Dwangmatig seksueel gedrag

Dwangmatig seksueel gedrag is ook bekend als seksverslaving of hyperseksualiteit. Het heeft zijn eigen diagnostische criteria en behandelingsprotocollen. In dit artikel vertellen we je er alles over.

Iemand lijdt aan dwangmatig seksueel gedrag wanneer hij of zij terugkerende en buitensporige seksuele fantasieën en angsten heeft die gerelateerd zijn aan seksueel gedrag. Dit leidt tot een impulsiviteit die de patiënt maar moeilijk onder controle kan houden.

Hoewel sommige deskundigen in de geestelijke gezondheidszorg terughoudend zijn om dit als een stoornis op zich te zien, beschouwen de meesten het wel als een verslaving. Het staat ook bekend als hyperseksualiteit of seksverslaving.

Deskundigen weten niet zeker hoeveel mensen in de wereld lijden aan dwangmatig seksueel gedrag. Sommige vage schattingen in ontwikkelde landen stellen dat tot 5% van de algemene bevolking eraan lijdt.

Deze stoornis is echter moeilijk te kwantificeren omdat de gegevens subjectief zijn. Met andere woorden, geen enkele laboratoriumtest of diagnostische beeldvorming kan bevestigen dat iemand aan deze aandoening lijdt.

Diagnostische criteria voor dwangmatig seksueel gedrag of hyperseksualiteit

Deskundigen stelden een reeks criteria op om de diagnose te begeleiden en de aanwezigheid van deze aandoening vast te stellen.

• Ten eerste moet de patiënt ouder zijn dan 18 jaar.
• Ten tweede moeten de symptomen minstens zes maanden aanwezig zijn.
• Ook moeten deze bestaan uit het herhaaldelijk hebben van intense seksuele fantasieën en buitensporig seksueel verlangen. Dit houdt in dat de persoon veel van zijn tijd doorbrengt met fantasieën, en ze ook plant en uitvoert.

Dit is niet zomaar een seksuele fantasie die iemand kan hebben. Het verslavingscriterium houdt in dat de persoon belangrijke aspecten van zijn leven begint te verwaarlozen als gevolg van zijn seksueel gedrag. De hyperseksualiteit kan de sociale en familiale relaties beïnvloeden, en ook het werk.

Een ander diagnostisch criterium is dat geen enkel medicijn dat de patiënt heeft genomen de fantasieën kan verklaren. Bovendien kan de persoon hebben geprobeerd en gefaald om hun impulsen onder controle te houden.

Uiteindelijk zal een deskundige in de geestelijke gezondheidszorg degene zijn die de diagnose stelt. Het gaat er niet alleen om te zien of hij “aan de criteria voldoet”. De deskundige moet de patiënt grondig evalueren om de mate van ernst te bepalen.

De mogelijke oorzaken van dwangmatig seksueel gedrag

De etiologie van dwangmatig seksueel gedrag blijft onduidelijk. Toch lijkt alles erop te wijzen dat de oorsprong van de stoornis in de hersenen en neurotransmitters ligt. Een verandering in de hoeveelheid neurotransmitters of een verandering in de neurale paden zou aan de basis kunnen liggen van hyperseksualiteit.

De eerste hypothese stelt dat er een onevenwicht is tussen dopamine, serotonine en ook noradrenaline in de hersenen. Deze drie stoffen reguleren de stemming op elk moment krachtig, en elke minimale verandering zou tot dit gedrag kunnen leiden.

Een andere theorie is dat seksuele fantasieën de beloningscircuits van de hersenen extreem stimuleren. De dagelijkse versterking van deze bevrediging zou op dezelfde manier gekanaliseerd worden als andere verslavingen zich ontwikkelen, tot op het punt dat er zelfs tolerantie ontstaat. Er is dus steeds meer stimulans nodig om hetzelfde effect te bereiken.

Een aantal secundaire oorzaken zijn ziekten die de hersenarchitectuur veranderen. Mensen met epileptie, vasculaire dementie of die aan de ziekte van Parkinson lijden, kunnen last hebben van dwangmatig seksueel gedrag.

Behandeling

Deze stoornis is niet eenvoudig te behandelen, omdat er meestal een combinatie van medicijnen en psychotherapie nodig is. Deskundigen in de geestelijke gezondheidszorg begeleiden de behandelingsprotocollen.

Afhankelijk van het specifieke geval kunnen ze kiezen voor cognitieve gedragstherapie of psychodynamische therapieën. De geestelijke gezondheidswerker moet proberen de persoon hulpmiddelen aan te reiken die hem helpen zijn terugkerende fantasieën te beheersen, zodat hij andere aspecten van zijn dagelijks leven niet verwaarloost.

Cognitieve gedragstherapie legt de nadruk op het beperken van de toegang tot seksuele inhoud en het ontwikkelen van strategieën om risicovolle situaties te vermijden. Het kan nuttig blijken voor patiënten om naar steungroepen te gaan met andere mensen die aan dezelfde aandoening lijden.

Wat betreft de geneesmiddelen voor dwangmatig seksueel gedrag, zijn de therapeutische opties gebaseerd op antidepressiva en twee andere geneesmiddelen:

• Anti-androgenen. Deze medicijnen worden aan mannen voorgeschreven om de werking van androgenen, de natuurlijke mannelijke geslachtshormonen, te blokkeren.
• Naltrexone. Deze stof wordt meestal gebruikt bij alcohol- en morfineverslaving. Maar omdat het de beloningscircuits kan beïnvloeden, wordt het ook voor andere verslavingen gebruikt.

Dwangmatig seksueel gedrag is een verslaving

Hoewel deskundigen dit fenomeen nog steeds bespreken en bestuderen, beschouwen de meesten dwangmatig seksueel gedrag als een verslaving. Hyperseksualiteit verstoort het dagelijks leven van patiënten en brengt hun sociale structuur, waaronder familie, vrienden en werk, in gevaar. Het is essentieel voor deze patiënten om professionele hulp te krijgen, zodat hun gedrag hen niet isoleert.