Bingewatchen door kinderen: wat kun je doen?

Ook kinderen houden bingewatching marathons en dit soort gedrag kan hun ontwikkeling, hun humeur en hun gezondheid beïnvloeden. We vertellen je wat bingewatching precies inhoudt.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 24 augustus, 2022

Wie is er niet bezweken voor het kijken van een heel seizoen van zijn favoriete serie in slechts een paar dagen? Zowel kinderen, jongeren als volwassenen komen in de verleiding om uren en uren voor het scherm audiovisuele inhoud te verslinden. We zijn ons echter niet altijd bewust van de negatieve gevolgen van deze gewoonte die bekend staat als bingewatchen.

Deze term, die de laatste jaren populair geworden is, verwijst naar de handeling van het voortdurend kijken naar series, video’s, of een andere audiovisuele inhoud. Een steeds vaker voorkomende gewoonte is het houden van bingewatching marathons.

Hoewel deze trend alle leeftijdsgroepen treft, zijn vooral de jongsten kwetsbaar. Door hun cognitieve en emotionele onvolwassenheid zijn ze sneller geneigd aan tv verslaafd te raken.

Maar bovendien kunnen de gevolgen heel schadelijk zijn voor hun zich ontwikkelende geest en lichaam. Dus, hoe kunnen we dit voorkomen? We bekijken het hieronder.

Wat is bingewatchen en waarom komt het voor?

Zoals we al gezegd hebben, bestaat bingewatchen uit het kijken naar buitensporige hoeveelheden tv of video’s in een korte tijd. Deze praktijk breidt zich uit sinds de komst en popularisering van streaming-platforms.

Dit is niet aan toeval te wijten. De platforms passen goed bestudeerde mechanismen toe die samenkomen om deze valse behoefte bij de kijker te creëren:

• Inhoud wordt als een blok uitgebracht. Dit maakt het mogelijk een heel seizoen (of zelfs een complete serie) in één dag helemaal te kijken, in plaats van een hele week te moeten wachten op de première van een nieuwe aflevering.
• Doorlopende uitzending. Als er een aflevering eindigt, begint de volgende automatisch over een paar seconden. We hoeven niet te beslissen of we verder willen kijken en we hebben daar ook geen tijd voor.
• De mogelijkheid om de inleiding en aftiteling over te slaan. Deze opties versterken onze behoefte aan onmiddellijkheid. Het menselijk brein is niet erg gesteld op wachten, en op deze manier kunnen we vermijden dat we dat moeten doen.
• Veel van de op een kinderpubliek gerichte titels bevatten interactieve en gegamificeerde elementen. Deze zijn in staat de aandacht van kinderen te vangen en langer vast te houden.

Al het bovenstaande heeft een directe invloed op de hersenen, want het zet ons aan tot impulsief handelen (Engelse link). Kijken naar een serie activeert het beloningssysteem van de hersenen, waardoor aangename en plezierige gewaarwordingen ontstaan en we gemotiveerd worden om dezelfde activiteit te blijven doen.

De belangrijkste gevolgen van bingewatchen bij kinderen

Hoewel we denken dat bingewatchen meer typerend is voor volwassenen, doen kinderen het (als ze niet onder toezicht staan) ook. De grote platforms weten dat maar al te goed. Volgens een rapport van Nielsen (Engelse link) was in 2020 zelfs 36% van de meest bekeken programma’s op streaming gericht op kinderen en pre-tieners. De repercussies voor minderjarigen kunnen ernstig zijn. De belangrijkste zijn de volgende.

Angst, depressie, en post-bingewatchen

Sommige onderzoeken (Engelse link) hebben het bingewatchen van series in verband gebracht met verhoogde stress, angst en depressie bij consumenten.

Het is nog onduidelijk of het het bingewatching is dat dit veroorzaakt, of dat deze marathonsessies juist het gevolg zijn van een slechte geestelijke gezondheid (een vorm van ontsnappen aan de werkelijkheid). Hoe het ook zij, dit zijn uiterst relevante bevindingen.

Anderzijds zorgt het op deze manier consumeren van audiovisuele inhoud ervoor dat kijkers (vooral kinderen) betrokken raken bij de personages en plots van hun series. Door zich overmatig in hen in te leven of aan hen gehecht te raken, kunnen ze na afloop van het programma een leegte of een emotioneel dieptepunt ervaren.

Dit soort depressie dat bekend staat als post-bingewatching treft veel minderjarigen, en houdt verband met deze vorm van audiovisuele consumptie.

Sedentaire en ongezonde leefgewoonten

Bingewatching zorgt ervoor dat kinderen lange uren op de bank voor het scherm zitten. Op die manier moedigt het een sedentaire en ongezonde leefstijl aan.

Dit heeft belangrijke gevolgen voor de gezondheid, want het werkt overgewicht, een laag gevoel van eigenwaarde, stress en ontmoediging in de hand, en tast ook de cognitieve prestaties en de impulsbeheersing aan, en verhoogt de kans op het ontstaan van hart- en vaatziekten in de toekomst.

Verwaarlozing van andere belangrijke activiteiten

Tenslotte is een van de schadelijkste factoren dat deze serie-binges tijd wegnemen van andere essentiële activiteiten, bijvoorbeeld speeltijd, socialisatie, quality time met het gezin, of een goede nachtrust.

Verwaarlozing van deze gebieden om tijd te besteden aan het consumeren van audiovisuele inhoud kan een sterke invloed hebben op een goede ontwikkeling van kinderen.

Hoe kun je bingewatchen door kinderen voorkomen?

Wat kinderen betreft, is het duidelijk dat de sleutel tot het voorkomen van bingewatching ouderlijk toezicht is. Ouders moeten de tijd die hun kinderen voor schermen doorbrengen reguleren, door ze tot een redelijke hoeveelheid te beperken, en voorzichtig zijn met het soort inhoud dat ze consumeren, en ook met de manier waarop ze dat doen.

Het is belangrijk enkele richtlijnen vast te stellen, zoals de televisie uitzetten tijdens de lunch of het avondeten, of de bedtijd niet veranderen vanwege een serie. Op dezelfde manier moeten ouders hun kinderen alternatieven voorstellen, zodat ze hun tijd productiever kunnen besteden.

De kinderen zich voor de tv laten vermaken is een gemakkelijke optie, maar ook schadelijk. Gezinsactiviteiten doen, activiteiten en uitstapjes met andere kinderen organiseren, of ze inschrijven voor naschoolse activiteiten zijn altijd gezonde alternatieven.

Kortom, het gaat erom dat je je bewust wordt van het bestaan van dit probleem en de ernst ervan, en dat je actie onderneemt om het te voorkomen. De gewoonten die we in onze kindertijd verwerven hebben de neiging ons tot in onze volwassenheid bij te blijven.

Als je hetzelfde probleem in je leven hebt opgemerkt, kijk dan eens naar het volgende artikel: