Genu varum of O-benen: oorzaken en behandeling
De medische naam voor O-benen is genu varum. Dit woord komt van het Latijnse genu dat ‘knie’ betekent en varum wat ‘beweegt van de middellijn van het lichaam’ betekent. Dit is normaal bij baby’s tot anderhalf jaar. De benen beginnen recht te worden vanaf de leeftijd van 12 maanden of wanneer ze beginnen te lopen.
Als hun benen niet recht zijn als ze tussen de twee en drie jaar oud zijn of als ze meer beginnen te buigen, moet je de kinderarts van je kind raadplegen. Hieronder leggen we uit hoe zij een kind met genu varum beoordelen en gaan we bovendien in op vragen over dit ziektebeeld.
Veroorzaakt genu varum andere symptomen?
Kinderen met O-benen lopen soms met hun tenen naar binnen gericht. Dat kan leiden tot herhaaldelijk struikelen. Dit probleem lost zich meestal vanzelf op naarmate kinderen ouder worden. Wanneer O-benen echter doorgaat in de adolescentie , kunnen ze enkel-, knie- of heuppijn veroorzaken.
De belangrijkste oorzaken van genu varum of O-benen
De onderste ledematen zijn bij iedereen anders en hun knieën kunnen dichter bij of verder weg van de middellijn zijn.
Baby’s worden zoals gezegd geboren met genu varum vanwege hun positie in de baarmoeder. Sommige botten draaien een beetje terwijl ze in de baarmoeder van hun moeder groeiden om in de kleine ruimte te passen.
Deze kromming wordt fysiologische O-benen genoemd. Artsen beschouwen het als een normale fase in de groei en ontwikkeling van een kind (Spaanse link). Bij sommige kinderen kan deze aandoening ook worden veroorzaakt door botbreuken die niet goed zijn genezen.
Dit artikel kan je ook interesseren:
Scoliose bij kinderen: alles dat je moet weten
Diagnose van genu varum
Om te bepalen of een kind aan genu varum lijdt, zal de arts hun medische geschiedenis beoordelen. Artsen doen meestal tests bij kinderen ouder dan twee jaar. Ze volgen meestal de volgende stappen tijdens een lichamelijk onderzoek:
- De afstand meten tussen beide knieën terwijl het kind op de rug ligt.
- Observeren hoe het kind loopt om een eventuele abnormale gang te bepalen.
Als er geen sprake van ongemak is en de benen bijna symmetrisch gebogen zijn, zal de arts alleen observatie aanbevelen. Met andere woorden, de ouders moeten de ontwikkeling van hun kind nauwlettend in de gaten houden om te zien of de buiging met het verstrijken van de tijd verbetert.
Slechts in enkele gevallen is een orthopedisch onderzoek nodig. Bij dit onderzoek zal de arts bepalen of er sprake is van een of meerdere van de volgende problemen:
- De benen worden niet vanzelf rechter.
- De kromming is asymmetrisch (de benen zijn in verschillende mate gebogen).
- Het kind heeft andere symptomen zoals pijn, mank lopen, zwakte of moeite met lopen en rennen.
Als dit het geval is, zal de arts een röntgenfoto laten maken als hij of zij de ziekte van Blount vermoedt. Van deze aandoening is sprake wanneer het scheenbeen (tibia) naar binnen is gedraaid. Het is een groeistoornis die in de loop van de tijd langzaam verergert. Deskundigen hebben de oorzaak van deze afwijking nog niet gevonden.
Een andere oorzaak van genu varum is rachitis, ook wel de Engelse ziekte genoemd. Deze aandoening wordt veroorzaakt door een vitamine D-tekort. Om het probleem op te sporen en de diagnose te laten bevestigen zal de arts bloedonderzoek laten doen.
Lees ook dit artikel:
Wanneer moeten we vitamine D als supplement nemen?
Behandeling voor genu varum of O-benen
Als de arts heeft vastgesteld dat de kromming van de benen fysiologisch is, zal er geen behandeling voorgeschreven worden. De benen zullen zichzelf corrigeren naarmate het kind groeit. Experts raden aan om kinderen om de zes maanden naar hun arts te laten gaan om te zien of de stand en kromming van de benen verbeteren.
Indien er sprake is van genu varum zijn er twee soorten behandelingen om het probleem te corrigeren. Een daarvan is het gebruik van orthopedische hulpmiddelen en de andere is chirurgie. We zullen deze opties hieronder nader toelichten.
Niet-chirurgische behandeling
Sommige kinderen hebben mogelijk orthopedische hulpmiddelen of beugels nodig. Ze worden gebruikt in ernstige gevallen van O-benen en bij gevallen van de ziekte van Blount (Engelse link).
Artsen schrijven patiënten met rachitis meestal vitamine D voor en raden ook aan om meer calcium in hun dieet op te nemen. Daarnaast raden ze aan om blootstelling van de huid aan zonlicht te verhogen.
Chirurgische behandeling
De behandeling van deze aandoening hangt af van de ernst ervan en van de vraag of de arts een onderliggende aandoening of fysiologisch proces vermoedt.
De orthopeed kan bepalen of de mate van kromming van de benen een operatie vereist. Gevallen van de ziekte van Blount vereisen in de meeste gevallen een chirurgische behandeling. De artsen kunnen de operatie al op jonge leeftijd van de patiënt uitvoeren.
In bijzondere gevallen kan het ook worden gedaan zodra het kind is gestopt met groeien. De beslissing zal afhangen van de ernst van de buiging en de voordelen die een operatie kan opleveren.
Herstel en prognose
O-benen kunnen gewoon onderdeel zijn van de ontwikkeling. In dat geval zijn er geen preventieve maatregelen noodzakelijk. Zoals we hierboven hebben uitgelegd, is het bij veel kinderen slechts een groeistadium.
- Een van de oorzaken van genu varum die kan worden voorkomen is rachitis. Om deze aandoening te voorkomen, moeten kinderen voldoende buiten zijn om zonlicht op hun huid te krijgen.
- Gevallen van fysiologische O-benen hebben een goede prognose. In de meeste gevallen zal het lichaam zichzelf corrigeren en zal het kind geen moeite hebben met lopen.
- Wanneer ernstige gevallen niet worden behandeld, kan dit op volwassen leeftijd leiden tot artrose van zowel de knieën als de heupen (Spaanse link).
Genu varum is niet altijd fysiologisch
Kinderen met fysiologische genu varum hoeven geen veranderingen aan te brengen in hun dagelijkse activiteiten. Ze kunnen normaal lopen, rennen en spelen. Ze kunnen zelfs actief zijn zoals alle andere kinderen van hun leeftijd.
Ouders moeten hun groei en ontwikkeling gewoon goed in de gaten houden. Raadpleeg de arts als de benen van het kind niet vanzelf rechter worden of als er extra ongemak optreedt.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Baroni EL. Genu varo? Varo fisiológico. Medicina Infantil. 2013 Jun;20(2). Disponible en: https://www.medicinainfantil.org.ar/images/stories/volumen/2013/xx_2_133.pdf Consultado en febrero de 2021.
- Macedonio Barral ZJ, Cruz Pérez EF, Iriarte Vincenti S, Arias C. Análisis de las deformaciones de la tibia humana a consecuencia del genu varum. Cuadernos Hospital de Clínicas. 2014;55(4):69-75.
- Jalil A, Ferreyra C, Balla M. Genu varo artrósico inestable: seguimiento a 2 años. Rev. Asoc. Argent. Traumatol. Deporte. 2017:20-4.
- Morgado I, Pérez AC, Moguel M, Pérez-Bustamante FJ, Torres LM. Guide for the clinical management of osteoarthritis of the hip and the knee. Rev Soc Esp Dolor 2005; 12: 289-302.
- Domínguez Gasca, Luis Gerardo, Germán Navarro Vidaurri, and Luis Gerardo Domínguez Carrillo. “Tibias varas: enfermedad de Blount.” Atención Familiar 25.2: 86-87.