5 tips om een proactief persoon te zijn

Een proactief persoon zijn heeft veel voordelen: het bevordert de autonomie, stimuleert de onafhankelijkheid en versterkt het gevoel van eigenwaarde. Leer meer over dit onderwerp in het artikel van vandaag.
5 tips om een proactief persoon te zijn

Laatste update: 07 september, 2021

Blijf niet zitten wachten tot er dingen gebeuren: onderneem actie. Dit is de mantra van een proactief persoon. Hoewel het een beetje klinkt als een reclameslogan, hebben we het over een van de vele manieren om te definiëren wat proactiviteit is.

Proactief gedrag betekent de leiding nemen in een lastige situatie en ermee omgaan. Het betekent vooruit lopen op de omstandigheden. Het tegenovergestelde is reactief gedrag, waarbij er alleen antwoord en reactie is.

Hoewel het meestal verband houdt met de werk- of professionele omgeving, is de houding van proactief persoon een zeer gewaardeerde kwaliteit in alle aspecten van het leven.

We willen niet alleen werken met iemand die altijd bereid is om actie te ondernemen en een oplossing te zoeken. We spreken ook graag  af met vrienden die een plan maken zonder het ingewikkeld te maken.

Aanbevelingen om een proactief persoon te worden

Te denken dat proactiviteit een gegeven eigenschap is, is bijna het tegenovergestelde van de definitie ervan. Een proactief persoon zijn impliceert beweging, non-conformiteit en zelfs een uitdaging voor de status-quo. Maar om dit te bereiken, moet je iets doen. Hier zijn enkele aanbevelingen waarmee je rekening moet houden. Laten we hier eens nader naar kijken.

1. Wees georganiseerd en realistisch

Organisatie is belangrijk voor een proactief persoon

Proactiviteit gaat hand in hand met organisatie. Daarom is het belangrijk om te weten wat onze lopende taken zijn en prioriteiten te stellen. Als we nadenken over wat we moeten doen, moeten we de taken onderverdelen en koppelen aan deadlines en betrokkenen.

Er zijn bijvoorbeeld zaken die van ons afhangen (verslag schrijven of de kast opruimen), maar er zijn ook activiteiten die afhankelijk zijn van anderen. Hun timing zal echter niet noodzakelijkerwijs samenvallen met de onze.

Organisatie impliceert ook het stellen van realistische, duidelijke en meetbare doelen, zodat we een koers kunnen uitzetten en de mate van vervulling of voortgang kunnen controleren. Om ons te helpen kunnen we tegenwoordig naast planners verschillende apps gebruiken.

2. Een flexibele maar niet speculatieve manier van denken hebben

Naast georganiseerd zijn, is het ook belangrijk om flexibel te zijn. Soms ontstaan er situaties die dringende aandacht vereisen, waardoor we onze plannen moeten kunnen wijzigen. Daarbij hoort ook het plannen van tegenslagen en realistische deadlines.

Aanpassen is echter niet hetzelfde als speculatie. De hele tijd denken in termen van ‘wat als’ versterkt alleen maar uitstelgedrag. Het is dus het beste om na te denken over onze gedachten en na te gaan welke van deze gedachten onder excuses vallen en welke echte redenen zijn om de activiteit uit te stellen.

Tegelijkertijd is het van cruciaal belang dat je een rem zet op die gedachten die veroordelend zijn en je capaciteit in twijfel trekken. Waarom zou ik iets doen als het fout gaat? Waarom zou ik het doen als er toch niets gaat veranderen? Pessimistische opvattingen staan proactiviteit in de weg en ontmoedigen je om zelfs maar te beginnen.

In gevallen waarin deze gedachten een permanent cognitief patroon zijn dat alle gebieden van het leven doordringt, is het raadzaam om een professional te raadplegen. Een proactief persoon daarentegen is optimistisch, positief en gelooft dat er manieren zijn om te verbeteren.

3. Proactiviteit is ook gebaseerd op goede gewoonten

Het is niet gemakkelijk om proactief te zijn als we moe zijn en weinig energie hebben. Daarom is het ook belangrijk om voor je gezondheid in het algemeen te zorgen. Voldoende rust en vrije tijd, een evenwichtige voeding en lichamelijke activiteit zijn allemaal sleutelwoorden. Alleen op deze manier kun je het beste van jezelf geven.

4. Een proactief persoon denkt aan wat hij heeft en niet wat er ontbreekt

Proactieve mensen denken in termen van de middelen die ze hebben en wat ze ermee kunnen doen. Ze lopen niet vast door wat ze missen of door dingen waar ze niets aan kunnen doen. Dit zijn slechts excuses die worden gebruikt om passiviteit te rechtvaardigen.

  • Mensen die een proactieve geest cultiveren zijn ook eerlijk tegen zichzelf. Ze kunnen herkennen wanneer ze de goede kant opgaan en wanneer niet.
  • Ze kunnen naar zichzelf kijken en begrijpen wat ze moeten veranderen. In die zin kunnen ze ook suggesties gebruiken en opbouwende kritiek accepteren.

5. Maak tijd en ruimte vrij voor concentratie

Proactief zijn houdt in dat we ons kunnen concentreren op wat we doen. Het is dus belangrijk dat we een omgeving vinden waarin we ons kunnen verbinden met de taak die voor ons ligt en geen tijd verspillen aan onderbrekingen.

Het belang van proactiviteit voor het leven

Als je te vaak het voortouw neemt kan dit juist voor stress zorgen

Proactiviteit is ook gekoppeld aan zelfrespect. Mensen die reactiever zijn, blijven stilstaan op een permanent plateau. Want hoewel ze misschien wel kunnen reageren, zullen ze geen initiatief nemen.

Proactiviteit stelt je ook in staat om een zekere mate van controle te hebben over bepaalde situaties, dus er is meer zekerheid en vertrouwen. Bij het plannen worden taken ook met minder stress geconfronteerd en uitgevoerd, omdat ze al weten wat hen te wachten staat. Mensen die reactief zijn, ervaren vaak stress bij hun taken omdat ze deze tot het laatste moment laten liggen.

Vooral bij groepswerk of activiteiten gaat proactiviteit hand in hand met participatie. Daarom hebben mensen die proactief zijn de neiging om betrokken te raken en hebben het gevoel dat ze ergens deel van uit maken.

Tot slot vergemakkelijkt proactiviteit de weg naar onafhankelijkheid en autonomie, aangezien een proactief persoon het voortouw neemt en geen goedkeuring van anderen nodig heeft om vooruit te komen. Reactieve mensen daarentegen zijn afhankelijk van de instructies of initiatieven van anderen.

Proactief zijn in de juiste mate

Zoals alle dingen in het leven is proactiviteit positief als er balans is en iemand niet tot het uiterste gaat. Hoewel het over het algemeen wordt geassocieerd met tevredenheid en productiviteit, is het ook waar dat wanneer de last niet goed wordt verdeeld, zelfs een proactief en goed georganiseerd persoon zich gestrest en opgebrand voelt.

Laten we eens denken aan gevallen waarin een proactief persoon overbelast raakt met taken omdat hij altijd degene is die de leiding neemt bij elk project. In deze situatie,wordt het zijn zwakke plek, in plaats dat het een voordeel is voor de persoon in kwestie.

Het is ook belangrijk om te erkennen dat proactiviteit nuances heeft. Proactief zijn betekent niet dat we op alle gebieden proactief zullen zijn. Sommige zaken of activiteiten zullen moeilijker voor ons zijn dan andere.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Griffin, M., Parker, S., & Mason, C. (2010). Leader vision and the development of adaptive and proactive performance: A longitudinal study. The Journal of Applied Psychology, 95(1), 174-182. doi:10.1037/a0017263
  • López- Salazar, Alejandra (2010). La proactividad empresarial como elemento de competitividad. Ra Ximhai, 6(2),303-312.[fecha de Consulta 11 de Abril de 2021]. ISSN: 1665-0441. Disponible en: https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=46115146011
  • Salessi, Solana, & Omar, Alicia (2017). Comportamientos proactivos en el trabajo: una puesta al día. Revista Argentina de Ciencias del Comportamiento, 9(3),82-103.[fecha de Consulta 11 de Abril de 2021]. ISSN: . Disponible en: https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=333454618005

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.