De oorzaken en symptomen van malaria

De symptomen van malaria verschijnen meestal binnen enkele weken na een beet van een geïnfecteerde mug. Sommige soorten malariaparasieten kunnen echter tot een jaar in het lichaam sluimeren.

Beoordeeld en goedgekeurd door de biotechnoloog Alejandro Duarte.

Geschreven door Equipo Editorial

Laatste update: 22 december, 2022

Malaria is een parasitaire infectie die regelmatig voorkomt in tropische gebieden met een warm klimaat. Deskundigen schatten dat er in 2016 ongeveer 216 miljoen gevallen van malaria waren in 91 landen.

Dit zijn ongeveer 5 miljoen meer ziektegevallen dan een jaar eerder. Omdat het dodelijk kan zijn, is het belangrijk om de oorzaken en symptomen van malaria te begrijpen. Malaria kan op de volgende manieren worden opgelopen:

• De bekendste manier waarop mensen malaria op kunnen lopen is door de beet van een mug die de parasiet draagt.
• Daarnaast is het een ziekte die zwangere vrouwen rechtstreeks op hun ongeboren baby’s kunnen overdragen.
• Dat is echter niet de enige manier van directe overdracht tussen mensen. Het kan zich ook verspreiden via een bloedtransfusies van een donor die de ziekte heeft gehad.

Wat preventie betreft, was er in 1997 een poging tot de ontwikkeling van een synthetisch malariavaccin. De leden van het wetenschappelijke team van Manuel Elkin Patarroyo waren verantwoordelijk voor de ontwikkeling ervan.

De resultaten die men met dit vaccin behaalde waren echter twijfelachtig. Het bereikte een maximale effectiviteit van 28% in Zuid-Amerika. In 2010 classificeerde de WHO het vaccin als ‘inactief’.

Wat veroorzaakt malaria?

Deze ziekte is het resultaat van een infectie door een bepaald soort parasiet die een specifiek soort mug als gastheer gebruikt. De parasiet is Plasmodium falciparum en de mug is van het geslacht Anopheles.

Zodra de mug een mens bijt, komen de parasieten in de bloedbaan en gaan naar de lever. In dit orgaan rijpen ze en produceren ze een andere vorm van parasiet, merozoïeten genaamd. Vervolgens komen deze merozoïeten weer in de bloedbaan en infecteren ze de rode bloedcellen. Eenmaal daar vermenigvuldigen ze zich en breken de cellen binnen 48 tot 72 uur af.

De oorzaken van de meeste symptomen die ontstaan bij malaria zijn onder andere:

• Het vrijkomen van merozoïeten in de bloedbaan.
• Bloedarmoede als gevolg van de vernietiging van rode bloedcellen.
• Grote hoeveelheden hemoglobine die vrijkomen in de bloedbaan na de afbraak van rode bloedcellen.

Wat zijn de symptomen van malaria?

De symptomen van deze ziekte verschijnen meestal een paar weken na de beet van een geïnfecteerde mug. Sommige soorten malariaparasieten kunnen echter tot een jaar in het lichaam sluimeren. De volgende tekenen en symptomen zijn doorgaans kenmerkend voor klinische gevallen:

• Koorts
• Rillingen
• Hoofdpijn
• Misselijkheid en overgeven
• Spierpijn en vermoeidheid

Naast de bovenstaande klachten kunnen patiënt met malaria ook andere symptomen ervaren. Ze kunnen bijvoorbeeld last hebben van overmatig zweten, buikpijn of pijn op de borst hebben en hoesten.

Sommige mensen met malaria ervaren cycli van malaria-aanvallen. De aanvallen beginnen meestal met trillingen en koude rillingen, vergezeld van hoge koorts en vervolgens overmatig zweten. Daarna keert de temperatuur van de patiënt terug naar normaal.

Complicaties

Malaria is een ziekte die dodelijk kan zijn. Dit geldt vooral voor de ziektegevallen die worden veroorzaakt door de verscheidenheid aan bepaalde parasieten die veel voorkomen in tropische gebieden van Afrika. In de meeste gevallen zijn sterfgevallen het gevolg van een of meer ernstige complicaties, waaronder de volgende:

• Cerebrale malaria: in sommige gevallen blokkeren de bloedcellen met parasieten de kleine bloedvaten in de hersenen. Als gevolg hiervan kan een ontsteking van de hersenen optreden, met epileptische aanvallen en zelfs coma tot gevolg.
• Hypoglykemie: een te lage bloedsuikerspiegel kan leiden tot een comateuze toestand of overlijden.
• Ademhalingsproblemen: als er longoedeem optreedt ten gevolge van malaria, kan dit ademhalingsproblemen veroorzaken.
• Het falen van bepaalde organen om correct te functioneren: malaria kan ervoor zorgen dat organen zoals de milt of lever falen. Dit kan uiteindelijk zelfs tot de dood leiden.
• Bloedarmoede: dit is een afname van het aantal rode bloedcellen.

De behandeling van malaria

Voordat we het hebben over behandelingen, moeten we eerst onderscheid maken tussen de verschillende vormen van malaria. Behandeling van de ongecompliceerde vorm, waarbij parasieten betrokken zijn die niet van de soort falciparum zijn, omvat meestal een geneesmiddel dat chloroquine wordt genoemd. Patiënten nemen het medicijn oraal in.

Naast chloroquine zijn er andere alternatieven voor milde malaria-gevallen zoals kinine of pyrimethamine-sulfadiazine. In gebieden waar plasmodia resistent zijn tegen chloroquine, kan in plaats daarvan mefloquine worden gebruikt (Spaansse link).

Ernstige malaria wordt meestal veroorzaakt door Plasmodium falciparum en over het algemeen resistent tegen chloroquine. Deze vorm wordt behandeld door het intraveneus toedienen van kinine. De laatste jaren zijn er echter ook nieuwe medicijnen gebruikt, zoals artemisinine, mefloquine of halofantrine.