Dorian Gray-syndroom: wat veroorzaakt deze dysmorfie?

Je hebt misschien weleens gehoord van het Oscar Wilde-personage Dorian Gray, maar waarom is er een syndroom naar hem vernoemd?

Hoewel iedereen er op een andere manier mee omgaat, is de waarheid dat niemand graag oud wordt. De sociale druk om eeuwig jong en mooi te blijven is evident en omringt ons voortdurend. Sommige mensen zijn in staat hun imago te accepteren en ervan te houden, zelfs met hun onvolkomenheden en in elke levensfase. Maar anderen ontwikkelen maladaptieve symptomen op dit gebied, en dat staat bekend als het Dorian Gray-syndroom.

Ondanks het feit dat dit verschijnsel niet is opgenomen in de belangrijkste diagnostische handboeken voor psychologie en psychiatrie, treft het veel mensen. Men schat zelfs dat ongeveer 3% van de bevolking eraan lijdt.

Dit syndroom wordt gekenmerkt door een buitensporige preoccupatie met lichaamsbeeld en een sterke weigering om oud te worden. En, hoewel we dit associëren met het vrouwelijke geslacht, lijden ook mannen eraan.

Wat is het Dorian Gray-syndroom?

Het Dorian Gray-syndroom is een sociaal-cultureel en psychologisch verschijnsel dat verband houdt met de druk om er jong en aantrekkelijk uit te blijven zien. Dit syndroom werd voor het eerst beschreven in 2000 door psychiater Brosig B, in zijn essay (Engelse link) The Dorian Gray Syndrome.

De eigenaardige naam is gerelateerd aan de roman van Oscar Wilde, “De afbeelding van Dorian Gray,” waarin de hoofdpersoon zijn ziel verkoopt om de eeuwige jeugd te behouden. Het is in dit kader van ijdelheid, onvolwassenheid en schoonheid dat de stoornis zich ontwikkelt.

We kunnen dus zeggen dat het een verworven stoornis is (één waarmee we niet geboren worden, maar die groeit door de sociaal-culturele normen gericht op het fysieke uiterlijk). Niet alle mensen hebben echter dezelfde reacties of triggeren dit soort symptomen. Mensen met een lager zelfbeeld en mensen die hun eigenwaarde baseren op hun uiterlijk zijn het meest kwetsbaar.

Belangrijkste kenmerken

Om het Dorian Gray-syndroom te begrijpen moeten we kijken naar de drie belangrijkste aspecten ervan:

Verandering van de lichaamsperceptie

Mensen met dit syndroom zijn overmatig bezorgd over hun fysieke verschijning en imago. Ze zijn werkelijk doodsbang voor lelijkheid of lichaamsdeformatie en nemen hun beeld steeds weer opnieuw door op zoek naar onvolkomenheden om die te verhelpen.

Het komt vaak voor dat er symptomen van lichaamsdysmorfie optreden. Daarbij besteed men overmatig aandacht aan, en de perceptie wordt vervormd van, een lichaamsdeel dat als uiterst onaangenaam en onevenredig wordt beschouwd. Dit terwijl dat in werkelijkheid niet zo is.

Om schoonheid en een jeugdig uiterlijk te behouden, nemen ze hun toevlucht tot allerlei hulpmiddelen en behandelingen, en ook tot overmatig medicijngebruik. Bijvoorbeeld:

• Haargroei-herstellers.
• Medicijnen tegenerectiestoornissen.
• Medicijnen tegen obesitas en medicijnen voor andere esthetische doeleinden (zoals revitalisering van de huid of vergroting van de spiermassa).
• Cosmetische dermatologie.
• Cosmetische chirurgie.
• Overmatig gebruik van diëten en lichaamsbeweging.

Narcistische persoonlijkheid

Er is een neiging tot narcisme in de zoektocht naar eeuwige jeugd en een aantrekkelijk en perfect uiterlijk. Daarnaast kan de persoon zich in verschillende aspecten superieur voelen aan de rest. Hij of zij kan ook ijdel zijn, geloven dat ze een superieure behandeling verdienen, of dat ze meer rechten hebben dan anderen. Kortom, er is een grote mate van hedonisme en onbegrepen buitensporige eigenwaarde.

Weigering om oud en volwassen te worden

Een derde component is de afwijzing van het ouder worden, zowel lichamelijk als psychisch. Patiënten met het Dorian Gray-syndroom doen er alles aan om de verwoestingen van het ouder worden op het lichaam te vermijden. Ze vrezen ten zeerste dat ze er ouder en gedegradeerd uitzien.

Aan de andere kant tonen ze een tegenzin om volwassen te worden. Ze blijven ze kinderachtige en leeftijdsongeschikte houdingen en gedragingen aannemen. Kortom, ze verwerpen elk uiterlijk dat als volwassen kan worden beschouwd.

Hoe om te gaan met het Dorian Gray-syndroom?

Kortom, deze mensen hebben een vertekend en onrealistisch negatief beeld van hun fysieke imago, zijn extreem bezorgd over hun uiterlijk, en weigeren hun eigen veroudering te accepteren. Hoewel het misschien een overbodig en onbelangrijk syndroom lijkt, is de waarheid dat het ernstige gevolgen kan hebben.

Het overmatige en ongedifferentieerde gebruik van medicijnen en cosmetische behandelingen kan aanzienlijke schade toebrengen aan de gezondheid. Ook is er sprake van aanzienlijk psychisch lijden. Het is een feit dat veroudering onvermijdelijk is. Hoe graag je het ook wilt, geen enkel lichaam kan perfectie bereiken, laat staan in de loop van de tijd handhaven.

De leegte en frustratie die hierdoor ontstaan kunnen dus leiden tot voortdurende angststoornissen, zelfdestructief gedrag en depressieve symptomen. In feite is waargenomen dat depressieve episoden en suïcidale crises bij dit syndroom vrij vaak voorkomen.

Om dezelfde reden is het belangrijk om bij het eerste vermoeden dat je aan dit syndroom lijdt, professionele hulp te zoeken. Er zijn enkele farmacologische opties die het herstelproces kunnen bevorderen. In wezen zul je echter moeten beginnen met intensieve psychotherapie. Dit is noodzakelijk om de persoon te helpen met zijn gevoelens van lichaamsvervorming, laag zelfbeeld en afwijzing van volwassenheid.