Het verwijderen van een lichaamsvreemd voorwerp uit de slokdarm

Er zijn veel dingen die als lichaamsvreemd kunnen worden beschouwd. De manier waarop de arts ermee omgaat, hangt af van de aard van het voorwerp en de locatie.

Artsen beschouwen iets als een lichaamsvreemd voorwerp in de slokdarm als er een materiaal in blijft zitten. Een derde van de gevallen van alle gastro-intestinale lichaamsvreemde voorwerpen worden verwijderd uit de slokdarm.

Veel patiënten die lichaamsvreemd voorwerpen inslikken hebben hierdoor geen symptomen. Dit komt omdat het zelfstandig door het hele spijsverteringsstelsel kan gaan. Dit is echter niet altijd het geval.

In feite kan een lichaamsvreemd voorwerp ernstige complicaties veroorzaken, zoals een darmperforatie of een obstructie. Als je met deze situatie wordt geconfronteerd, moet je zo snel mogelijk handelen. Daarom moet je bij het eerste teken dat er sprake is van een gastro-intestinaal lichaamsvreemd voorwerp medische hulp zoeken.

Oorzaken en predisponerende factoren

Bij kinderen is het doorslikken van een voorwerp de meestvoorkomende oorzaak van lichaamsvreemd voorwerp in de slokdarm. Dit komt door hun gewoonte om allerlei voorwerpen in hun mond te stoppen om zo de wereld om hen heen te verkennen.

Bij volwassenen begint dit probleem ook doordat zij iets ingeslikt hebben, maar dit heeft uiteraard een andere oorzaak dan bij kleine kinderen. De meestvoorkomende oorzaak van een obstructie van de slokdarm bij volwassenen is te wijten aan de impact van een voedselbolus, meestal vlees.

Er is echter meestal reeds sprake van een vernauwing als er iets in de slokdarm vast komt te zitten. Enkele aandoeningen die slokdarmvernauwingen kunnen veroorzaken zijn onder andere:

• Een distale slokdarm-ring. Deze afwijking is meestal aangeboren.
• Tumorvorming die de diameter van de slokdarm verkleint.
• Eosinofiele oesofagitis – een opeenhoping van een type witte bloedcellen als reactie op allergenen of zure reflux.

Verwijdering van een lichaamsvreemd voorwerp uit de slokdarm

De European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) heeft een actieprotocol geschreven voor het verwijderen van een lichaamsvreemd voorwerp uit de slokdarm (Engelse link).

Volgens het protocol moet de aandacht van de arts eerst worden gericht op de algemene gezondheidstoestand van de patiënt om de urgentie van de situatie te bepalen.

Daarnaast bevelen ze aan om een röntgenfoto te maken. Daarmee kan de aanwezigheid, de locatie, de grootte, de positie en aantal voorwerpen bepaald worden. Dit is zeer nuttig in gevallen waarin:

• de arts vermoedt of weet dat het object radiopaak is, dat wil zeggen dat het zichtbaar is op een röntgenfoto.
• onbekend is wat het voorwerp is dat uit de slokdarm verwijderd moet worden.

Endoscopie

Een endoscopie is een procedure waarbij artsen een slang (endoscoop) in het lichaam inbrengen. Deze slang is voorzien van een lamp en een camera, waardoor de arts in het lichaam kan kijken.

Via de endoscoop kan de arts een voorwerp inbrengen waarmee hij of zij de binnenkant van het lichaam kan manipuleren. Een voorbeeld van het nut ervan is het extraheren lichaamsvreemd voorwerp uit de slokdarm. Ze kunnen dit doen met een flexibele endoscoop (meest gebruikelijk) of met een stijve endoscoop.

Bepaalde onderzoeken suggereren dat endoscopieën het probleem normaal gesproken oplossen als het lichaamsvreemd voorwerp zich in het bovenste deel van de slokdarm bevindt en gemakkelijk te verwijderen is.

Er zijn diverse mogelijkheden om een lichaamsvreemd voorwerp uit de slokdarm te verwijderen. De twee methodes die het meest worden uitgevoerd zijn:

• Artsen kunnen bijvoorbeeld een klein en stomp slokdarm vreemd lichaam verwijderen met behulp van een Foley-katheter. Dit instrument bestaat uit een lange en flexibele buis, gemaakt van plastic of rubber, met een opblaasbaar gedeelte.
• Een andere procedure is de bougienage, die ook voor kleine en stompe voorwerpen kan worden gebruikt. Dit bestaat uit het inbrengen van een instrument in de slokdarm. Het verschil is dat het doel van deze techniek is dat hierbij het lichaamsvreemde voorwerp uit de slokdarm wordt verwijdert door het naar de maag te duwen.

Behandeling als het voorwerp uit de slokdarm al naar de maag is verplaatst

Als het een lichaamsvreemd voorwerp lang of scherp is, zal de arts het proberen te verwijderen met een endoscopie als dat mogelijk is. Indien het voorwerp klein en niet scherp is en het de twaalfvingerige darm al gepasseerd is, zullen ze een meer conservatieve behandeling starten.

• Ten eerste zullen ze röntgenfoto’s maken om te zien hoe het object door het spijsverteringskanaal gaat.
• Ten tweede zullen ze de ontlasting laten inspecteren totdat het voorwerp het lichaam heeft verlaten.
• Bovendien moeten ze de eventuele symptomen van de patiënt nauwlettend in de gaten worden gehouden.

Het is opmerkelijk dat 80% van de lichaamsvreemde voorwerpen uit de slokdarm vanzelf door het gehele spijsverteringskanaal gaan totdat ze met de ontlasting naar buiten komen. Ongeveer 12% heeft echter een operatie nodig, waarbij geen sterfte optreedt.