Lichaamsbeweging bij kinderen: alles wat je moet weten

Lichaamsbeweging bij kinderen behoedt hen voor een zittende levensstijl, versterkt hun spieren, verscherpt hun coördinatie en legt de basis voor hun gezondheid in de toekomst.

Lichaamsbeweging bij kinderen is elke activiteit die gericht is op het verbeteren van de gezondheid, de prestaties en de kwaliteit van het leven. In tegenstelling tot lichaamsbeweging bij volwassenen, is deze lichaamsbeweging gepland, gestructureerd en systematisch.

De leeftijd van het kind doet er niet toe. Hoe vroeger het begint, hoe beter het eigenlijk is, vooral als het gaat om lichaamsbeweging bij kinderen.

Lichaamsbeweging houdt kinderen weg van een zittende levensstijl en voorkomt obesitas. In dit verband hebben deskundigen de laatste jaren enkele rode vlaggen gehesen, vooral sinds het gebruik van communicatietechnologieën en sociale netwerken is toegenomen, waardoor zelfs de jongste kinderen naar schermen zitten te kijken.

Gemiddeld worden kinderen meer dan twee uur per dag blootgesteld aan technologische apparatuur, zoals spelconsoles en mobiele telefoons. Deze hebben een impact op de schaarse aandacht die ze besteden aan lichaamsbeweging en beïnvloeden de inname van calorierijk voedsel.

De voordelen van lichaamsbeweging bij kinderen

Lichaamsbeweging bij kinderen verhoogt de stofwisselingsactiviteit van hun spieren, omdat ze meer zuurstof en voedingsstoffen nodig hebben en tegelijkertijd meer afvalstoffen moeten afvoeren.

Om een metabole toename te bereiken, herverdeelt het systeem de doorbloeding naar de actieve spieren. Deze nemen, door het grotere aanbod van bloed, meer zuurstof en voedingsstoffen op.

Lichaamsbeweging bij kinderen zorgt voor cardiorespiratoire capaciteit, lenigheid, kracht, uithoudingsvermogen en coördinatie. En dat is nog maar het fysieke aspect. Er zijn daarnaast ook sociale voordelen. Lichaamsbeweging bevordert namelijk de relaties die zij met anderen en met hun omgeving aangaan en verbetert, op persoonlijk vlak, hun gevoel van eigenwaarde.

Gevolgen van een gebrek aan lichaamsbeweging voor de gezondheid van kinderen

Het is ingewikkeld om een gewoonte van lichaamsbeweging op te bouwen tegenover het gemak van de immobiliteit en de sedentaire levensstijl die de amusements- en communicatietechnologieën opleggen.

Deze realiteit is nog erger geworden door situaties zoals de covid-19-pandemie (Spaanse link). Hierdoor is openluchtrecreatie en sporten in veel gevallen onmogelijk geworden en zijn conventionele levenspatronen onderbroken.

In deze omstandigheden zijn controle over digitale apparaten, vlotte communicatie en het toezicht op routines, schema’s en basisgewoonten dringende behoeften.

Naast de fysieke problemen die het gevolg zijn van een gebrek aan lichaamsbeweging, zoals zwaarlijvigheid, diabetes en stoornissen van het immuunsysteem, zijn er ook intellectuele en sociale problemen. Zo heeft weinig lichaamsbeweging gevolgen voor de schoolprestaties, de concentratie en de slaap.

Als een gezond lichaam beweging weerspiegelt, dan weerspiegelt het sociale en gemeenschapslichaam op zijn beurt socialisatie. Een kind dat beweegt versterkt zijn botten en spieren, terwijl het kind zijn gevoel van eigenwaarde voedt en depressie, stress en ontmoediging afweert.

Bewegingsvormen die kinderen kunnen doen

Om hun cardiorespiratoire uithoudingsvermogen, flexibiliteit, spieruithoudingsvermogen en coördinatie te verbeteren, laten we veilige en eenvoudige alternatieven zien die je met kinderen kunt doen.

De eerste optie is dansen. Behalve dat het een uitstekende training is, is het ook nog eens heel erg leuk. Het hele lichaam wordt erbij betrokken, de bloedsomloop wordt gestimuleerd, houdingen worden gecorrigeerd en de coördinatie wordt geoefend.

Daarnaast kunnen kinderen sit-ups en squats doen. Wat de sit-ups betreft, moet je voorzichtig zijn. Kinderen nemen hun ouders als voorbeeld en het verkeerd uitvoeren van sit-ups veroorzaakt pijn en atrofie. Planken, beenheffen en sit-ups zijn krachtoefeningen die met de nodige voorzichtigheid moeten worden uitgevoerd.

• Je kunt ook een hindernisbaan maken, wat kinderen graag doen, met behulp van strategieën zoals obstakels, afstanden en soorten routes met een stopwatch in de hand.
• Een andere oefening is touwtje springen. Het verbrandt calorieën, scherpt de coördinatie en concentratie aan, versterkt de spieren in de benen, armen, schouders en langs de ruggengraat. Het is een uitstekende aërobe oefening.
• Ten slotte zijn er bepaalde yogahoudingen die je perfect kunt uitvoeren met de kleintjes in je huis.

Oefeningen die niet door kinderen mogen worden uitgevoerd

Bepaalde oefeningen brengen de spieren, pezen, gewrichten en wervelkolom van kinderen in gevaar. Leer deze te herkennen en probeer ze te vermijden. Hoewel je ze kunt verwarren met spelletjes, zetten ze gevoelige en zich ontwikkelende delen van het kinderlichaam onder spanning. Voorzichtigheid en gezond verstand zijn de sleutels.

• Als je bijvoorbeeld gehurkt loopt en je enkels vasthoudt, kun je je meniscus, pezen en knieën blesseren.
• Wat rekoefeningen betreft, zijn bruggen waarbij je achterover buigt tot je handen de grond raken riskant. Dat komt omdat ze druk uitoefenen op de ruggengraat.
• Kinderen moeten ook niet proberen om met hun handen de toppen van hun tenen aan te raken, want dat geeft druk op de ruggengraat, het bekken en de buikspieren.
• Hetzelfde geldt voor het maken van wijde en snelle cirkels met hun nek, die de eerste ruggenwervels kunnen aantasten. Ze moeten deze alleen van links naar rechts en voorzichtig uitvoeren.

Oefeningen die kinderen echter nooit zonder volwassen en professionele begeleiding mogen doen, zijn oefeningen die te maken hebben met krachttraining door gewichtheffen (Spaanse link). Dit zijn oefeningen die hun botmassa, spierkracht en motoriek vergroten, maar die speciale aandacht vereisen.

De aanbevelingen van de WHO over lichaamsbeweging bij kinderen

Een sedentaire levensstijl, zwaarlijvigheid en inactiviteit veroorzaken elk jaar bijna 5 miljoen sterfgevallen onder de wereldbevolking. Daarom heeft de Wereldgezondheidsorganisatie gewaarschuwd dat kinderen minder tijd moeten besteden aan zitten en meer tijd aan spelen.

De cijfers spreken voor zich: 23% van de volwassenen en 80% van de adolescenten krijgen niet genoeg lichaamsbeweging, aldus de organisatie. Vandaar het belang van gezonde leefgewoonten met minder schermen, meer spelletjes en meer uren slaap van goede kwaliteit.

De aanbevelingen zijn erop gericht de motorische en cognitieve ontwikkeling van kinderen in de eerste vijf jaar te verbeteren. Dit moet de basis vormen voor een gezond leven.

In elk geval mag niet meer dan één uur aan schermtijd worden besteed en moet ongeveer drie uur lichaamsbeweging met routines en oefeningen van verschillende intensiteit, van matig tot hoog, over de dag worden verdeeld.

Lichaamsbeweging bij kinderen: een garantie voor gezondheid op volwassen leeftijd

Onderzoek wijst uit dat hart- en vaatziekten hun oorsprong vinden in de kindertijd en de adolescentie (Spaanse link). De slechte niveaus van lipiden of vetten, lipoproteïnen, maar ook een hoge bloeddruk en obesitas bereiken de volwassenheid.

Bovendien hebben de bewegingspatronen bij kinderen de neiging door te werken tot in de volwassenheid. Als kinderen bepaalde gewoonten niet hebben aangeleerd voor ze volwassen zijn, zullen ze die waarschijnlijk ook niet aanleren op volwassen leeftijd. Over het geheel genomen hebben deskundigen geconcludeerd dat de kindertijd en de adolescentie de basis vormen voor gezonde mannen en vrouwen.

Hoewel lichamelijke conditie en genetica zwaar wegen bij de aanleg voor lichaamsbeweging, zijn sommige elementen absoluut noodzakelijk. Daarom is het van vitaal belang de sociale en motiverende voorwaarden te scheppen en kinderen en adolescenten de gelegenheid te geven aan lichaamsbeweging en wedstrijdsport te doen.