Hoe kun je doorligwonden voorkomen en behandelen?

Het is van vitaal belang om de houding van patiënten die verhoogde kans hebben op het ontwikkelen van doorligwonden regelmatig te veranderen. Doorligwonden ontstaan vaak door het lange tijd in dezelfde houding liggen.

Doorligwonden ontwikkelen zich regelmatig bij mensen die veel liggen, bijvoorbeeld door een ziekte of door hun leeftijd. De huid krijgt veel druk te verduren. Op bepaalde punten kan de huid daardoor rood worden. Het volgende stadium is het ontstaan van blaren en daarna volgt de vorming van een zweer.

Om te weten te komen hoe je dit vervelende proces kunt voorkomen, raden we je daarom aan om verder te lezen.

Wat zijn doorligwonden?

Patiënten die lange tijd moeten liggen, hebben de neiging om doorligwonden te ontwikkelen. Deze worden ook wel decubitus genoemd. De wonden kunnen zeer pijnlijk zijn. Daarnaast kunnen ze de mogelijkheden tot bewegen van de patiënt nog verder verminderen.

Doorligwonden ontstaan door de druk die de botten geven tegen het matras of het kussen waarop de patiënt ligt. De huid zit tussen die twee in en daardoor vermindert of stopt de bloedtoevoer naar dit stuk huid. Dat kan vervolgens weefselsterfte veroorzaken. Het kan ook het gevolg zijn van vochtigheid in een bepaald gebied, bijvoorbeeld als iemand incontinent is.

Het schuren van het heiligbeen samen met de druk van het liggen is geen goede combinatie.

Deze doorligwonden zijn ingedeeld in de klassen 1 tot en met 4. Dit gaat volgens de hoeveelheid huidlagen die aangetast zijn. Het gaat van lichte roodheid tot de aantasting van de botten.

Doorligwonden kunnen infecties veroorzaken. Ze laten de patiënten lijden. Bovendien worden ze steeds erger als de patiënt niet van houding kan verwisselen.

De risicofactoren die de vorming van doorligwonden verergeren zijn:

• Hogere leeftijd
• Totale immobiliteit
• Incontinentie of gebrek aan controle over de blaas
• Ondervoeding of uitdroging
• Aandoeningen met een lange herstelperiode
• Geestelijke aandoeningen (dementie, verwardheid, Alzheimer)
• Gebruik van kalmeringsmiddelen

Hoe voorkom je doorligwonden?

Dit probleem komt veel voor bij oudere patiënten. Zowel verpleegkundigen als verzorgers en familie zouden goed op moeten letten om ze te voorkomen.

We geven een aantal adviezen om doorligwonden te voorkomen:

1. Verander iedere 2 à 3 uur van houding

Afhankelijk van de mogelijkheden van de patiënt, kan het noodzakelijk zijn om hem na een paar uur om te draaien. Op die manier kan het bloed weer goed stromen. Je voorkomt zo dat steeds hetzelfde stuk huid de druk moet opvangen.

Je kunt bijvoorbeeld gebruik maken van kussens om de rug naar links of naar rechts te draaien.

2. Inspecteer de kwetsbare gebieden

Er zijn een aantal gebieden waar doorligwonden het meeste ontstaan:

• Enkels en hielen
• Heupen
• Heiligbeen
• Knieën
• Oren
• Schouders

Als de huid rood wordt, is het belangrijk om direct in te grijpen. Op die manier kun je namelijk voorkomen dat er blaren of zelfs zweren ontstaan.

3. Een goede lichaamshygiëne

Zelfs als iemand altijd rustig in bed ligt, zweet hij en wordt hij vies. Het is daarom noodzakelijk om de patiënt iedere dag helemaal te wassen. Op die manier kun je het risico op het ontwikkelen van doorligwonden verlagen.

• Gebruik altijd ongeparfumeerde zeep en wrijf niet.
• Afdrogen is zeer belangrijk. Dit omdat vochtigheid het proces van rood worden van de huid versnelt.

4. Verminder drukpunten

Het is mogelijk om bepaalde gebieden van het lichaam te ontlasten. Door het gebruik van bijvoorbeeld kussens of speciale hulpstukken uit revalidatie- en thuiszorgwinkels kan de druk van de huid op het matras, de bank of de rolstoel worden verminderd.

Als de benen bijvoorbeeld tegen elkaar aan drukken, kan er een kussen tussen de knieën worden geplaatst.

Er zijn diverse kleine en speciaal gevormde kussens voor dit doel beschikbaar.

5. Geef goede voeding en voldoende vocht

Een uitgebalanceerd dieet dat past bij de behoeftes van de patiënt is essentieel om hun gezondheid te verbeteren. Bovendien krijgen ze zo alle voedingsstoffen binnen die ze nodig hebben.

Je kunt bijvoorbeeld een gelatinetoetje aanbieden. Net als water, thee en soep zorgt dit ervoor dat de patiënt meer vocht binnenkrijgt.

6. Voorkom druk op de hielen

Er kan ook een kussen geplaatst worden onder de kuiten. Hierdoor komen de hielen vrij van de matras, waardoor de kans op het ontstaan van doorligwonden vermindert.

Let echter altijd goed op dat de lakens en dekens die over de voeten liggen de tenen niet te zwaar belasten. Om dat te bereiken is het belangrijk om de lakens en dekens zo losjes mogelijk over de voeten te draperen.

7. Massage

Het twee- tot driemaal daags masseren is een belangrijk hulpmiddel om de doorbloeding te verbeteren. Het voorkomt bovendien dat de spieren gevoelloos worden. Het is aan te raden om speciale lotion of crème te gebruiken.

Masseer echter nooit de botuitsteeksels! Dit kan juist meer druk op de dunne laag huid geven die het botuitsteeksel bedekt!

8. Verwissel de kleding en het beddengoed

Controleer of de kleding die de patiënt aanheeft goed zit.

• Het moet niet erg strak of juist erg los zitten. In het eerste geval kan de huid namelijk niet goed ademen. In het laatste geval kan de stof oprollen en daardoor druk geven op bepaalde gebieden.
• De kleding zou ook geen knopen, ritsen of dikke zomen moeten hebben.
• Het is ook zeer belangrijk om regelmatig het beddengoed te vervangen. Op die manier voorkom je namelijk dat het bed vochtig en vies is.

9. Beweging

Als de patiënt zelf niet meer kan bewegen, moet hij hierbij geholpen worden. Degene die de patiënt verzorgt, kan zijn armen, benen, nek en dergelijke bewegen.

Deze bewegingen verbeteren de doorbloeding. Bovendien verminderen ze de tijd dat de huid op het matras ligt.

Natuurlijke remedies om lichte doorligwonden te behandelen

Je kunt lichte doorligwonden zelf behandelen met natuurlijke middelen. Als er sprake is van grote of zwaardere doorligwonden moet je een arts raadplegen.

We willen een paar natuurlijke middeltjes die kunnen helpen bespreken.

1. Aloëvera

Je kunt dit als een crème kopen, maar je kunt ook een stengel van de aloëveraplant horizontaal afsnijden. De gel die hierbij tevoorschijn komt, kun je vervolgens p de rode plek smeren.

Aloëvera verkoelt de huid en verbetert de doorbloeding. Daarnaast voorkomt het infecties en geeft het direct verlichting.

2. Magnesiummelk

Dit kun je kopen in gezondheidswinkels. Het helpt om roodheid en zwelling van de huid te verminderen. Je zou het drie keer per dag met een watje of wattenschijfje moeten aanbrengen op de rode plekken.

3. Honing

Met dank aan zijn antibacteriële eigenschappen kan honing helpen als de blaar net gevormd is. Bovendien heeft het een vochtinbrengende werking.

Breng een dun laagje honing aan op de blaar en bedek dit met een verbandje. Let goed op dat er geen kreukels in het verband zitten!