Kunnen de hersenen pijn voelen?

Als we hoofdpijn hebben, vragen we ons af wat ons echt pijn doet en, in dit geval, of de hersenen pijn kunnen voelen of niet. Lees verder en kom het te weten!

We hebben allemaal wel eens hoofdpijn. Het hoofd omvat echter vele structuren, waaronder de hersenen. Kunnen de hersenen eigenlijk pijn voelen? Kortom, welk deel van ons lichaam doet pijn als we hoofdpijn hebben?

Het hoofd omvat de beenderen van de schedel, de huid en spieren die de schedel bedekken, de hele hersenen, en de veneuze en zenuwstructuren die daar circuleren. De hersenen zijn een orgaan binnen de schedelholte en vormen daarom slechts een deel van het hoofd.

Hoofdpijn kan uit verschillende bronnen komen. Soms kan een beetje vermoeidheid of stress een banale hoofdpijn veroorzaken. Andere keren is de hoofdpijn een teken van een ernstige ziekte, zoals een beroerte.

Om te weten of de hersenen pijn kunnen voelen, moeten we eerst nagaan of er al dan niet pijnreceptoren in het hersenweefsel aanwezig zijn. Gebieden van het lichaam zonder deze receptoren zijn niet in staat pijn te produceren.

De hersenen hebben geen pijnreceptoren

Pijnreceptoren worden nociceptoren genoemd. Dit zijn zintuiglijke structuren die in verband gebracht worden met de mogelijkheid iets te voelen. Als een stimulus een nociceptor activeert, kun je pijn voelen.

Nociceptoren zijn aanwezig in verschillende weefsels, maar niet in de hersenen. Wanneer deze receptoren geprikkeld worden, zoals wanneer je een heet oppervlak aanraakt, geven ze via het ruggenmerg het pijnsignaal door aan de hersenen.

Er zijn nociceptoren in het buitenste deel van ons lichaam, in de huid, en bepaalde organen hebben ze van binnen. Er zijn ook slijmvliezen met deze receptoren en weefsels, zoals spieren, die inwendige nociceptoren bevatten.

De hersenen kunnen dan geen pijn voelen. Ze ontvangen de informatie die de nociceptoren in het hele lichaam zenden en interpreteren die. Het zal echter geen cerebrale pijn zijn. De aangrenzende structuren hebben wel nociceptoren, zoals het hersenvlies.

Doordat de hersenen geen pijnreceptoren hebben, kunnen ze met plaatselijke verdoving geopereerd worden, zoals bij veel neurochirurgische ingrepen gebeurt. De schedelkap wordt geopend en er wordt aan de hersenen gewerkt terwijl de patiënt wakker is, omdat de ingrepen van de chirurg daar geen pijn veroorzaken.

De hersenen kunnen geen pijn voelen, maar interpreteren die wel

Zoals we gezien hebben, kunnen de hersenen geen pijn voelen, maar ze zijn wel belast met de interpretatie van de signalen die ze ontvangen van de nociceptoren in het hele lichaam. Voor sommige neurologen is het juist te zeggen dat de hersenen pijn voortbrengen, omdat het uiteindelijk het orgaan is dat ons vertelt dat iets pijn doet.

Als een nociceptor een fysieke, thermische, druk-, of chemische verandering waarneemt die schadelijk kan zijn, waarschuwt hij de hersenen. De informatie gaat van de receptor door het ruggenmerg omhoog en zoekt een interpretatie in het hersenweefsel.

De hersenen verzamelen de gegevens en zenden een reactie uit, die geconditioneerd is door wie we zijn, dat wil zeggen, door wat we geleefd en geleerd hebben. Er wordt een bevel opgesteld en uitgevoerd. Als de hersenen gevaarlijke pijn waarnemen, kan het bevel zijn om je hand van de plek te halen, of om te bewegen, te springen, te rennen, of misschien nog even vol te houden.

Er zijn mensen die trainen op pijn, zoals het geval kan zijn bij boksers. De klappen die ze krijgen worden door de hersenen geregistreerd om ervaring op te doen. Na volgende klappen is de reactie niet meer dezelfde, omdat de hersenen informatie konden verzamelen waardoor ze betere beslissingen kunnen nemen.

Niettemin zijn er grenzen aan pijn die verder gaan dan ervaring. Pijn is, juist, een verdedigingsmechanisme dat het lichaam heeft om ons te waarschuwen voor gevaren voor de gezondheid. Een goed pijnherkenningssysteem is wat ons als soort in leven houdt.

Dus wat betekent hoofdpijn?

We weten al dat de hersenen geen pijn kunnen voelen. Het is dus gerechtvaardigd te vragen waarom ons hoofd soms pijn doet. Wel, het antwoord ligt in de andere structuren van de schedel.

Hoofdpijn kan ontstaan in de huid van het hoofd, in het hersenvlies, of in de slagaders van de schedel. Ook de nekspieren met een cervicale contractuur (Engelse link) kunnen het veroorzaken. De hersenen interpreteren de signalen van deze structuren en beslissen of het pijn is of niet.

De bloedstroom is een frequente bron van migraine. Als er een verstoring is in de bloedsomloop binnen de slagaders of aders van het hoofd, geven nociceptoren in de vaten een signaal aan de hersenen. Daarom zijn sommige medicijnen tegen migraine gebaseerd op het wijzigen van de vaatvernauwing.

De hersenen kunnen geen pijn voelen, maar wij wel

Dat de hersenen geen pijn kunnen voelen, betekent niet dat we niet in staat zijn die waar te nemen. Integendeel, ons hersenweefsel verbindt ons met de buitenwereld via pijnwaarneming en interpreteert tegelijk onze interne omgeving via de nociceptoren. Uiteindelijk kunnen de hersenen geen pijn voelen, maar wij, als geheel, wel.