Het verschil tussen dementie en Alzheimer

Dementie en Alzheimer zijn twee termen die alom bekend zijn. Niet iedereen kent echter de betekenis ervan. We leggen de verschillen hieronder uit.

Wist je dat dementie en Alzheimer verschillende aandoeningen zijn? Het is echter waar dat er in beide gevallen sprake is van symptomen van dementie. In dit artikel zullen we een blik werpen op de overeenkomsten en verschillen tussen beide.

Dementie

Dementie is het verlies van cognitief functioneren, inclusief denken, herinneren en redeneren.

Het omvat ook het verlies van bepaalde gedragsvaardigheden, in die mate dat het het dagelijkse leven en de activiteiten van een persoon verstoort. Dergelijke functies omvatten:

• geheugen
• taalvaardigheden
• visuele waarneming
• probleemoplossing
• zelfbeheersing
• concentratievermogen

Andere belangrijke functies die door dementie worden beïnvloed zijn taakplanning en -uitvoering, abstract denken, emotionele regulering en weerstand tegen vermoeidheid.

Vaak kunnen mensen met dementie hun emoties niet langer onder controle houden en hun persoonlijkheid verandert vaak. Ze worden eigenlijk gewoon andere mensen.

Dementie varieert in ernst van het lichtste stadium – wanneer het nog maar net van invloed is op het functioneren van een persoon – tot het ernstigste stadium, wanneer de persoon volledig afhankelijk is van anderen om de basisactiviteiten van het dagelijks leven uit te kunnen voeren.

Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van dementie. Onder hen zijn onder andere:

• de ziekte van Alzheimer
• vasculaire aandoeningen
• andere aandoeningen van het centrale zenuwstelsel

Dementie versus Alzheimer

Nu gaan we verder met het definiëren van deze twee ziekten om het onderscheid tussen deze twee ziekten te verduidelijken.

Dementie is dus geen concrete ziekte, maar een reeks symptomen die de aantasting van het geheugen en andere redeneervermogens omvatten. Deze symptomen zijn ernstig genoeg om de dagelijkse routine van een persoon te verstoren.

Dementie kan als zodanig worden veroorzaakt door verschillende ziekten. Het kan dus het gevolg zijn van Alzheimer of vasculaire aandoeningen of een aandoening van het centrale zenuwstelsel.

Dementie komt vooral voor bij ouderen. Volgens specialisten kan dementie echter mensen van elke leeftijd treffen.

De ziekte van Alzheimer

Alzheimer is een specifieke vorm van dementie. Het wordt gekenmerkt door het verlies van neuronen. Bijgevolg gaat het om het verlies van de synaptische dichtheid (synaps verwijst naar de verbinding tussen twee neuronen).

Bovendien nestelen verschillende stoffen, zoals amyloïde materiaal, zich in het zenuwweefsel wanneer een persoon Alzheimer heeft. Ook treden er veranderingen in neurotransmitters op, waardoor de hersenschors atrofieert.

De locatie van de ziekte

Alzheimer is een corticale vorm van dementie. Het is dus de grijze stof die wordt beïnvloed. Daarom worden de functies die worden beheerst door de grijze stof (de cortex) aangetast. Deze omvatten  bijvoorbeeld:

• oordeel
• geheugen
• taal
• aandacht
• concentratie

Dementie kan daarentegen corticaal of subcorticaal zijn. Naast het beïnvloeden van de bovenstaande functies, kan het ook invloed hebben op de functies die door de subcorticale hersenlaag. Deze omvatten bijvoorbeeld:

• psychomotoriek
• emoties
• traagheid
• traagheid
• apathie
• geheugenverlies

Er zijn ook twee omstandigheden die kenmerkend zijn voor subcorticale dementie:

• Apraxie is het verlies van het vermogen om te bewegen zoals gewoonlijk.
• Agnosie is het verlies van het vermogen om prikkels te herkennen.

Bovendien veranderen vrijwel altijd de symptomen bij alle vormen van dementie naarmate de ziekte zich ontwikkelt.

Progressie van Alzheimer

Het ziektebeeld van de ziekte van Alzheimer ontwikkelt zich gedurende ongeveer vijf tot tien jaar. Bovendien ontwikkelt het zich gefaseerd, zoals hieronder beschreven:

• De eerste fase bestaat uit een vermindering van de weerstand tegen vermoeidheid en het aanpassingsvermogen bij bepaalde activiteiten. Vervolgens treedt er kleine vergeetachtigheid en ontkenning van de ziekte op, samen met zorgen en angsten.
• In de tweede fase is het moeilijk om zich aan te passen aan bepaalde taken. Ook kan er een verlies van aandacht, concentratie, geheugen en depressieve klachten optreden.
• Tijdens de derde fase is er een afname van het vermogen om zich aan te passen aan gewone taken. Daarnaast kunnen mensen met een aandoening emotionele instabiliteit gaan ervaren.
• In de vierde fase is het vermogen om zich aan te passen aan gewone taken al sterk verminderd. Het is mogelijk dat de persoon zich niet langer bewust is van zijn ziekte en van de veranderingen in zijn persoonlijkheid.
• In het vijfde stadium ervaren mensen een ernstige cognitieve stoornis.
• Ten slotte herkent een persoon met Alzheimer in de zesde fase zijn verwanten niet meer en is hij of zij volledig afhankelijk van hulp.

Progressie van verschillende vormen van dementie

Anderzijds ontwikkelt vasculaire dementie zich door voorbijgaande ischemische ongevallen (TIA). Dit betekent dat de schade cumulatief is en dat de evolutie onregelmatig is. Abrupte dalingen van de superieure functies van de hersenen, gevolgd door stabilisatieperiodes komen voor.

Ondertussen zijn andere vormen van dementie het gevolg van meer specifieke ziekten van het zenuwstelsel. Hoe ze zich ontwikkelen hangt dus vaak af van hun oorzaak.

In het algemeen is Alzheimer een ziekte die langzaam vordert. Dementie kan echter geleidelijk evolueren (als het in feite Alzheimer is), met tussenpozen (als het veroorzaakt wordt door vasculaire aandoeningen) of afhankelijk van de specifieke ziekten van het zenuwstelsel.

Epidemiologie

Tot slot lijkt de Alzheimervorm van dementie meer vrouwen dan mannen te treffen. Vasculaire dementie treft echter vaker mannen.

Op dit moment is er geen genezing voor dementie of Alzheimer. Er zijn echter wel behandelingen voor symptomen. Het onderzoek gaat verder.

Hoewel de huidige Alzheimerbehandelingen de ontwikkeling van de ziekte niet kunnen stoppen, kunnen ze in bepaalde gevallen het ontstaan van symptomen tijdelijk vertragen en de levenskwaliteit van mensen met de aandoening en hun verzorgers verbeteren.

Gelukkig is er een wereldwijde inspanning aan de gang om betere behandelingen voor deze ziekten te vinden, het begin ervan uit te stellen en ze in het algemeen te voorkomen.