Overdreven hygiëne en antibioticaresistentie

Een recente studie heeft een verband gelegd tussen overdreven hygiëne en een verhoogde virale en bacteriële resistentie tegen geneesmiddelen. Leer hier alles over buitensporige hygiëne en antibioticaresistentie!

Weet je dat het aantal mensen dat ernstig ziek wordt en zelfs sterft door antibioticaresistentie elk jaar wereldwijd toeneemt? In dit artikel vertellen wij je hoe buitensporige hygiëne dit probleem beïnvloedt.

Overmatige hygiëne en antibioticaresistentie

Voordat we op dit onderwerp ingaan, is het belangrijk dat we uitleggen wat overdreven hygiëne precies is. De waarheid is dat deze term moeilijk te definiëren is. In het algemeen wordt het volgende beschouwd als een overmaat aan persoonlijke hygiëne:

• voortdurend je handen wassen
• meerdere keren per dag onnodig douchen

Hierdoor kan je immuunsysteem zijn functionaliteit verliezen. Met andere woorden, je huid kan haar beschermende barrière verliezen en blootgesteld worden aan allerlei soorten bacteriën.

Hoe zit het met de hygiëne in het huishouden? Voortdurend schoonmaken met dezelfde producten kan ervoor zorgen dat ziekteverwekkers eraan gewend raken. Als gevolg daarvan kunnen ze er een resistentie tegen ontwikkelen.

Wat is antibioticaresistentie?

Antibioticaresistentie treedt op wanneer deze geneesmiddelen niet meer werken tegen micro-organismen. Met andere woorden, de ziekteverwekkers raken eraan ‘gewend’.

Over het algemeen doet deze situatie zich voor als gevolg van het routinematige gebruik van antibiotica (en zelfs misbruik ervan). Op de een of andere manier verliezen bacteriën hun gevoeligheid. Om ze te bestrijden, moet je dus je toevlucht nemen tot steeds agressievere stoffen.

In de afgelopen jaren zijn er mutaties van micro-organismen opgedoken die steeds resistenter zijn tegen antibiotica. Zo publiceerde de krant El País in 2016 het verhaal van een vrouw in de Verenigde Staten die leed aan de sterkste antibioticaresistente urineweginfectie ooit.

Het ministerie van Volksgezondheid en Sociale Zorg van het Verenigd Koninkrijk gaf opdracht tot een analyse van antibioticaresistentie. Deze analyse, bekend als de ‘Review on Antimicrobial Resistance’, werd in twee jaar voltooid. We kunnen er een aantal interessante gegevens uit halen:

• Ten eerste nemen geneesmiddelenresistente infecties nu al toe.
• In Europa en de Verenigde Staten sterven jaarlijks ongeveer 50.000 mensen aan antibiotica-resistente infecties.
• Elk jaar sterven er minstens 700.000 mensen aan geneesmiddelenresistentie bij ziekten zoals bacteriële infecties, malaria, HIV/AIDS of tuberculose.
• Tenslotte zou dit probleem routineoperaties en kleine infecties op lange termijn bemoeilijken.

In dit artikel hebben we uitgelegd dat antibioticaresistentie een zeer verontrustend probleem voor de volksgezondheid is. Wat is het verband met overdreven hygiëne?

Het verband tussen buitensporige hygiëne en resistentie

In een studie aan de Technische Universiteit van Graz in Oostenrijk werden de micro-organismen en de antibioticaresistentie op de Intensive Care-afdeling van het Universitair Ziekenhuis Graz vergeleken (Engelse link). De conclusies waren opvallend:

• De microbiële diversiteit neemt af in ruimten met een hoog niveau van hygiëne, terwijl de diversiteit van resistentie toeneemt.

Overdreven hygiëne zou dus wel eens contraproductief kunnen zijn. De bovengenoemde studie pleit voor een stabiele microbiële diversiteit in klinische ruimten om de verspreiding van resistenties tegen te gaan. Hoe kan deze stabiliteit nu worden bereikt?

Deskundigen suggereren dat het een goed idee is om kamerplanten te hebben in plaats van veel schoonmaakmiddelen te gebruiken. Ook raden zij aan om ruimtes regelmatig te luchten. Dit zou namelijk de bacteriële diversiteit verbeteren en tegelijkertijd de ontwikkeling van resistentie tegen schoonmaakmiddelen voorkomen.

Wat antibiotica betreft, raadt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) mensen aan geen antibiotica te nemen die niet door een arts zijn voorgeschreven en geen medicijnen te vragen als ze die niet nodig hebben. Omgekeerd bevelen zij handen wassen aan als de belangrijkste manier om infecties te voorkomen.

Het is goed om te weten dat je je handen niet overmatig moet wassen om te voorkomen dat je de beschermende huidbarrières wegneemt en jezelf kwetsbaarder maakt. Hetzelfde geldt voor het schoonmaken van het huis.

Kortom, houd je huis schoon, maar overdrijf het niet! De aanwezigheid van bepaalde bacteriën helpt je immuunsysteem op lange termijn sterk en gezond te houden.