De gezondheidseffecten van zonnestraling

De effecten van zonnestraling op de gezondheid van iemand variëren van kleine huidlaesies tot een factor in de ontwikkeling van kanker en aandoeningen van het immuunsysteem. In het artikel van vandaag worden enkele voorzorgsmaatregelen besproken die je kunt nemen om jezelf ertegen te beschermen.

De zon is de ster die het dichtst bij de aarde staat en is het onderwerp van dromen, poëzie en veel wetenschappelijke studies. Het is waar dat zonlicht een bron van leven en warmte is. Zonnestraling bevordert echter niet altijd een goede gezondheid.

De energie die door de zon wordt afgegeven, verspreidt zich in de vorm van straling, maar niet alle straling bereikt de aarde. Dit komt doordat de atmosfeer er veel van absorbeert. Het deel dat het aardoppervlak bereikt, is echter de oorzaak van verschillende aandoeningen, variërend van een zonnesteek tot huidkanker.

Hoe zit zonnestraling in elkaar?

Er zijn veel soorten zonnestraling. Slechts twee daarvan zijn echter verantwoordelijk voor de meeste gezondheidsproblemen. Ten eerste heeft infraroodstraling een lage energie-intensiteit en weinig kracht om de huid binnen te dringen.

Daarom is het meestal niet verantwoordelijk voor huidproblemen. Het warmt je wel op en het stimuleert je bloedcirculatie. Het bevordert ook je thermoregulatie en is verantwoordelijk voor zweten.

Dan is er ook nog ultraviolette straling (UV), die de aarde net aan bereikt maar die gemakkelijker de binnenste lagen van de huid kan doordringen. Afhankelijk van het type kan het een eenvoudige bruine kleur of meer ernstige verwondingen veroorzaken.

De zon en de gezondheid van de mens

Blootstelling aan de zon bevordert processen zoals de synthese van vitamine D, maar kan de menselijke gezondheid te veel negatief beïnvloeden. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft gewaarschuwd voor de nadelige effecten van zonnestraling.

De WHO heeft ook aangegeven dat enkele van de negatieve effecten onder andere de volgende zijn:

• Een grotere kans op huidkanker.
• Verschillende graden van zonnebrand.
• Voortijdige en versnelde veroudering, aangezien de zonnestralen de vorming van vrije radicalen kunnen bevorderen en onomkeerbare schade kunnen toebrengen aan lichaamsmoleculen en cellulaire structuren.
• Diverse oogziekten, waaronder cataract.

Andere mogelijke schade door zonnestraling heeft te maken met de inactiviteit van het immuunsysteem:

• Verandering van de functies van antigeen presenterende cellen, een groep cellen van het immuunsysteem die de juiste reactie van het immuunsysteem beïnvloeden.
• Verhoogde vorming van cytokinen, die de reactie van het immuunsysteem stimuleren of verminderen. Deze bemiddelaars verminderen of vermenigvuldigen het afweereffect, afhankelijk van de behoeften van de omgeving en infecties door externe factoren.
• Veranderingen in de recirculatie van lymfocyten die ook de immuunrespons kunnen beïnvloeden. Dit komt doordat ze de distributieroutes van de witte bloedcellen in de weefsels veranderen.
• Activering van T-lymfocyten, de afweercellen die het lichaam beschermen tegen infectie en kanker helpen bestrijden. Ze veroorzaken externe reacties die bij verkeerde activering tot pathologieën kunnen leiden.

Effecten van zonnestraling op de gezondheid van de huid

Huidkanker is een van de belangrijkste gezondheidseffecten van zonnestraling. Huidoncologische pathologieën zijn de afgelopen 50 jaar toegenomen en lijken verband te houden met gaten in de ozonlaag. De functie van deze laag is om de zonnestralen te filteren.

Fotoveroudering (vroegtijdige veroudering van de huid) is een andere huidbeschadiging als gevolg van overmatige blootstelling aan de zon. Dit effect van zonnestraling manifesteert zich door huidelastose in die gebieden die het meest aan de zon zijn blootgesteld (gezicht, hals, decolleté). Ze leiden ook tot verdikking en droogheid van de huid, evenals tot diepe rimpels.

Fotodermatosen of huidveroudering door de zon heeft vlekken en hypergepigmenteerde gebieden als gevolg van een verandering van de melanocyten. De huid zal dik en ruw zijn en de poriën groot. Dit komt door een fenomeen dat bekend staat als hyperkeratinisatie.

Voorkom schade door zonnestraling

Ieder mens reageert verschillend op de zon. De aanleg om schade op te lopen is afhankelijk van het huidtype. Daarom is het belangrijk om je fototype (Engelse link) in gedachte te houden. Een bleke huid heeft bijvoorbeeld minder melanine en is daarom gevoeliger voor straling dan een donkere huid, terwijl de laatste meer vatbaar is voor hyperpigmentatie.

Hoe voorkom je schade door zonnestraling op je huid? Je moet er in principe rekening mee houden dat dit soort schade cumulatief is. Dit betekent dat je bent geboren met een bepaald zonnekapitaal en dat je dit gedurende je leven niet mag overschrijden. Je moet zonnebeschermingsproducten gebruiken die geschikt zijn voor je huidtype.

Kinderen jonger dan drie jaar mogen niet te lang in de zon liggen. Je moet rekening houden met de aanbevolen tijdvakken, de geografische locatie en de tijd van het jaar. Houd er rekening mee dat de intensiteit van zonnestralen varieert afhankelijk van de hoogte van de zon en het seizoen.