Wat is de schildwachtklier of poortwachterklier?

De schildwachtklier is een zeer belangrijke lymfeklier bij de diagnose, stadiëring en behandeling van diverse soorten kanker, met name borstkanker. De juiste identificatie kan de kankerpatiënt operaties en andere ingrepen besparen.

Oncologische pathologieën leiden vaak tot overmatig gebruik van verschillende procedures bij de behandeling van de patiënt. Het nemen van een biopt van de schildwachtklier bespaart een aantal stappen en voorkomt een operatie die wellicht niet noodzakelijk zou zijn.

De schildwachtklier of poortwachterklier is het eerste knooppunt waar kankercellen langskomen als ze zich van de primaire tumor afscheiden. Het is geen metastase in de brede zin van het woord, maar het mechanisme is vergelijkbaar.

Van een plaatselijke tumor in een orgaan verspreiden kwaadaardige cellen zich naar andere gebieden van het lichaam via de bloedbaan. Sommige van deze kwaadaardige cellen komen aan bij een nabijgelegen lymfeklier.

Bij borstkanker is de schildwachtklier de sleutel bij het bepalen van de stadiëring als we kijken naar de ware omvang van de tumor in het lichaam. Door een biopsie van de schildwachtklier te nemen kunnen artsen het verloop van de aandoening bij die persoon voorspellen.

Bovendien helpen de gegevens van het biopt uit de schildwachtklier bij het plannen van de daarop volgende therapie. Op basis van de omvang van de kanker kunnen artsen beslissen welke middelen voor de behandeling ze inzetten zoals bijvoorbeeld:

• alleen chirurgie.
• chemotherapie plus bestralingen.
• een andere combinatie.

Evolutie van behandeling dankzij de schildwachtkier

De biopsie van de schildwachtklier was een belangrijke stap vooruit in de oncologie. Bedenk dat vóór deze techniek beschikbaar was, een vrouw met borstkanker altijd een grote operatie moest ondergaan.

Daarbij werd zowel het borstweefsel als een deel van de lymfeketen uit haar oksel die zich het dichtst bij de primaire tumor bevindt verwijderd.

Dit is geen kleine ingreep en een van de meestvoorkomende bijwerkingen is lymfoedeem, dat bestaat uit obstructie van de lymfecirculatie. In dit geval sijpelt de vloeistof in de zachte weefsels, waardoor de arm ernstig kan opzetten. Dit wordt veroorzaakt door het gebrek aan circulatie van het lymfevocht.

De verwijdering van de hele lymfeketen heeft twee doelen: de diagnose van de omvang van de tumor en de behandeling van eventuele metastasen die zich daar al bevinden.

Het probleem met deze techniek was dat als het resultaat van de volgende biopsie negatief was, de hele ingreep tevergeefs was geweest en de vrouw met borstkanker wel met de nadelige gevolgen moet omgaan.

Het idee om de omvang van de operatie te verkleinen, is om de kwaliteit van leven van de patiënten te verbeteren. Er moet nog steeds worden ingegrepen, maar de incisie is kleiner en de chirurg zal de lymfeklier alleen verwijderen als de biopsie de aanwezigheid van kwaadaardige cellen oplevert.

Biopsie van de schildwachtklier

De procedure van een biopsie van de schildwacht maakt deel uit van het protocol voor bepaalde soorten borstkanker. Er is geëxperimenteerd met het nemen van een biopsie bij melanomen (Spaanse link), maar er is nog steeds discussie over het nut ervan.

Zoals we eerder vermeldden, neemt men bij deze biopsie een monster van het eerste knooppunt waarnaar cellen van de primaire tumor zou wegvloeien, om kwaadaardige cellen te lokaliseren. Als het resultaat negatief is, kunnen we er zeker van zijn dat de tumor gelokaliseerd is en zich in het orgaan bevindt.

Dit houdt een kleinere incisie in dan nodig is voor een grote operatie om de lymfeketen te verwijderen. Dit kan echter nog steeds bijwerkingen geven. De meestvoorkomende problemen zijn bloedingen uit de wond en infectie van de huid op de prikplaats. Het risico is echter erg laag.

Hoe weten ze welke de schildwachtklier is?

Om de biopsie uit te voeren, moeten artsen eerst de schildwachtklier identificeren. Om dit te doen, gebruiken gezondheidsteams technieken die dit knooppunt duidelijk aanwijzen. Op die manier kan de chirurg de juiste locatie voor de procedure vinden.

Een manier om de schildwachtklier te markeren is met radioactiviteit. Eerst wordt een radio-actieve oplossing geïnjecteerd in gebieden nabij de primaire tumor. Deze oplossing migreert naar het lymfestelsel en maakt het eerste knooppunt in de keten radioactief.

Een andere techniek is die met blauwe kleurstof (Spaanse link). In plaats van een radioactieve stof bevat de injectie blauwe kleurstof, die dezelfde reis maakt, van het gebied van de primaire tumor naar het eerste nabijgelegen knooppunt.

De keuze voor de beste methode hangt af van het team dat de aandoening behandelt. Beide zijn efficiënt in het lokaliseren van de schildwachtklier en de nadelige effecten zijn minimaal.

De radioactieve stof is zwak en veroorzaakt geen inwendige stralingsproblemen in de cellen. Aan de andere kant kan de blauwe kleurstof een tijdlang een blauwachtige verkleuring van de urine veroorzaken. Dit is verder niet schadelijk.

Wat betekenen de biopsieresultaten?

Er zijn twee manieren om verder te gaan na een biopsie van de schildwachtklier. Als het resultaat negatief is, betekent dit dat er geen kwaadaardige cellen zijn gedetecteerd. Er is dan geen verdere operatie nodig. Artsen zullen de situatie van de patiënt beoordelen en de bijbehorende behandeling starten.

Bij een positief resultaat moet de operatie uitgebreid worden. Dit betekent dat kankercellen zijn gedetecteerd in nabijgelegen knooppunten en dat de tumor is uitgezaaid.

Zoals we altijd aangeven is vroege detectie erg belangrijk, zeker in de oncologie. Hoe eerder de onderzoeken worden uitgevoerd, hoe eerder de resultaten beschikbaar zijn en hoe beter de prognose.