Additieven in levensmiddelen: allergieën, symptomen en behandelingen

Hoewel de gegevens nog steeds schaars zijn, weten we dat er een aanzienlijk aantal allergieën zijn voor additieven in levensmiddelen. Het is geen simpele intolerantie en kan immuunreacties veroorzaken die levensbedreigend kunnen zijn.

Een allergie voor additieven in levensmiddelen is een probleem dat vaak niet wordt gediagnosticeerd, omdat mensen het met een voedselintolerantie kunnen verwarren. Dit zijn echter verschillende verschijnselen, ook al hebben beide een gemeenschappelijke oorsprong en vergelijkbare symptomen.

Als het om voedselintolerantie gaat, dan ontstaan klachten omdat de persoon moeite heeft om een voedingsmiddel of voedseladditief goed te assimileren. Het immuunsysteem is hier niet bij betrokken.

Met betrekking tot allergieën voor additieven in levensmiddelen en voor voedsel in het algemeen reageert het immuunsysteem er onevenredig op. Dit kan in sommige ernstige gevallen levensbedreigend zijn.

De bevolking besteedt in het algemeen meer aandacht aan voedselintoleranties of voedselallergieën dan aan allergieën voor additieven in levensmiddelen.

Dit komt, omdat de laatste aanwezig zijn in de meeste ultrabewerkte voedingsmiddelen en degenen die ze consumeren hun schadelijke potentieel vaak negeren.

Additieven in levensmiddelen

Additieven in levensmiddelen zijn stoffen die tijdens de verwerking aan bepaalde levensmiddelen worden toegevoegd. Ze hebben eigenschappen die ingezet worden om het product te beïnvloeden, onder meer op het gebied van:

• smaak
• textuur
• kleur
• aroma
• houdbaarheid

Fabrikanten voegen deze stoffen toe met goedkeuring van de FDA of andere nationale gezondheidsautoriteiten en vermelden ze meestal op het productetiket. De regels hiervoor zijn per land vastgelegd.

Een allergie voor voedseladditieven treedt op wanneer het lichaam ze als potentieel gevaarlijk identificeert. Het veroorzaakt dus een immuunreactie om de stof aan te vallen met symptomen die van mild tot zeer ernstig kunnen variëren.

Symptomen van allergieën voor additieven in levensmiddelen

De symptomen van een allergie voor additieven in levensmiddelen kunnen sterk variëren. Allergieën voor voedseladditieven geven meestal klachten van de luchtwegen of de huid.

• De meest voorkomende zijn klachten van de luchtwegen, vooral astma en rinitis, maar ook de huid.
• Meestal ontstaan er problemen zoals netelroos en andere vormen van dermatitis.

De symptomen kunnen echter ook evolueren en een ernstige reactie veroorzaken die anafylaxie wordt genoemd en die levensbedreigend is. Dit gebeurt snel en hevig en het komt door de enorme afgifte van onder andere histamine. Het vernauwt bovendien de luchtwegen en kan de dood tot gevolg hebben.

Momenteel zijn onderzoekers van mening dat tussen 5 en 10% van de gevallen van chronische netelroos het gevolg is van allergieën voor voedseladditieven. Het cijfer zou echter hoger kunnen zijn maar bewijzen hiervoor ontbreken.

In feite zijn er momenteel nog verschillende beperkingen bij het stellen van de diagnose van dit probleem. Over het algemeen kan het optreden van klachten na het eten van bepaalde voedingsmiddelen echter een signaal zijn dat een allergoloog moet beoordelen.

Het potentiële risico van sommige additieven in levensmiddelen

Alle additieven in levensmiddelen kunnen bijwerkingen veroorzaken, maar sommige hebben een nog hoger potentieel risico. Dit zijn onder andere de volgende additieven:

• Industriële antioxidanten. Artsen melden gevallen van netelroos en atopische dermatitis als gevolg van de inname van voedingsmiddelen met industriële antioxidanten (Engelse link). In enkele gevallen produceert het bronchospasmen.
• Zwaveldioxide en sulfieten. Deze laatste kunnen ademhalingssymptomen veroorzaken, zoals rinitis of verergering bij astmapatiënten. Ze kunnen ook tot dermatitis, netelroos en spijsverteringsproblemen leiden.
• Nitraten en nitrieten. Deze kunnen atopische dermatitis verergeren en bovendien tot gevallen met ernstige allergische reacties leiden.
• Benzoëzuur en benzoaten. Dit zijn de meest voorkomende additieven bij allergische reacties. Ze verergeren atopische dermatitis en astma, netelroos, hoofdpijn, migraine, concentratieproblemen en hyperactiviteit.
• Methylcellulose. Dit additief kan tot nadelige gastro-intestinale reacties leiden.
• E441. Het is een verdikkingsmiddel dat ernstige allergische reacties kan veroorzaken bij mensen die hier allergisch voor zijn.
• Guargom en tragacanthgom. De eerste kan gastro-intestinale problemen veroorzaken. Deze laatste kan atopische dermatitis verergeren of netelroos veroorzaken.
• Mononatriumglutamaat. Dit product kan ernstige allergische reacties veroorzaken.
• Kleurstoffen. Ze kunnen milde, matige of, in zeldzame gevallen, ernstige allergische reacties veroorzaken.

Behandelingen

Om allergieën voor additieven in levensmiddelen onder controle te houden, moet je dus de bewerkte voedingsmiddelen die deze bevatten vermijden. Kies in plaats daarvan voor vers, natuurlijk voedsel dat bovendien vrij is van pesticiden.

Er is geen effectieve genezing mogelijk voor dit soort allergieën. De enige optie is om ze uit je dieet te verwijderen. Dit kan soms behoorlijk moeilijk zijn, omdat er veel voedingsmiddelen met additieven op de markt zijn.

Het wordt bemoeilijkt doordat additieven niet altijd op naam staan, maar op referentienummer. Het is belangrijk om de naam van de componenten te onderzoeken die overeenkomen met een nummer of code die op een voedseletiket staat.

De beste maatregel is dan om voorverpakte ultrabewerkte voedingsmiddelen te vermijden, vooral die van industriële oorsprong. Hoe minder industrieel bewerkt een levensmiddel is, hoe minder additieven het zal bevatten.

Het beste dieet voor mensen met een allergie voor bepaalde additieven is dus het dieet waarbij je alleen verse en natuurlijke ingrediënten eet. Je moet bovendien de consumptie van voedsel vermijden waarvan de gebruikte ingrediënten onduidelijk zijn (Engelse link). We raden je aan om ze in dergelijke gevallen gewoon niet te proberen.