Welke hormonen beïnvloeden de menstruatiecyclus?

Er zijn verschillende hormonen die de menstruatiecyclus beïnvloeden. Hun belangrijkste rol is om bevruchting en zwangerschap mogelijk te maken, en daardoor veroorzaken ze belangrijke veranderingen in het lichaam van een vrouw.
Welke hormonen beïnvloeden de menstruatiecyclus?

Geschreven door Edith Sánchez

Laatste update: 09 augustus, 2022

De verschillende hormonen die de menstruatiecyclus beïnvloeden hebben allemaal specifieke rollen waardoor alle processen zich normaal kunnen ontwikkelen. Dergelijke hormonen reguleren niet alleen de voortplantingsprocessen, maar ze hebben ook invloed op de stemming en het uiterlijk van de huid van een vrouw, evenals op vele andere aspecten.

De hormonen die de menstruatiecyclus beïnvloeden, zorgen er in principe voor dat de eicel doet wat hij moet doen. Hiermee bedoelen we dat de hormonen de noodzakelijke voorwaarden scheppen voor de bevruchting van de eicel; en zo niet, om te worden verwijdert uit het lichaam.

Deze processen zijn complex en kunnen alleen plaatsvinden omdat de hormonen die de menstruatiecyclus beïnvloeden hun werk doen. Deze hormonen zijn onder andere:

  • FSH of follikelstimulerend hormoon
  • LH of luteïniserend hormoon
  • Oestrogeen
  • Progesteron

De menstruatiecyclus

Een wekker met een kalender en een rode veer

De menstruatiecyclus bestaat uit zes cycli en in elk daarvan hebben de diverse hormonen een belangrijke taak. De cycli die hierbij worden onderscheiden zijn:

  • De ovariumcyclus. Dit proces vindt plaats in de eierstokken en omvat twee fasen: folliculaire rijping en corpus luteumfase. In de eerste fase produceert het lichaam een rijpe eicel en dit culmineert vervolgens in de eisprong. In de laatste fase creëren de hormonen de goede omstandigheden voor bevruchting.
  • Endometriale cyclus. In deze cyclus wordt het baarmoederslijmvlies dikker en vasculariseert het. Als de eicel vervolgens niet wordt bevrucht, komt dit slijmvlies los en verdrijft het lichaam het door de menstruatie.
  • Endocervicale cyclus. Deze cyclus houdt een toename van de slijmsecretie in die duurt tot aan de eisprong. Dit is om het sperma te helpen om de baarmoeder te bereiken. In de laatste fase van de cyclus verliest het slijmvlies deze eigenschappen.
  • Myometriumcyclus. Het myometrium is de spierwand van de baarmoeder. Tijdens de ovulatie trekt de spierwand samen om het sperma te helpen om op te stijgen. Daarna komt het weefsel tot rust.
  • Vaginale cyclus. Deze cyclus is vergelijkbaar met de endometriumcyclus. Er is sprake van een verdikking van het endometrium tot het moment van de eisprong. Als er geen bevruchting plaatsvindt laat dit los.
  • Borstcyclus. De borsten worden iets groter voor de menstruatie en kunnen ook gevoeliger zijn. Het is inconsistent en iedereen ervaart het anders.

De hypothalamus en de hormonen die de menstruatiecyclus beïnvloeden

De hormonen die de menstruatiecyclus beïnvloeden, beginnen hun proces in de hypothalamus. De hypothalamus scheidt de gonadotropines (GnRH) af. Daarvan is de belangrijkste functie om de productie van andere hormonen door het lichaam te stimuleren die nodig zijn om zowel de baarmoederholte als het endometrium in een geschikte staat voor conceptie te brengen.

Op zijn beurt maakt het lichaam in de hypofyse ook hormonen aan die de menstruatiecyclus beïnvloeden. De hypothalamus stuurt deze klier aan en is verantwoordelijk voor het afscheiden van zowel de FSH- als de LH-hormonen. Laten we deze hormonen die de menstruatiecyclus beïnvloeden eens nader bekijken:

  • FSH of follikelstimulerend hormoon. Het lichaam scheidt dit hormoon af in het eerste deel van de menstruatiecyclus en dit draagt bij tot de vorming en de rijping van de eicel. Het stimuleert ook de productie van oestrogeen door het lichaam van een vrouw.
  • LH of luteïniserend hormoon. Dit hormoon draagt bij aan het ovulatieproces en vergemakkelijkt daarnaast de afscheiding van progesteron door het lichaam. Daarnaast beschermt het de zwangerschap tijdens de eerste paar weken als het sperma de eicel bevrucht heeft.

Op deze manier vergemakkelijkt de FSH de vorming van de eicel en uiteindelijk de bevruchting. Op zijn beurt maakt het lichaam abrupt het luteïniserend hormoon aan. Tussen 9 en 12 uur nadat dit gebeurt, vindt de afgifte van de rijpe eicel plaats.

De eierstokken en hormonen die de menstruatiecyclus beïnvloeden

Menstruatiecyclus volgen met behulp van een kalender

Meerdere hormonen en hun acties moeten samenwerken om het lichaam te laten ovuleren.

De eierstokken scheiden ook enkele hormonen af tijdens de menstruatiecyclus, te weten oestrogeen en progesteron. Oestrogeen is een vrouwelijk geslachtshormoon dat voornamelijk de vrouwelijke geslachtsorganen beïnvloedt.

Onder de vele functies kunnen we ook vermelden dat het een ander hormoon dat prolactine wordt genoemd blokkeert. Prolactine is onder andere verantwoordelijk voor de melkproductie na de bevalling.

Er zijn verschillende soorten oestrogeen, maar de belangrijkste van deze hormonen, vanuit het oogpunt van het beïnvloeden van de menstruatiecyclus, is oestradiol. Dit hormoon stimuleert het endometrium om dikker te worden en te vasculariseren, waardoor de perfecte omstandigheden voor conceptie worden gecreëerd.

Naast oestrogeen is er ook progesteron. Dit hormoon vervult een belangrijke functie in de menstruatiecyclus. Het helpt het endometrium om te rijpen en veroorzaakt daarnaast veranderingen in het gehele voortplantingssysteem. De belangrijkste effecten zijn onder andere:

  • Aanpassen van de borsten voor het geven van borstvoeding.
  • Vermindering van de activiteit van het slijmvlies in het endometrium zodat er geen samentrekkingen van de baarmoeder zijn die een zwangerschap voorkomen.
  • Het verhogen van de lichaamstemperatuur om de bevruchting te vergemakkelijken.
  • Vermindering van de hoeveelheid baarmoederhalsslijm om het opstijgen van andere zaadcellen te voorkomen wanneer de eicel is bevrucht.

Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Otero Dadín, C., Rodríguez Salgado, D., & Andrade Fernández, E. (2009). Ciclos naturales de las hormonas sexuales y diferencias entre sexos en memoria. Actas Españolas de Psiquiatría, 37(2).


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.