Voedingsadviezen voor mensen met cirrose
Het voedsel dat mensen met cirrose moeten eten, is afhankelijk van het stadium waarin de ziekte verkeert. Aangezien deze aandoening niet te genezen is, is het stellen van langetermijndoelen een prioriteit, aangezien de adviezen de rest van het leven moeten worden volgehouden.
Deze pathologie is het eindresultaat van chronische leverschade. Volgens het American College of Gastroenterology lijden ongeveer 5,5 miljoen mensen in de Verenigde Staten eraan (Spaanse link). Het zal je wellicht verrassen, maar deze aandoening veroorzaakt ongeveer 26.000 doden per jaar.
Cirrose, wat is het precies?
Cirrose is een chronische aandoening waarbij cellen in bepaalde delen van de lever afsterven, wat leidt tot fibrose van het weefsel. Dit is een soort littekenweefsel. Knobbeltjes vervangen dus functionerend leverweefsel, wat leidt tot een verandering in de samenstelling en functionaliteit van het orgaan.
Volgens verschillende onderzoeken (Spaanse link) is overmatig alcoholgebruik gedurende een langere periode een van de belangrijkste oorzaken van deze pathologie.
Daarnaast kunnen een galwegobstructie, chronische hepatitis B of C en andere leveraandoeningen een rol spelen. Het is erg belangrijk om de verschillende oorzaken van deze aandoening te kennen. Alcoholisten zouden niet dezelfde adviezen moeten krijgen als andere patiënten om maar een voorbeeld te geven.
Wellicht vind je dit artikel ook interessant:
Leer alles over leveraandoeningen
De stadia van cirrose
Er zijn twee basisfasen te onderscheiden met betrekking tot deze aandoening (Spaanse link). De eerste staat bekend als gecompenseerde cirrose. Als er geen behandelingen of veranderingen in levensstijl plaats vinden, treedt vergevorderde of gedecompenseerde cirrose op.
Hiervan is sprake wanneer de celvernietiging langere tijd aanhoudt. Het dieet moet in de laatste fase extreem streng zijn, om de hieronder volgende symptomen zo veel mogelijk te beperken:
- Geelzucht. Dit is de vergeling van de huid en slijmvliezen door de verhoging van bilirubine in het lichaam.
- Ascites. Dit is de ophoping van vocht in de buik als gevolg van veranderingen in de inwendige druk van de bloedvaten.
- Encefalopathie. Deze aandoening kan mentale verwarring veroorzaken doordat giftige stoffen in de hersenen aanwezig zijn.
- Bloedingen in het spijsverteringsstelsel
- Prevalentie van ondervoeding
Ondervoeding is een veelvoorkomend probleem bij deze patiënten. Verschillende onderzoeken (Engelse link) suggereren dat tot 25% van de gecompenseerde cirrose en 80% van de gevorderde patiënten hieraan lijdt. Over het algemeen is er sprake van zowel verlies van spiermassa (groter bij mannen) als van vetweefsel.
Bij alcoholisten met cirrose is de mate van ondervoeding zelfs nog groter. Aan de ene kant spelen hier de schadelijke gevolgen van de leverziekte een rol. Daarnaast is het gebrek aan variatie van de geconsumeerde voedingsmiddelen door de slechte gewoonten van verslaving een groot probleem.
Wat zouden mensen met cirrose moeten eten?
Over het algemeen krijgen patiënten de diagnose cirrose wanneer de ziekte al ver gevorderd is. Om deze reden is het belangrijkste doel van de adviezen om alle voedingsstoffen te leveren die nodig zijn om tekorten te voorkomen.
Bovendien moeten mensen met cirrose te allen tijde een beschermend dieet voor de lever volgen. Zo laat de studie Voedingszorg voor patiënten met levercirrose zien dat mensen die gecompenseerde cirrose hebben en stabiel zijn, over het algemeen een vrij normale voedingsbehoefte hebben (Spaanse link).
Het dieet voor deze doelgroep moet dan ook producten uit alle voedselgroepen bevatten en daarnaast vetarm zijn. Volgens de Spanish Society of Digestive Pathology (Spaanse link) moeten de volgende producten in het dieet worden opgenomen:
- rood vlees en gevogelte (het is belangrijk om voorrang te geven aan vetarme opties )
- vis
- eieren
- fruit en groenten
- granen
- oliën en vetten (met mate)
- noten en zaden (in beperkte hoeveelheid)
- magere zuivelproducten
Daarnaast moet iedere patiënt een grondige, individuele evaluatie ondergaan. Onderzoek op dit gebied (Spaanse link) geeft aan dat, om tekorten te voorkomen, de eiwitinname tussen de 1 en 1,5 gram per kilogram lichaamsgewicht moet bedragen. Bovendien is het advies om 5 lichte maaltijden per dag te eten.
Bovendien moeten alle giftige stoffen (inclusief uiteraard alcohol) volledig uit het eetpatroon worden verwijderd. Wanneer alcoholmisbruik de oorzaak is van deze ziekte, vertraagt de eliminatie de progressie van de problemen en verbetert de prognose op een opmerkelijke manier.
Eten als er duidelijke symptomen van de ziekte zijn
De bovengenoemde complicaties treden op in de gedecompenseerde fase. Daarin worden er adviezen gegeven over wat mensen met cirrose wel en niet zouden moeten eten en drinken.
Volgens een artikel gepubliceerd in het tijdschrift Farmacia Profesional (Spaanse link) moet het dieet daarom aan hun behoeften worden aangepast. Het is belangrijk om rekening te houden met de volgende beperkingen:
- De vloeistofinname beperken tot 1,2 liter per dag.
- Het beperken van de natriuminname, omdat dit de ophoping van vocht bevordert en ascites verergert.
- Het verminderen van de eiwitconsumptie om de lever, het belangrijkste weefsel dat verantwoordelijk is voor de metabolisering van eiwitten, niet te zwaar te belasten.
Bij patiënten met encefalopathie kan een eiwitbeperking van 0,5 gram per kilogram lichaamsgewicht worden geadviseerd. Vervolgens kan op geleide van klachten deze hoeveelheid geleidelijk verhoogd worden totdat de eiwitinname een normaal niveau bereikt heeft.
Als de patiënt besluit deze maatregel toe te passen is het noodzakelijk dat hij supplementen met vertakte aminozuren inneemt om verdere schade te voorkomen.
Ook kan de introductie van een multivitamine worden overwogen – vooral vitamine B en K zijn noodzakelijk. De eerste voorkomt de ontwikkeling van neuropathieën en de tweede vermindert bloedingen die het gevolg zijn van stollingsfalen.
Een levertransplantatie bij mensen met cirrose
Voor patiënten met gevorderde cirrose kan een levertransplantatie als behandelingsoptie overwogen worden. Het is echter belangrijk om te onthouden dat de operatie grote risico’s met zich meebrengt. Tevens is het niet echt de definitieve oplossing is gezien de intensieve nazorg na een transplantatie.
Mensen met cirrose die een levertransplantatie ondergaan, moeten medicijnen gebruiken om te voorkomen dat hun lichaam het nieuwe orgaan afstoot. Deze medicijnen hebben echter nadelige bijwerkingen, waarvan de lever beïnvloeden.
Conclusie
Ongeacht of de cirrose stabiel of onstabiel is, de leveractiviteit is altijd gebrekkig. Daardoor hopen giftige stoffen zich op in het lichaam. Om elke vorm van complicaties te voorkomen, is het daarom essentieel om te allen tijde strikt te zijn met het opvolgen van de dieetadviezen.
Het zou ideaal zijn om controle-afspraken te hebben bij zowel een arts als een diëtist. Op die manier kan de algemene toestand geëvalueerd worden en het meest geschikte dieet voor het individu op te stellen.
Bovendien zal het gebruik van medicijnen die alleen de arts kan voorschrijven noodzakelijk zijn, omdat de complexiteit van de aandoening een veelzijdige benadering vereist.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Aceves-Martins, M. (2014). Cuidado nutricional de pacientes con cirrosis hepática. Nutrición Hospitalaria, 29(2), 246-258.
- Kalaitzakis, E., Simrén, M., Olsson, R., Henfridsson, P., Hugosson, I., Bengtsson, M., & Björnsson, E. (2006). Gastrointestinal symptoms in patients with liver cirrhosis: associations with nutritional status and health-related quality of life. Scandinavian journal of gastroenterology, 41(12), 1464-1472.
- Román Abal, E. M., & de Patología, A. E. D. E. (2007). Guía de cuidados para pacientes con cirrosis hepática y sus familiares.
- Buey, L. G., Mateos, F. G., & Moreno-Otero, R. (2012). Cirrosis hepática. Medicine-Programa de formación médica continuada acreditado, 11(11), 625-633.
- Gaviria, Mónica Marcela, Gonzalo Correa Arango, and María Cristina Navas. “Alcohol, cirrosis y predisposición genética.” Revista Colombiana de Gastroenterología 31.1 (2016): 27-35.
- Fernández, Marlen Ivón Castellanos. “Nutrición y cirrosis hepática.” Acta Médica de Cuba 11.1 (2003).
- Mesejo, A., M. Juan, and A. Serrano. “Cirrosis y encefalopatía hepáticas: consecuencias clínico-metabólicas y soporte nutricional.” Nutrición Hospitalaria 23 (2008): 8-18.
- Ruiz-Margáin, A., et al. “Manejo dietético y suplementación con aminoácidos de cadena ramificada en cirrosis hepática.” Revista de Gastroenterología de México 83.4 (2018): 424-433.
- Vilas-Rivas, María José, et al. “Recomendaciones al alta para pacientes diagnosticados de cirrosis.” ICUE. Investigación y CUidados de Enfermería 2.2 (2017): 45-49.