Geboortevlekken en moedervlekken: waarom verschijnen ze?

De meeste mensen hebben geboortevlekken en moedervlekken, ook al heb je ze misschien nooit opgemerkt. Veel van deze vlekken verdwijnen na verloop van tijd, maar andere blijven zolang je leeft.

Het is niet ongebruikelijk dat pasgeborenen huiduitslag en puistjes hebben die enkele weken na hun geboorte verdwijnen. Sommige geboortevlekken en moedervlekken blijven echter achter en kunnen zelfs intenser worden naarmate het kind opgroeit.

In de meeste gevallen vormen moedervlekken geen gezondheidsprobleem. Ze beïnvloeden echter iemands uiterlijk, op een positieve of negatieve manier, afhankelijk van hun kenmerken. Slechts zeer zelden verhogen ze het risico op huidkanker of andere huidaandoeningen.

Over het algemeen zijn er veel mythen over moedervlekken. Sommige mensen denken dat ze het resultaat zijn van wat een toekomstige moeder verlangde tijdens haar zwangerschap of misschien vanwege iets dat ze heeft gegeten. Er is echter voor dit soort uitspraken geen wetenschappelijke basis.

Geboortevlekken en sproeten en moedervlekken, oh jeetje!

Moedervlekken zijn veranderingen in de huidskleur van een pasgeborene. Soms vormen deze vlekken zich tijdens de zwangerschap, terwijl ze soms een paar dagen of weken na de bevalling opduiken. Wetenschappers zijn van mening dat ongeveer 80% van de mensen met een geboortevlek, een moedervlek of een ander soort vlek wordt geboren.

Sommigen van hen blijven gedurende het hele leven van een persoon en anderen gaan na verloop van tijd weg. De waarheid is dat je altijd je kinderarts moet raadplegen, zodat zij deze kunnen onderzoeken en kunnen bepalen of ze onschadelijk zijn ongeacht:

• hun grootte
• de locatie
• de kleur of vorm

Veel vlekken, vooral de bruine, zijn niet direct na de geboorte zichtbaar bij een baby. Ze hebben tijdens de eerste levensmaanden een lichtere tint en daarom blijven ze onopgemerkt. Ze worden echter na verloop van tijd meestal donkerder. Er zijn verschillende soorten moedervlekken met verschillende kenmerken (Engelse link).

Pigmentvlekken

Er zijn twee soorten moedervlekken: gepigmenteerde vlekken en vaatvlekken. Binnen deze twee grote groepen zijn er dan weer enkele subgroepen met verschillende kenmerken. Als het gaat om pigmentvlekken gaat, dan zijn er 3 groepen:

• Sproeten. Dit zijn de meest voorkomende vlekken en kunnen overal op het lichaam voorkomen. Ze vermenigvuldigen zich soms naarmate het kind groeit. Als er echter veel zijn en groter dan 3 milimeter, dan kan dit aan neurofibromatose te wijten zijn.
• Archipelvlekken. Deze zijn blauwgrijs en bevinden zich vaak op de billen of de onderrug. Ze komen vaker voor bij mensen met een donkere huid en verdwijnen bijna altijd tijdens de schoolleeftijd van een kind.
• Moedervlekken. Deze zijn aanwezig bij de geboorte en worden ook wel aangeboren naevi genoemd. Ze zijn permanent. Ze kunnen ook plat of uitpuilend zijn en haar bevatten en kunnen bruin, donkerbruin of zwart zijn. De zeer grote kunnen kwaadaardig zijn.

Vasculaire vlekken

Het belangrijkste kenmerk van vasculaire vlekken is dat ze tinten hebben die variëren van roze tot violet, afhankelijk van het subtype. De meest voorkomende zijn de volgende 3 types:

• Macules. Het zijn de meest voorkomende vaatvlekken en verschijnen meestal op de oogleden, neus, bovenlip en de achterkant van het hoofd of de nek. Ze hebben een vage rode kleur en verdwijnen bijna altijd voor de leeftijd van 2 jaar.
• Hemangiomen. Deze kunnen oppervlakkig of diep zijn. De oppervlakkige zijn felrood en de diepe hebben een blauwachtige tint. Ze verdwijnen meestal tussen de leeftijd van 5 en 9 jaar. Ze verschijnen meestal op het hoofd of de nek.
• Wijnvlekken. Deze komen vooral voor op het gezicht, nek, armen of benen. Ze lijken op de kleur van rode wijn, vandaar de naam, en kunnen na verloop van tijd als ze niet behandeld worden donkerder en dikker worden. Deze verdwijnen nooit vanzelf.

Wat veroorzaakt geboortevlekken en moedervlekken?

Wetenschappers weten nog steeds niet precies de redenen waarom moedervlekken verschijnen, noch waarom ze blijven of verdwijnen. In het geval van pigmentvlekken weten we echter dat ze aan een opeenhoping van melanocyten in een bepaald deel van de huid te wijten zijn.

In deze gevallen is er meer melanine aanwezig dan er zou moeten zijn. Vervolgens maakt de huid die ophoping zichtbaar. Over het algemeen zijn het dan verschillende tinten, afhankelijk van de diepte van de huidlaag waar ze zich bevinden.

Meestal zijn vaatvlekken het gevolg van een onjuiste vorming van bloedvaten. Vaak zijn er meer van deze vlekken in een bepaald gebied aanwezig of ze zijn breder dan normaal.

Raadpleeg bij twijfel altijd je kinderarts. Hij of zij kan je namelijk vertellen of de moedervlekken verdere analyse vereisen of niet. Alleen in zeldzame gevallen zijn ze soms te complex om een diagnose te stellen.