Zelfmedicatie en de gezondheidsrisico's

Er is een hoge frequentie van zelfmedicatie met antibiotica. Als gevolg vertonen sommige landen zeer slechte statistieken wat antibioticaresistentie betreft, vooral bij poliklinische bacteriële pathogenen.
Zelfmedicatie en de gezondheidsrisico's

Geschreven door Equipo Editorial

Laatste update: 22 december, 2022

Zelfmedicatie is het gebruik van medicatie zonder recept en daardoor dus zonder medische interventie. Het verontrustende hiervan is dat medicijnen steeds makkelijker te krijgen zijn, hetzij vanwege lagere prijzen of vanwege hun beschikbaarheid op internet.

Voor alle duidelijkheid, met ‘zonder medische interventie’ bedoelen we dat er geen professionele interventie is in de diagnose of het voorschrijven van een recept en er is geen toezicht op de behandeling.

Momenteel groeit deze gewoonte in toenemende mate in onze samenleving. De meeste mensen realiseren zich echter niet hoeveel ze zichzelf en de rest van de bevolking schaden wanneer ze aan zelfmedicatie doen.

Er zijn vrije geneesmiddelen die men kan gebruiken voor het verlichten van lichtere symptomen zoals hoofdpijn, koorts en verkoudheid. Je moet deze echter slechts tot op zekere hoogte en een beperkte periode gebruiken.

Dit is omdat je je dokter moet raadplegen in het geval dat deze symptomen langer aanhouden. In dit artikel zullen we de gevaren van zelfmedicatie bespreken en enkele gezonde alternatieven bekijken.

Zelfmedicatie en pijnstillers

Zelfmedicatie

De schattingen met betrekking tot de consumptie van deze medicijnen wijzen helaas op een enorme blootstelling van de bevolking aan analgetica, in alle leeftijdsgroepen en voor een breed scala aan ziekten.

Wanneer je deze medicijnen echter op goed geluk of zonder professionele controle overmatig gebruikt, kunnen ze je nieren en spijsverteringssysteem ernstig beïnvloeden en lijden tot bijvoorbeeld maagzweren en zelfs levernecrose.

Antibiotica: een zeer gevaarlijke vorm van zelfmedicatie

Helaas worden antibiotica vaak gekocht door mensen die niet eens een infectueuze medische diagnose hebben die het gebruik ervan rechtvaardigen. In veel gevallen vragen ze gewoon om bekende medicijnen op naam.

Er zijn veel landen met een hoog aantal aan zelfmedicatie met antibiotica. Als gevolg vertonen ze ongunstige statistieken over resistentie tegen antibiotica, vooral bij poliklinische bacteriële pathogenen.

Dit is erg gevaarlijk, omdat het betekent dat overmatig gebruik van deze medicijnen ervoor zorgt dat de bacteriën er tegen bestand raken, waardoor bepaalde ziekten niet te behandelen zijn.

Gebruik dus geen antibiotica zonder medisch toezicht. Dit is belangrijk omdat hun willekeurig gebruik een gevaar vormt voor de gezondheid van de hele wereldbevolking.

Andere gevallen

Er zijn ook enkele andere groepen medicijnen en supplementen die velen zonder medische begeleiding gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Plaatselijke anticeptica
  • Vitamine- en mineraalsupplementen
  • Antivirale middelen en hoestonderdrukkers
  • Gastro-intestinale medicijnen, laxeermiddelen, antacida en antiflatulerende middelen

Het belangrijkste dat we in dit artikel willen benadrukken is echter antibioticaresistentie.

Antibioticaresistentie

Zelfmedicatie

Antibioticaresistentie (link naar Engels artikel) is momenteel een wereldwijde crisis. Je hebt er waarschijnlijk al eens over gehoord, maar je weet misschien niet hoe groot het probleem eigenlijk is.

Wanneer soorten bacteriën resistent worden voor antibiotica, is dat omdat het antibioticum niet langer effectief is tegen die specifieke bacterie. Daarom ontwikkelen deze micro-organismen verschillende mechanismen om zichzelf te verdedigen tegen het effect van een bepaald medicijn.

Maar wat is dan het probleem? Waarom niet gewoon een ander soort medicijn gebruiken als de eerste niet meer werkt? Dat klopt, dat is precies onze huidige oplossing.

Dit levert echter andere problemen op, wanneer we de nieuwe antibiotica overmatig gaan gebruiken en de bacteriën daar ook resistent tegen worden. Het probleem is dat we bijna geen antibiotica-opties meer hebben en we lopen het risico dat de opties volledig opraken.

De ontwikkeling van nieuwe medicijnen is een lang, complex en zeer duur proces. Het is om deze reden dat het heel belangrijk is om niet aan zelfmedicatie te doen en altijd het advies van de arts op te volgen.

De gezondheidsgevaren van zelfmedicatie

Zelfmedicatie zonder medische of farmaceutische betrokkenheid brengt ook verschillende gezondheidsrisico’s met zich mee waar men zich in de meeste gevallen niet eens bewust van is. Denk onder andere aan:

  • Vergiftiging.
  • Gebrek aan effectiviteit, omdat ze verkeerd gebruikt zijn. Dit komt veel voor bij antibiotica die worden gebruikt om een virus te behandelen.
  • Afhankelijkheid of verslaving, zoals kan gebeuren met benzodiazepines.
  • Maskeren van ernstige klinische processen.
  • Persoonlijke antibioticaresistentie, zoals we hierboven hebben uitgelegd.

Ook interessant om te lezen:
Breedspectrum antibiotica, wat zijn dat?

Conclusie

Raadpleeg dus je dokter of apotheker als je vragen hebt over medicatie. Neem geen geneesmiddelen in waarvoor een recept vereist is, tenzij je dokter een dergelijke behandeling voorschrijft. Raadpleeg tot slot altijd een apotheker voor het juiste gebruik van vrij verkrijgbare medicijnen.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Tobón Marulanda, F. Á. (2002). Estudio sobre automedicación en la Universidad de Antioquia, Medellín, Colombia. Iatreia.
  • Ras Vidal, E., & Moya Ortiz, P. (2005). Prescripción médica o automedicación. Atencion Primaria. https://doi.org/10.1157/13079153
  • Wirtz, V. J., Dreser, A., & Leyva, R. (2009). El debate sobre la automedicación. Salud Pública de México. https://doi.org/10.1590/s0036-36342009000300004
  • Galán, T. A. (1999). El rol del farmacéutico en automedicación . Uso de medicamentos : análisis desde la experiencia en España. Pharmaceutical Care España.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.