het kaakbot. Het corticale deel van de kaak wordt vervolgens dunner, vooral in het gebied van de hoek.

Dit verlies van botmassa maakt de kaken kwetsbaarder. Daarom wordt het plaatsen van tandheelkundige implantaten of prothesen bij deze patiënten moeilijker, wat hun kwaliteit van leven negatief beïnvloedt.

Gebitsverlies

Patiënten met osteoporose hebben een grotere aanleg om hun tanden te verliezen of aan edentulisme (Engelse link) te lijden. Dit verband kan echter ook te wijten zijn aan andere factoren zoals gevorderde leeftijd, roken, slechte mondhygiëne of mondaandoeningen die typisch zijn voor het ouder worden.

Door de afname van de botdichtheid van de kaak en daarnaast het verlies van het alveolaire bot waar de tanden in staan, is er een gebrek aan steun voor de tanden. De tanden gaan bewegen en kunnen vervolgens uitvallen.

Parodontale problemen

Hoewel osteoporose niet de oorzaak is van parodontale aandoeningen, zijn de gevolgen van deze pathologie ernstiger bij patiënten die er aan lijden. In deze gevallen vordert de parodontale aandoening veel sneller.

Het ontstaan van parodontale zakjes, het verlies van botaanhechting (Spaanse link) en de daaruit voortvloeiende beweeglijkheid of het verlies van tanden is groter bij mensen met osteoporose.

Aanvullende diagnostische methoden voor osteoporose

Zoals we al gezegd hebben, zijn het vaak de gebitsverschijnselen die medische deskundigen ertoe brengen osteoporose te vermoeden. Sommige aanvullende methoden (Spaanse link) die in de tandartspraktijk gebruikt worden helpen de patiënt om medische hulp te zoeken.

Bovendien helpt het opsporen van de ziekte de tandarts om bepaalde therapie die de patiënt eventueel krijgt te heroverwegen of te vervangen. Hier zijn enkele tandheelkundige onderzoeken die de aanwezigheid van door osteoporose veroorzaakte botlaesies kunnen aantonen:

• Panoramische röntgenfoto. Deze röntgenfoto, ook wel “orthopantomografie” genoemd, wordt vaak in tandheelkundige klinieken gemaakt om een algemeen beeld van het bot en de tandheelkundige structuren te krijgen. Een veranderd uiterlijk van de botcortex, een verminderde hoogte van de alveolaire kam, maar ook een slechte kwaliteit van de botdichtheid kunnen wijzen op de aanwezigheid van osteoporose.
• Computer Tomografie (CT). Deze wordt tegenwoordig digitaal uitgevoerd met een lagere stralingsdosis dan de conventionele methoden. Met deze test kunnen honderden beelden vanuit verschillende hoeken van de mond genomen worden voor gedetailleerde studie. De deskundige kan veranderingen ontdekken die een beginnende osteoporose doen vermoeden.

Als de symptomatologie en aanvullende onderzoeken waarschuwen voor de aanwezigheid van osteoporose, zal de tandarts de bijbehorende doorverwijzing naar een specialist maken.

Artsen zullen specifieke onderzoeken uitvoeren, zoals een densitometrie. Ook kunnen bloed- en urineonderzoeken worden gedaan om de diagnose te helpen bevestigen.

Afhankelijk van de resultaten wordt de juiste behandeling voor het geval aanbevolen. Over het algemeen zijn verschillende deskundigen bevoegd om een patiënt met osteoporose te behandelen. Denk daarbij onder andere aan huisartsen, clinici, gynaecologen, endocrinologen en reumatologen.

Tips om de gevolgen van osteoporose voor de gebitsgezondheid te verminderen

Door enkele van deze aanbevelingen in praktijk te brengen kunnen de gevolgen van osteoporose voor de gebitsgezondheid worden beperkt.

• Juiste voeding. Het hebben van een gevarieerd, voedzaam voedingspatroon dat rijk is aan calcium kan de gevolgen van osteoporose in de mond helpen verminderen. Amandelen, zuivelproducten en supplementen helpen om deze elementen op te nemen.
• Zorg voor frequente lichaamsbeweging.
• Vermijd schadelijke gewoonten. Stop met roken en verminder daarnaast de inname van alcohol en cafeïne.
• Stel je bloot aan de zon. Dit bevordert de synthese van vitamine D, dat de opname van calcium verhoogt.
• Zorg voor een goede mondhygiëne. Poets daarvoor je tanden driemaal per dag met fluoride tandpasta. Vul dit zowel aan met het gebruik van flosdraad als mondspoelingen.
• Houd kunstgebitten schoon en controleer ze om de 6 maanden.
• Bezoek regelmatig de tandarts. Dit helpt om eventuele problemen vroeg op te sporen en daarnaast om meteen een oplossing te vinden. Bovendien helpen regelmatige schoonmaakbeurten je tanden en tandvlees gezond te houden.
• Informeer de tandarts als je een diagnose van osteoporose hebt en geef aan welke medicijnen je neemt om deze aandoening te behandelen.

Handel tijdig om progressie te voorkomen

Met de toename van de levensverwachting in de algemene bevolking wordt osteoporose een steeds vaker voorkomend gezondheidsprobleem. Gezien het verband van deze aandoening met leeftijd, zullen ook steeds meer mensen het risico lopen eraan te lijden.

Deze ziekte tast de kwaliteit van de botten aan en het voorkomen ervan in de kaak heeft vervolgens een negatieve invloed op de gebitsgezondheid. De afname van de botmassa evenals het verlies van het alveolaire bot kunnen leiden tot het verlies van tanden en de onmogelijkheid van rehabilitatiebehandelingen.

Daarom is het essentieel dat men zich bewust is van het belang om de ziekte te voorkomen of de gevolgen ervan te verminderen door een gezonde levensstijl. Regelmatige medische en tandheelkundige controles helpen bij het stellen van een vroege diagnose, en kunnen helpen om te voorkomen dat de pathologie zich uitbreidt.