Is het riskant om tijdens de zwangerschap te zonnen?

Een gebruinde huid is aantrekkelijk. Het is echter niet echt een esthetische reactie: de verkleuring is aan een mate van bescherming tegen ultraviolette straling te wijten. Overmatig zonnen kan daarom ernstige gevolgen hebben. Is het dus veilig om tijdens de zwangerschap te zonnen?

Beoordeeld en goedgekeurd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Geschreven door Ana Núñez

Laatste update: 07 november, 2022

Zon en gezondheid gaan hand in hand, dus het lijkt misschien een beetje vreemd om te vragen of het riskant is om tijdens de zwangerschap te zonnen. Het korte antwoord is dat het dat kan zijn als het een activiteit wordt die je te veel doet zonder de reikwijdte en limieten te begrijpen.

Kortgolvige ultraviolette (UVB) en langgolvige ultraviolette (UVA) stralen hebben afhankelijk van hun intensiteit en lengte effecten op de huid. In dit opzicht weten we dat de huid onder invloed van UVB-stralen vitamine D3 produceert, essentieel voor de botstructuur. Er is echter slechts 20 tot 30 minuten blootstelling aan de zon nodig om de voordelen ervan te bereiken.

Bruin worden vereist meer tijd en zorg. En als het bruin worden onder de zon risico’s met zich meebrengt en maximale voorzichtigheid vereist, dan zijn zonnebanken volledig uitgesloten. In dit artikel leggen we uit waarom.

Waarom zonnen we?

Bruin worden is een reactie van de huid om zichzelf tegen de werking van kortgolvige ultraviolette of UVB-stralen te beschermen. De ozonlaag vangt deze straling op, maar de klimaatcrisis heeft haar beïnvloed en de incidentie van deze stralen op het aardoppervlak is toegenomen.

De huid vangt ze op en de natuurlijke reactie, wanneer ze door de opperhuid gaan, wordt donkerder, een product van melanine. Dit is een biopolymeer geproduceerd door melanocyten, die in de diepste laag van de opperhuid (of stratum basale) aanwezig zijn.

Melanine, dat tot 99% van de zonnestralen absorbeert, wordt in de keratinocyten afgezet, de cellen die de huid vormen. Hier hoopt het zich op rond de celkern om het DNA tegen mogelijke mutaties als gevolg van de effecten van zonnestraling te beschermen.

Verlenging van de blootstelling aan de zon betekent dat deze natuurlijke barrière wordt overschreden en van een aantrekkelijke bruine kleur naar een verbranding overgaat.

Is het riskant om tijdens de zwangerschap te zonnen?

Bruin worden is in feite een afweerreactie van het lichaam. Het is een manier om zichzelf tegen uv-straling te beschermen. Over het algemeen wordt zonnen niet aanbevolen.

De opwinding van de zomer, het gevoel van vrijheid en het idee dat een beetje meer ons niet zal schaden, kunnen ernstige gevolgen hebben. Als je echter alle voorzorgsmaatregelen neemt en je bewust bent van de risico’s, dan zal een beetje zon jou en de baby goed doen.

De zon helpt bij de aanmaak van vitamine D (Engelse link), wat aan de opname van calcium bijdraagt, waardoor de botten van zowel de moeder als de baby, die calcium via de placenta ontvangt, worden versterkt. De behoefte aan vitamine D (Engelse link) neemt door de mineralisatie van de botten van de foetus tot 300% toe.

Tegelijkertijd betekent blootstelling aan de zon gedurende maximaal een half uur niet noodzakelijk gezien bruin worden. Het licht in de ochtenduren, vóór 11 uur ontvangen of ‘s middags na 17 uur, is al gezond.

Bruin worden is, naast zijn esthetische aantrekkingskracht, een reactie op zonnestraling en de intensiteit zal meer van het type huid dan van de zon die je krijgt afhangen.

Als de huid erg wit is voordat je gaat zonnen, dan gaat deze branden. Om jezelf te beschermen heb je daarom een beschermingsfactor tussen de 20 en 50 nodig. Als je huid blank is, dan wordt deze geleidelijk bruin en moet de beschermingsfactor tussen de 15 en 20 liggen.

Een donkerdere huid wordt daarentegen snel bruin. Een zeer donkere huid wordt diep bruin. In deze gevallen variëren zonnefilters van respectievelijk 10 en 15 tot 4 en 10. Kortom, zonder voldoende bescherming moeten we onszelf niet aan ultraviolette straling blootstellen.

Mogelijke gevolgen als je tijdens de zwangerschap gaat zonnen

Tijdens de zwangerschap wordt de huid gevoeliger door de toename van hormonen en een grotere bloedtoevoer. Als blootstelling aan UV-straling een zorg is, dan is het redelijk om het als riskant te beschouwen om tijdens de zwangerschap te zonnen.

Chloasma

Ook wel melasma genoemd, dit zijn donkergekleurde vlekken die door de verhoogde productie van progesteron worden veroorzaakt. Ze worden meestal op het gezicht gezien (bovenlip, jukbeenderen en voorhoofd). De intensiteit is afhankelijk van de tijd in de zon.

Donkere huiden zijn vatbaarder voor het verschijnen van melasma. Als de melasma eenmaal op de huid verschijnt, dan is het erg moeilijk om er weer vanaf te komen.

Melanoom

Dit is een type huidkanker dat ontstaat wanneer melanocyten doorgroeien. Oorzaken zijn onder meer genetische aanleg en blootstelling aan de zon. Het komt vaker voor bij een blanke huid, een huid met veel sproeten en bij roodharigen.

Open rug

Blootstelling aan ultraviolette straling veroorzaakt oververhitting, wat de ontwikkeling van de ruggengraat van de baby kan beïnvloeden. Het leidt ook tot een afname van foliumzuur, waardoor het risico op een open rug toeneemt. De reden is dat foliumzuur (Spaanse link) gevoelig is voor zonlicht en degradeert, vooral onder invloed van zonnestralen.

Tanorexia

De obsessie met bruinen kan als tanorexia omschreven worden. Het is een schadelijke en bijna verslavende praktijk. Om alle bovengenoemde redenen kan blootstelling aan de zon zonder voorzichtig te zijn en met een obsessieve gretigheid om bruin te worden een aanwijzing voor tanorexia zijn (Spaanse link).

Een obsessie met bruin worden kan ertoe leiden dat zwangere vrouwen sessies in zonnebanken ondergaan met een hogere concentratie aan straling dan natuurlijke stralen die ook nog eens agressiever zijn.

We hebben al gezien dat de zon, vanuit elk oogpunt, op de juiste tijden en momenten gezond is. Als we er gebruind uit willen zien, dan is blootstelling aan de zon niet de enige oplossing.

Een aantal speciale crèmes combineren hun actieve ingrediënten met keratine en andere eiwitten in de oppervlakkige huidlagen. Ze produceren daardoor een bruine kleur zonder melanine die zich aan je esthetische wens aanpast.

Tips om jezelf tijdens de zwangerschap tegen straling te beschermen

Binnen de door gezond verstand gedicteerde zorgprogramma’s, zoals het gebruik van zonnebrandmiddelen en het kiezen van de aanbevolen uren, mag je eerste keer in de zon niet langer dan 15 minuten per dag duren.

Als je wilt kun je de volgende dag met 10 minuten verlengen. En zo nodig tot 10 dagen, dit werkt als een mechanisme om de huid voor te bereiden om de zon te weerstaan.

Met deze bruiningsmethode ben je onmiddellijk beschermd, maar niet tegen de langetermijneffecten, zoals huidkanker of vroegtijdige veroudering. Het bruinen van je huid mag geen terugkerende praktijk zijn.

Overigens heeft onder een parasols of in de schaduw zitten geen nut, want zand en water werken als spiegels die de straling vermenigvuldigen. En het risico schuilt erin om blootgesteld te worden terwijl we geloven dat we beschermd zijn. De verbranding zal later verschijnen.

Ja, het is riskant om tijdens de zwangerschap te zonnen

Als je niet kunt ontkomen om na 11 uur ‘s ochtends de zon in te gaan en je vindt het onweerstaanbaar om in de zon of onder een paraplu te liggen, dan is het inderdaad riskant om tijdens de zwangerschap te zonnen.

In dit geval zijn zonnefilters van levensbelang. Alle blootgestelde delen van je lichaam moet je grondig beschermen. Je dient ze 30 tot 60 minuten voor blootstelling in voldoende hoeveelheid aan te brengen. Na het baden of zweten moet je de zonnebrandcrème opnieuw aanbrengen.

Het maakt niet uit of de verpakking zegt dat hij waterbestendig is. Als er meer dan drie uur blootstelling aan de zon is verstreken, breng het dan opnieuw aan. Geen enkele voorzorgsmaatregel is te onbelangrijk als het om de bescherming van je huid en vooral de gezonde ontwikkeling van je baby gaat.